H2.2 Reactievergelijkingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H2.2 reactievergelijkingen

Wat gaan we doen?

• Kijken hoe je een reactieschema kunt opstellen.
• Kijken hoe je hiervan een reactievergelijking kunt maken.

Hoe gaan we dit doen?

• Uitleg docent
  
• Oefenen

Weet je nog?

Index: Kleine getalletje in de molecuulformule -> 2 in SO₂ 

_{Coëfficiënt: getal voor de molecuulformule, 5 in 5 NaCl} 

_{Atomen zijn alleen, behalve sommige atomen, die zijn altijd met z'n tweeën: 
Claudia Fietst Naar Haar Oma In Breda}

Reactieschema

Een chemische reactie kun je verkort weergeven in een reactieschema, waarin je de namen en de toestandsaanduidingen (= aggregatietoestanden) van de beginstoffen voor de pijl en van de reactieproducten achter de pijl plaatst.

Toestandsaanduidingen: gas (g), vast (s), vloeibaar (l) en opgelost (aq)

Reactievergelijking

In een reactievergelijking is er voor en na de pijl een gelijk aantal atomen van elke soort aanwezig.

Je noemt dat een kloppende reactievergelijking.

Stappenplan

• Schrijf het reactieschema op in woorden
• Vervang de woorden door symbolen
• Schrijf van elk soort atoom het aantal op, voor de pijl
• Schrijf van elk soort atoom het aantal op, na de pijl
• Pas het aantal atomen aan door de coëfficiënt te veranderen
• Controleer of voor en na de pijl evenveel van elk atoomsoort
  aanwezig is.

Wat is de reactievergelijking van de verbranding van methaan?

een chemische reactie: de moleculen voor de pijl gaan kapot en na de pijl worden uit de losse atomen nieuwe moleculen gevormd.

Reactievergelijkingen kloppend maken

Als je reactievergelijkingen kloppend gaat maken, mag je alleen de coëfficiënt veranderen; het getal vóór de molecuulformule: 2 H₂O_. 

_{(het aantal moleculen mag je veranderen).}

In dit voorbeeld is het getal 2 in H₂O de index; deze mag je NOOIT veranderen!! 

Wat hield 'kloppend maken' ook al weer in? 

_{Je moet zowel vóór als ná de pijl hetzelfde aantal ATOMEN hebben!} 

2H₂O -->O₂ + 2H₂

Reactie vergelijkingen opstellen

• Bij de reactie tussen chroom en chloor ontstaat chroomchloride (CrCl₃(s)). Geef het reactieschema en de reactievergelijking. 
  
• Stap 1: chroom (vast) + chloor (gas) → chroomchloride (vast) 
• chroom is een element (niet-ontleedbare stof) en het is een metaal. De formule van de stof chroom is dus Cr(s). 
  
• chloor is ook een niet-ontleedbare stof en het is een gas. Bovendien is chloor een uitzondering, 
  
• “omdat er een tweetje bij moet” 2. De formule van de stof chloor is  Cl₂(g). 
  
• chroomchloride is gegeven: CrCl₃(s) 
• Stap 2: Cr(s) + Cl₂(g) → CrCl₃(s) 
  
•  Stap 3: 2 Cr(s) + 3 Cl₂(g) → 2CrCl₃(s)
  

Regels bij kloppend maken

Regel 1: je mag GEEN index veranderen; je mag ALLEEN MAAR coefficienten VOOR moleculen plaatsen. Voorbeeld: 2 H₂O, als je de O's wilt verdubbelen. DUS NIET H₂O₂ ! 

Regel 2: je mag in de uiteindelijke reactievergelijking GEEN HALVEN hebben staan. 

Voorbeeld: Mg +  1/2 O₂ --> MgO; dit is  FOUT! Zorg er in zo'n geval voor dat je ALLE coefficienten verdubbeld, zodat je op gehele getallen uitkomt: 2 Mg + O₂ --> 2 MgO. 

Regel 3: zorg ervoor dat je de KLEINST MOGELIJKE COEFFICIËNTEN gebruikt. 

Voorbeeld: 2 H₂ + 2 Cl₂ --> 4 HCl; dit is FOUT! Je kunt nu namelijk alle coefficienten nog delen door twee: H₂ + Cl₂ --> 2 HCl. Doe dit ook!

Chemische reactie 

Regels kloppend maken

• Voor en na de pijl moeten van elke atoomsoort evenveel atomen zijn 
  
• Aan de moleculen zelf mag je niets veranderen (de index verandert niet) 
  
• Let op !! Als je op een half getal uitkomt voor de moleculen, doe je alle getallen (coëfficiënten) keer 2 
  
• Let op !! Uiteindelijk moeten de coëfficiënten de kleinst mogelijke hele getallen zijn. 

Wat is een kenmerk van een chemische reactie?

1. Er treedt een energie-effect op
2. beginstoffen veranderen in reactieproducten
3. De wet van Lavoisier geldt
4. Alledrie de kenmerken zijn juist

Wat is het verschil tussen een reactieschema en reactievergelijking?

1. Reactieschema = symbolen Reactievergelijking = woorden
2. Reactieschema = niet kloppend Reactievergelijking = wel kloppend gemaakt
3. Reactieschema = woorden Reactievergelijking = symbolen
4. Er is geen verschil tussen een reactieschema en vergelijkingen

Wat is/zijn de beginstof(fen) in dit reactieschema?

1. Zilver en chloor
2. Zilverchloride
3. Zilver
4. Chloor

Oefenen met Phet Colorado 

Zie volgende slide

https:

Wat moet er staan op
de plaats van de x?

1. 12
2. 25
3. 13
4. 9

Huiswerk

Maken Opdracht

HAVO: 22 + 24 of 26(N) + 25 + 28(N) of 29(M) + 31

VWO: 20 + 21 of 23(N) + 25(M) of 27(N) + 26 + 28

+ Reactievergelijking 1 t/m 10 kloppend maken (Studiewijzer Magister) 

Leerdoelen deze les

• Je kunt het verschil tussen een reactieschema en een reactievergelijking aangeven.
• Je kunt een kloppende reactievergelijking opstellen.
  
  
  Aan de slag met stencil met reactievergelijkingen

Welke reactievergelijkingen stellen ontleden voor?

1. A
2. B
3. C
4. D

Bij welke reactie ontstaan er meer koolstofdioxidemoleculen? Bij de verbranding van methaan of de verbranding van etheen?
(Stel eerst de reactievergelijkingen op.)

1. Verbranding van methaan
2. Verbranding van etheen

Bij welke reactie ontstaan er meer koolstofdioxidemoleculen? Bij de verbranding van
methaan of de verbranding van etheen?
(Stel eerst de reactievergelijkingen op.)