5.1 Planten bekijken

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Doelstellingen

Je leert...

• uit welke delen een plant en een plantencel bestaan
• waardoor planten rechtop blijven staan
• hoe vervoer van water gaat
• waarom bomen hun blad verliezen

Uit welke delen bestaat een plant?

Organen met eigen bouw en functie:

• Wortels: water en mineralen opzuigen en zorgen voor stevigheid plant
• Stengel: vervoer van water en voedingsstoffen en plant rechtop houden
• Bladeren: de nerven vervoeren water en opgeloste stoffen en zorgen voor stevigheid + in het bladmoes maakt de plant zijn eigen voedingsstoffen
• Bloem: voortplanting (zaadjes)

Zet de volgende componenten op volgorde van groot naar klein:

1

2

3

4

Cellen

Orgaanstelsel

Weefsel

Orgaan

Waaruit bestaat een plantencel?

• Celwand: stevige laag buiten om de cel (taaie, vezelige stof = voedingsvezels)
• Celmembraan: vlies om cytoplasma -> regelt welke stoffen de cel in- en uitgaan
• Cytoplasma: stroperige vloeistof
• Celkern: regelt alles wat er in de cel gebeurt
• Vacuole: blaasje dat volgepompt is met water -> stevigheid
• Bladgroenkorrels: groene bolletjes in cytoplasma -> voedingsstoffen maken

Hoe zien cellen eruit onder de microscoop?

kleurstofkorrels

zetmeelkorrels

Hoe blijven planten rechtop?

• Kruidachtige planten: hebben water nodig voor de stevigheid (tulpen en madeliefjes) -> de vacuole speelt een belangrijke rol
• Houtachtige planten: bestaan uit houtcellen die uiteindelijke stevige buisjes vormen (bomen en struiken) 

Hoe komt water (met mineralen) in de bladeren?

Waarom verliezen bomen hun blad?

Het water in de cellen rondom het huidmondje verdampt en gaat via het huidmondje naar buiten en het water wordt vanuit de buurcellen weer aangevuld

Waterstroom houtvaten: opname door wortels & verdamping uit de bladeren (= zuigkracht)

Waarom verliezen bomen hun blad in de herfst en winter?

Demonstratie...

Onderzoeksvraag:

"Wat is het effect van het bladeren op de wateropname in een stengel bleekselderij?"

Materialen

• voedingskleurstof/ecoline
• 2 glazen
• bleekselderijstengels 
• snijplank
• scherp mes
• Lineaal/Geo

Aan welke kant van de rondjes is het rood door het opgezogen water?

1. bolle (buitenkant) stengel
2. holle (binnenkant) stengel

Zijn dan de houtvaten, of de bastvaten rood gekleurd?

1. houtvaten
2. bastvaten

waarneming

tot hier is het rood, hierboven niet meer

Op basis van lengte- en dwarsdoorsnede zijn vaatbundels lange/korte cilinders/balken/ballen ??

Resultaat experiment: De rode kleurstof is het verst gekomen in de stengel...

1. ..zonder bladeren
2. ..met bladeren

Het huiswerk

Lezen: bestudeer blz. 128 t/m 133. Kijk ook goed of je de bronnen/afbeeldingen begrijpt.

Maken: opdrachten 1 t/m 22 (de sterretjes opdrachten hoeven niet). Kijk de opdrachten ook na.