Par. 5.2: Baas boven baas

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 5 Steden en Staten

Planning

19/03: Par. 5.0 Oriëntatie

22/03: Par. 5.1 Werken in de stad

26/03: uitval

29/03: Par. 5.1 Werken in de stad

02/04: Goede Vrijdag

05/04: Tweede Paasdag

09/04: Par. 5.2 Baas boven baas 

12/04: Par. 5.2 Baas boven baas

16/04:SO par. 5.1 en 5.2

19/04: Par. 5.3 Koningen en edelen

Programma

1. Huiswerk bespreken

2. Uitleg par. 5.2

3. Afsluiten

Huiswerk bespreken

Par. 5.2 opdrachten  2, 3g en 4 en 5

Leerdoel

1. Hoe heeft Rotterdam stadsrechten gekregen en wat hebben de Rotterdammers met dat recht gedaan?

2. Wie was de baas van de stad? (eventueel in je boek)

3. Hoe werden mensen gestraft in de Middeleeuwen?

Eerder klaar? Help anderen. 

De Nederlanden

• Nederland als één land bestond nog niet in de Middeleeuwen. 

• Er waren veel kleine gebieden (zeventien gewesten), die bij elkaar 'De Nederlanden' heetten.

• In die gebieden was een heer, edelman, (bijv. graaf of hertog) de baas. Hij maakte de wetten.

De Nederlanden maakten deel uit van het Rooms-Duitse Rijk. De graven en hertogen in Nederland waren officieel leenmannen van de Duitse keizer, maar die had meestal niet meer veel macht over zijn leenmannen. In 1018 werden de legers van de Duitse keizer zelfs verslagen door te troepen van de graaf van Holland.

De Nederlanden

Bijv. :

Floris V was de graaf van de gewesten

Holland en Zeeland. 

Lage edelen bestuurde namen 

hoge edelen stukjes van het land. Ze waren leenmanen van de hogere edelman.

Blij met de stad!

• Alle inwoners van een graafschap moesten gehoorzaam zijn aan de heer.
  
• Ook de inwoners van steden, maar die wilden liever eigen baas zijn.
  
• De heer vond een machtige en rijke stad helemaal niet erg: al die rijkdom!
  
• De inwoners van de stad en heer maken afspraken, vastgelegd in stadsrechten.

De stad Dordrecht kreeg in 1220 stadsrechten van graaf Willem I van Holland. Daarmee is het één van de oudste steden van Nederland

Stadsrechten

Document waarmee burgers van een stad het recht kregen om zelf hun stad te besturen. 

Voordelen

• Het bestuur van de stad zelf regelen. 
• Rechtspreken
• Stad organiseren

Nadelen

• Belasting betalen aan de graaf.
• Een deel van het geld afstaan dat de stad verdiende met boetes.
• De heer helpen bij oorlog (met soldaten, geld of goederen te geven)

Wie is de baas?

• De schout is de plaatsvervanger van de heer in de stad bij de rechtspraak
• Samen met de schepenen bepaalde hij de straf.
• Ze kregen advies van een raad.
• De burgemeester (soms meer dan één) was de baas van de raad.
• Schout, schepenen en burgemeester(s) heten ook wel: magistraten

Straffen in de Middeleeuwen

• Zeker: lijfstraffen en doodstraffen kwamen voor...
• ...maar de meeste straffen waren geldboetes!
• Die leverden meer op en kostten minder geld: een beul moet je als stad namelijk ook gewoon betalen!

Huiswerk

Afsluiten

1.  Hoe werd een Middeleeuwse stad bestuurd?
   
2. Welke conflicten waren er tussen de hoge en lage edelen?