HST 10 Zenuwstelsel (1 +2)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Zenuwstelsel (1 + 2)

De volgende keer minder de diepte in. Meer gericht op hoe of wat zie ik daarvan in de praktijk.

Meer zelf op laten zoeken over de neurotransmitters en de betreffende ziektebeelden.

Periode 3

	Anatomie	TM
Week 1	Zintuigen	11
Week 2	Zenuwstelsel (1)	10
Week 3	Zenuwstelsel (2)	10
Week 4	Zenuwstelsel (opdracht)	10

Week 5	Werken in TM
Week 6	Hormoonstelsel	12
Week 7	Hormoonstelsel	12
Week 8	Voortplantingsstelsel	13
Week 9	Uitloop/TM

Poster opdracht: werk een zintuig uit.

Schrijf uit wat 

Leerdoelen

Je weet na de lessen:

1. Welke 2 regelsystemen het lichaam heeft​
   
2. Functies van het zenuwstelsel
3. Hoe je het zenuwstelsel in kunt delen​
4. Hoe werken de hersens

Zenuwstelsel

Berichten sturen: 

snel &  kort 

via zenuwen 

Hormoonstelsel​

Berichten sturen: langzaam & langdurig 

via bloed

voorbeeld hete pan aanraken is een kort bericht, dus het zenuwstelsel, reflex.

Hormoonstelsel --> chemische boodschapper.

Hormonen worden afgegeven in het bloed en treden elders in het lichaam op.

Indeling zenuwstelsel

1. Centrale zenuwstelsel

Grote en kleine hersenen

Hersenstam

Ruggenmerg

2. Perifere zenuwstelsel

Je kunt het zenuwstelsel anatomisch indelen in 2 groepen: door wat wordt het gevormd

Centraal en perifeer.

Fysiologische indeling: hoe werkt het

Willekeurig en onwillekeurig

Functies zenuwstelsel

Prikkels	opvangen (vertalen)​ en geleiden​
Regelen	spieren (tonus/houding en beweging)​ bloeddruk, hartslag, ademhaling, spijsvertering en klieren etc.​
Coördineren	links en rechts​ hoofd en hart​ reflex​en
Psychisch	geheugen, persoonlijkheid, emotie, cognitie etc.

Het regelt de lichaamsfuncties.

Vertering, ademhaling en bloedsomloop.

2 hersen helften (hemisferen).

Linker hersenhelft stuurt rechter zijde van het lichaam aan en anders om.

Hemiplegie: verminderde functie van 1 lichaamshelft.

En toch kan de ene helft niet zonder de andere helft.

Opdracht

1. Kleur elke kwab/deel (4) van de grote hersenen een eigen kleur
   
2. Schrijf bij elke kwab de Nederlandse als de Latijnse naam
3. en noteer welke functie de kwab heeft

Frontalis: Intelligentie, executieve functies zoals plannen en organiseren en gedrag.

Pariëtaal: oog-hand coördinatie, schrijven en lezen en ruimtelijk inzicht.

Temporaal: Geheugen, gedrag, gehoorvermogen, vermogen van wat wij zien te interpreteren.

Occipitaal: verwerken van wat wij zien, kleur, ver of dichtbij

Grote hersenen = Cerebrum

Hersenschors = Grijze stof

Witte stof --> zenuwvezels --> geleiding

De buitenzijden van een vouw noem je een winding.

Een groeve is de instulping tussen de windingen.

Doel het hersenoppervlak groter maken

Kleine hersenen

Cerebellum

Zorgen ervoor dat bewegingen vloeiend en gecoördineerd gemaakt kunnen worden 

= de fijne motoriek

Bestaan ook uit 2 helften.

Zijn betrokken bij bewuste spierbewegingen.

Bij je lichaamshouding

En het bewaren van het evenwicht.

Beoordelen ook of de bewegingen hun doel bereiken. Sturen bij als dat nodig is.

Hersenstam

Truncus cerebri

Verbinding tussen hersenen en ruggenmerg.

