Basisstof 1 ontwikkeling van het leven op aarde basisstof 2 organismen ordenen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

4.1 Ontwikkeling van het 

leven op aarde

4.2 Organismen ordenen 

Boek, schrift laptop op tafel

Doelen

4.1.1 Je kunt een tijdbalk van het leven op aarde en een stamboom van organismen aflezen.

4.2.1 Je kunt organismen indelen door te kijken naar gemeenschappelijke kenmerken.

4.2.2 Je kunt de kenmerken noemen van de cellen van bacteriën, schimmels, planten en dieren.

INSTRUCTIE

STIL WERKEN

INSTRUCTIE

FLUISTEREND OVERLEG

Ontwikkelingen van het leven op aarde

De aarde bestaat ongeveer:

• 4,6 miljard jaar
• dit is 4600 miljoen jaar
• dit is 4.600.000.000 jaar

Geologische 

tijdschaal

 

Een tijdperk is een 

lange periode
waarin veel gebeurd 

is. 

Ontwikkelingen van het leven op aarde

Tijdbalk van de geschiedenis van de aarde

Ontwikkelingen van het leven op aarde

De stamboom van het leven

Bredere lijnen zijn grotere aantallen (bloeitijd)

Ontwikkelingen van het leven op aarde

• Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap
  
• Hoe jonger de gemeenschappelijke voorouder in een stamboom zit, hoe verwanter groepen zijn.
  

Stambomen en verwantschap

Ontwikkelingen van het leven op aarde

Geologische tijdschaal

Deze is onderverdeeld in tijdperken

De tijdperken zijn weer onderverdeeld in perioden 

Ontwikkelingen van het leven op aarde

De mens stamt niet af van de apen, maar apen en mensen hebben dezelfde gemeenschappelijke voorouder

Wat is een stamboom?

1. Een diagram dat de geschiedenis van een familie laat zien
2. Een diagram van de structuur van een cel
3. Een overzicht van de levenscyclus van een organisme
4. Een grafiek van iemands DNA

Verwantschap is...

1. binnen één soort vergelijkbare eigenschappen hebben
2. het veranderen van een bestaande soort in een nieuwe soort
3. dieren die in dezelfde groep leven en bij elkaar blijven
4. een vergelijkbare eigenschap van een gemeenschappelijke voorouder krijgen

Wat zijn kenmerken van eenvoudige levensvormen?

1. eencellig en levend in het water
2. meercellig en levend in het water
3. eencellig en levend op het land
4. meercellig en levend op het land

Aan de slag

20 minuten stil werken

Thema 4 basisstof 1

Hoofdgroepen

We kunnen alle organismen indelen in 2 hoofdgroepen:

* Prokaryoten: Organismen  

   zonder celkern

* Eukaryoten: Organismen 

    met celkern

Kenmerken

Bij het ordenen van organismen kijken we naar verschillende kenmerken. 

* Aantal cellen
* Aanwezigheid van celkernen
* Aanwezigheid van celwanden
* Aanwezigheid van bladgroenkorrels
* Relatieve grootte

Aantal cellen

Er zijn eencellige organismen en meercellige organismen.

Bacteriën zijn altijd eencellig (prokaryoten)

Schimmels, planten  en  dieren kunnen ook eencellig zijn.

Voorbeelden van eencellige eukaryoten zijn: Gist, boomalg en het pantoffeldiertje.

Aanwezigheid van celkernen en celwanden

Cellen van schimmels, planten en dieren hebben een celkern.

Bacteriën hebben geen celkern. De chromosomen liggen los in het cytoplasma.

Dieren zijn de enige organismen die geen celwand om hun cellen hebben. Bacteriën, schimmels en planten hebben wel celwanden om hun cellen.

Aanwezigheid van Bladgroenkorrels

Alleen bij planten  komen in het cytoplasma bladgroenkorrels voor. Bacteriën, schimmels en dieren hebben geen bladgroenkorrels.

Relatieve grootte

De cellen van organismen verschillen in grootte. Bacteriën zijn veel kleiner dan de cellen van andere organismen.

4 Rijken

Door te kijken naar

gemeenschappelijke kenmerken

kunnen we organismen indelen

in steeds kleinere groepen.

De 4 rijken zijn:

-Bacterien

-Schimmels

-Planten

-Dieren

Aan de slag

20 minuten fluisterend overleg

Thema 4 basisstof 2