het christendom in Europa

• Geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4

Puzzelen

In het rooster op de volgende dia zitten drie combinaties van vier woorden verborgen.

Zoek de drie combinaties en leg bij elke combinatie van vier woorden wat de samenhang is tussen de woorden.

horigen	vaste woonplaats	bestuursvorm
Athene	autarkisch	herendiensten
stemmen	domein	klimaatverandering
Vruchtbare Halve maan	vrije mannen	meer bezit

horigen, autarkisch, herendiensten, domein - hofstelsel

Athene, stemmen, vrije mannen, bestuursvorm - democratie

Vruchtbare Halve Maan, vaste woonplaats, klimaatverandering, meer bezit - ontstaan landbouw/Neolithitsche revolutie

horigen	vaste woonplaats	bestuursvorm
Athene	autarkisch	herendiensten
stemmen	domein	klimaatverandering
Vruchtbare Halve maan	vrije mannen	meer bezit

specialisatie	filosofen	rivieren
bestuur	trouw	logisch
Griekse poleis	handel	koning
geen geld	niet-mythisch	slib

specialisatie, handel, rivieren, slib - irrigatielandbouw

Griekse poleis, filosofen, niet-mythisch, logisch - wetenschap

bestuur, geen geld, trouw, koning - leenstelsel/feodale stelsel

specialisatie	filosofen	rivieren
bestuur	trouw	logisch
Griekse poleis	handel	koning
geen geld	niet-mythisch	slib

Het christendom in Europa

tijd van monniken en ridders

500 - 1000

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen waardoor er na het einde van het West- Romeinse Rijk minder mensen christelijk waren
• Je weet waarom het belangrijk was dat koning Clovis christelijk werd
• Je kunt beschrijven hoe het christendom zich in de vroege Middeleeuwen over Europa verspreidde.
• Je begrijpt de wederzijdse belangen die vorsten en geestelijken hadden bij hun samenwerking.
• Je kunt de rol van de kloosters beschrijven op het gebied van wetenschap en cultuur.
  

De bekering van de Franken

• 4e en 5e eeuw - christendom verspreid zich over Romeinse Rijk. 
• Na val van Romeinse rijk weer minder christendom 
• In grote delen van West- Europa waren Germaanse koningen de baas, zij waren geen christen.
• 496 - Frankische koning Clovis bekeert zich tot christendom, gevolg: steun van paus en  bisschoppen.
• Dankzij deze steun versloeg Clovis zijn vijanden én veroverde hij Gallië (=Frankrijk) 
• Clovis dwong andere krijgsheren zich te laten dopen.

Clovis laat zich dopen en wordt daarmee christelijk, afbeelding uit middeleeuwen

Clovis laat zich dopen en wordt daarmee christelijk, afbeelding uit 19e eeuw

Waarom zou Clovis zich hebben laten dopen?

• koning dwong zijn onderdanen zich te laten dopen 
• koning beschermde geestelijken (met de wet en met geweld)
• koning schonk grond en geld aan kerk (en kloosters)

• geestelijken konden lezen en schrijven, ze hielpen de koning bij het bestuur
  
• geestelijken vertelden dat koningen door God waren aangesteld, hierdoor vergrootten ze de macht van de koning
  

Samenwerking koning - kerk

Beide partijen hadden voordeel bij samenwerking!

De verspreiding van het christendom

• Bekering van West- Europa was het werk van missionarissen.
• Ze kwamen vanuit Engeland en kregen veel hulp van koningen.
• Friezen en Saksen werden pas na harde dwang bekeerd tot christendom. 
• Eind 10e eeuw waren bijna alle koningen bekeerd tot christendom en in eeuwen erna drong christendom door tot hele bevolking.
• Officieel was Europa rond het jaar 1000 bijna geheel christelijk.

Willibrord was een Engelse missionaris die probeerden de Friezen tot het Christendom te bekeren.

Bonifatius was ook een Engelse missionaris die probeerde de Friezen te bekeren. In 754 werd hij door Friezen in Dokkum vermoord. De Friezen widen hun eigen geloof houden

Het kloosterleven

• Monniken en nonnen wijden zich in klooster aan leven met God en sloten zich daarom af van buitenwereld.
  
• Ze brengen hun leven door met bidden, werken en studeren.
• Koningen en edelen stichtten vele kloosters en gaven oa grond aan  kloosters. Gevolg: kloosters erg rijk .
• Kloosters bezaten domeinen waarop horigen werkten.
• Kloosters leverden hulp bij bestuur en in tijden van oorlog leverden ze zelfs wapens en soldaten aan koning.

Het kloosterleven

• Geestelijken lazen naast Bijbel ook werken van Klassieke (Griekse + Romeinse) auteurs uit Oudheid.
• Ze zagen deze werken als hulpmiddel om Bijbel beter te begrijpen en daarmee christelijk geloof beter te kunnen uitleggen.
• Daarnaast natuurlijk ook belangstelling voor inhoud van werken.
• Deze boeken werd gekopieerd door monniken.

Dagindeling van een monnik

0

0

Bekijk het volgende fragment en beantwoord daarna de vragen

0

Welke 'ongelovigen' wilden Karel de Grote graag bekeren?

1. Franken
2. Saksen
3. Romeinen
4. Germanen

In welke goden geloofden de Saksen?

1. de Romeinse goden
2. Allah
3. natuurgoden
4. christelijke goden

Hoe dwong Karel de Grote de Saksen tot het christendom?

1

2

3

4

5

In Olympia wordt gesport om Griekse goden te eren

Christendom wordt staatsgods-dienst in Romeinse Rijk

Christenen worden vervolgd in het Romeinse Rijk

Clovis laat zich dopen

In Drente worden hunebedden gebouwd

Prehistorie

Oudheid

Middeleeuwen

Periode van Grieken en Romeinen

Voor het schrift

Verdwijnen steden

Verspreiding christendom over heel Europa en daarbuiten

Ontstaan Eerste Steden

Ontstaan christendom

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen waardoor het christendom na het einde van het West- Romeinse Rijk een terugval doormaakte.
• Je kunt beschrijven hoe het christendom zich in de vroege Middeleeuwen over Europa verspreidde.
• Je kent het belang van de overgang van Clovis naar het christendom.
• Je begrijpt de wederzijdse belangen die vorsten en geestelijken hadden bij hun samenwerking.
• Je kunt de rol van de kloosters beschrijven op het gebied van wetenschap en cultuur.
  

Zelf verder werken

beantwoord de leerdoelen

Maak §3.2 opdr. 3 en 4

vaardigheden: representativiteit en betrouwbaarheid

Representativiteit

In hoeverre geldt de inhoud van de bron voor meer mensen en meer situaties?

Let dus goed op in de vraag t.a.v. welk aspect de representativiteit wordt gevraagd

In de meeste gevallen is een bron niet representatief. Er is vaak wel een argument te vinden waarom een bron niet representatief is. 

Voorbeelden: 

• Het is onduidelijk of het zijn privémening is of dat hij spreekt voor een grotere groep. 
  
• Het is onduidelijk of wat hij schrijft voor deze groep/situatie of dat voor iedereen zo ook was.  
  
• Het is onduidelijk of dit in andere gebieden ook het geval was. 
  
• Het is onduidelijk of hij dit net toevallig zag/hoorde of dat het vaker voorkwam enz.