Vitale functies

- Bloeddruk

- Ademhaling

- Temperatuur

- Reflexen (hoesten, niezen, overgeven en slikken)

Is de verbinding tussen de grote hersenen, kleine hersenen en het ruggenmerg.

In de hersenstam kruisen motorische banen, waardoor de linker hersenhelft de rechter lichaamshelft aanstuurt.

Ruggenmerg

• Ligt buiten de schedel 
• Is het vervolg van de hersenstam
• Is het laagste niveau van het CZS
• Functie: - verbinding tussen centraal en perifeer ZS
                      - verbinding tussen motorische en sensibele
                         zenuwen
• Reflexfunctie

Loopt vanaf de schedelbasis tot aan de 2e lendenwervel.

Bij een volwassen man is dit circa 45 cm lang.

Ruggenmerg bestaat ook uit grijze en witte stof. Grijze stof zijn ook de zenuwcellen waar cognitie en kennis verkregen in wordt. De witte stof is de zenuwgeleiding.

Ruggenmergzenuwen

Vanuit het ruggenmerg komen zenuwen. Per segment (niveau) 1 zenuw (links en rechts).

De uittredende zenuwen zijn het begin van het perifere zenuwstelsel.

Bescherming Centraal Zenuwstelsel

• Botten (schedel en wervels)
• Vliezen 
  - harde vlies
  - Spinnenweb vlies
  - zachte vlies
• Vocht (hersenvocht)

(liquor). Het hersenvocht omgeeft het gehele centrale zenuwstelsel en werkt als een schokbreker.

Zorgt voor isolatie en zorgt voor afvoeren van afvalstoffen.

Harde vlies: stevig, dik en doorschijnend.

Stevig bindweefsel. Ligt in de schedel.

Spinnenwebvlies: Ligt tegen het harde vlies aan. Is dun en teer. Liggen balkjes van bindweefsel in die contact maken met zachte vlies.

Zachte vlies: ligt vast verbonden met hersenen en ruggenmerg. Rijk aan bloedvaten.

Het perifere zenuwstelsel

Is het deel van het zenuwstelsel, wat niet door bot is beschermd/omringt.

Het perifeer zenuwstelsel bestaat uit 12 paar hersenzenuwen en 31 paar ruggenmergzenuwen.

Leerdoelen

1. Je weet hoe een zenuw opgebouwd is
   
2. Je leert hoe zenuwen werken (sensorisch en motorisch)
   
3. Je weet wat grijze en witte stof is in het zenuwstelsel
   
4. Je weet hoe de fysiologische indeling eruit ziet

Zenuwen (neuronen)

Overdracht impuls door neurotransmitters

Stofjes die mee helpen om impulsen over te dragen.

Opdracht

5 minuten

Zoek op wat voor neurotransmitters er bestaan en welke ziekten erbij horen als deze niet goed werken.

Je kunt het zenuwstelsel anatomisch indelen in 2 groepen: door wat wordt het gevormd

Centraal en perifeer.

Fysiologische indeling: hoe werkt het

Willekeurig en onwillekeurig

Willekeurig zenuwstelsel

Zorgt ervoor dat je in staat bent te reageren op veranderingen in je omgeving.

• aanvoerend (sensorisch) systeem
  
• afvoerend (motorisch) systeem

Is het zenuwstelsel wat wordt beïnvloed door je wil.

Zorgt dat je kunt reageren op de prikkels om je heen.

Aanvoerend (sensorisch) systeem

• (gevoels)zenuwbanen 
• Geleid prikkels naar het centraal zenuwstelsel

Opstijgende (afferente) zenuwbanen

Afvoerend (motorisch) systeem

• Geleid prikkels van centraal zenuwstelsel --> spieren
• Bewegingsprikkels (motorische prikkels)

Pyramidebaan zorgt dat de prikkel die uit rechter hersenhelft wordt geleid, aankomt in de linker lichaamshelft

Afdalende (efferente) zenuwbanen

Beide systemen werken samen.

Oefening: staan op 1 been met ogen open, vervolgens met ogen dicht. Dan duidelijk dat prikkelreductie invloed heeft op je motorische output.

Reflex