4.2 - Prokaryoten

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Basisstof 4.2

Voorkennisvragen:

1. Onder welke groep vallen de bacteriën en de archaea?
2. Wat hebben bacteriën en archaea met elkaar gemeen?
3. Wat is bijzonder aan de groep cyanobacteriën?
4. Wat is een verschil tussen de archaea en de bacteriën?

BINAS mee?

Waarom hebben bacterien ook ribosomen nodig?

Onderdelen (Binas ?)

Bacteriecel (en archea)

soorten bacteriën (79A)

Gemiddeld 10x kleiner dan dierlijke, plantaardige of schimmelcel (1 tot 10 micrometer)

Als gemiddelde bacterie 10x korter is dan een dierlijke cel, hoeveel kleiner is het volume dan?

Nuttige prokaryoten

1.  beschermlaag tegen ziekteverwerkkers
2. 'Darmflora' helpt bij vertering van voedsel
3.  Biotechnologie voor produceren van 
   o.a. yoghurt, zuurkool,  insuline (hormoon)

71M1

(Schadelijke) prokaryoten 

•  Eten ook (resten van) dieren en planten
• Veroorzaken veel ziektes (zie 79A). Denk bijv. aan
  - (keel)ontsteking
  - salmonella           
  - cholera                 
  - tubercolose       
• Delen ontzettend snel, sommige wel elke
  20 min onder goede omstandigheden.
  
  (Voor de snelle rekenaar:
  hoeveel bacteriën kan je dan hebben na 24 uur?

Chemo-autotroof

Sommige Archeae (en enkele bacterien) zijn chemo-autotroof: in staat om organische stoffen te maken uit anorganische stoffen met behulp van energie uit een chemische reactie.

• Gem. 0,1 µm lang.

• Discussie of virus leeft - zie 77D - argumenten voor/tegen?
• • Virus dat op bacteriën richt heet 'bacteriofaag'

4.2 Opdrachten havo

'Prokaryoten'

- Lees pagina 182-186 door

- Maak opdrachten 13, 15 t/19 + 21, 23 & 24. 

Prokaryoot, kan autotroof zijn. 

Geen celwand, tussen 10-100µm lang

Wel vacuole en celkern, heterotroof

Met celkern, maakt eigen organische stoffen uit anorganische stoffen

Dier

Plant

Schimmel

Bacterie