stijlfiguren/retorische middelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Wat zijn retorische middelen?

Retoriek: leer of kunst van de welsprekendheid

Retorische middelen gebruik je om goed te kunnen spreken en te overtuigen.

Wat zijn retorische middelen?

Je gebruikt retorische middelen om een tekst aantrekkelijker te maken!

Beeldspraak (zoals metaforen en metoniemen), stijlfiguren (zoals hyperbolen en understatements, uitdrukkingen en rijm vallen onder de retorische middelen. Maar er zijn er nog meer, zoals:

- de paradox

- de antithese

- de repetitio

- de enumeratio

- de opsomming in drieën

- drieslag

- de climax

Wat valt je op aan het taalgebruik van de spreker die je zojuist hebt gezien?

Paradox

Een paradox is een schijnbare tegenstelling. Hij bestaat uit een combinatie van dingen die op het eerste gezicht niet kan, maar die, als je nog eens nadenkt, wel degelijk mogelijk is.

Schrijven is de kunst van het schrappen.

Weinig alcohol kan te veel zijn.

Hoe gespecialiseerder iemand is, des te minder kan hij.

Antithese (tegenstelling)

Bij antithese worden tegengestelde dingen gecombineerd zodat ze meer opvallen.

Ik heb voor goed geld slechte spullen gekocht.

In het stille dal knettert het overal.

‘s Lands grootste kruidenier gaat op de kleintjes letten.

Repetitio

Hierbij wordt er gebruik gemaakt van een herhaling van woorden om datgene wat je zegt te onderstrepen.

Voorbeelden:

Uur na uur bleef het stil.

Tijdens het kamp was het macaroni en nog eens macaroni wat we kregen.

Enumeratio

Dit is een (lange) opsomming.

Voorbeelden:

Rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan.

Plastic, blikjes, peuken, papier en lege zakjes gooien ze zomaar in de berm.

Opsomming in drieën (drieslag)

De naam zegt het al: er worden drie dingen opgesomd. 

Voorbeelden:

Te land, ter zee en in de lucht.

De soldaten vochten voor God, vaderland en Oranje.

Climax

Dit is een opsomming die naar een hoogtepunt voert.

Voorbeelden:

Eerst mochten we geen handen schudden, toen niet meer sporten en nu zelfs de deur niet meer uit.

Het team ging voor brons, hoopte toen op zilver, maar heeft goud gewonnen.

Een climax is een

1. herhaling
2. opsomming in drieën
3. lange opsomming
4. opsomming die naar een hoogtepunt voert

Een repetitio is een

1. schijnbare tegenspraak
2. herhaling
3. opsomming in drieën
4. opsomming die naar een hoogtepunt voert

Een enumeratio is een

1. (lange) opsomming
2. herhaling
3. schijnbare tegenspraak
4. opsomming in drieën

Wat is een opsomming in drieën?

1. fout, fout, fout
2. Eerst wandelde hij, toen ging hij over in een draf en uiteindelijk begon hij te sprinten.
3. Spreken is zilver, zwijgen is goud.
4. rust, reinheid, regelmaat

Veni, vidi, vici
(Ik kwam, ik zag, ik overwon)
Dit is een:

1. drieslag
2. opsomming in drieën
3. enumeratio
4. climax

Je hebt mensen en mensen.

Dit is een:

1. climax
2. drieslag
3. Repititio
4. Enumeratio

Zij begon op het vmbo, ging naar havo, toen naar het hbo en zit nu op de universiteit.

1. Repititio
2. Opsomming in drieën
3. Enumeratio
4. Climax

Regenwouden, tropische stranden, exotische dieren en bijzondere steden hebben we gezien. Dit is een:

1. Repetitio
2. Enumeratio
3. Opsomming in drieën (drieslag)
4. Climax