H2 NN_woordsoorten_ De woordsoort van wie, die en dat

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Taalverzorging herhaling

vragend voornaamwoord

aanwijzend voornaamwoord

betrekkelijk voornaamwoord

onbepaald voornaamwoord

Pak je schrift en maak aantekeningen

Vragend voornaamwoord

Vragend voornaamwoord

Verwijst naar iets of iemand en 'vraagt' er iets over.

De vragende voornaamwoorden zijn:

wie, wat, welke, wat voor (een)

Wie neem je mee?

Ik weet al wie ik meeneem.

De vragende voornaamwoorden zijn:
wie, wat, welke, wat voor (een)
Maak een zin met een vragend voornaamwoord.

Aanwijzend voornaamwoord

Aanwijzend voornaamwoord

Wijst iets of iemand aan. De aanwijzende voornaamwoorden zijn deze, dit, die en dat.

Dit staat in plaats van een lidwoord voor een zelfstandig naamwoord. Het verwijst naar het zelfstandig naamwoord.

Aanwijzend voornaamwoord

Aanwijzend voornaamwoord

Wijst iets of iemand aan. De aanwijzende voornaamwoorden zijn deze, dit, die en dat.

de-woord > die of deze

die slang, deze jongen

het-woord > dat of dit

dat kleed, dit meisje

Aanwijzend voornaamwoord

Aanwijzend voornaamwoord

Het cadeau weegt erg zwaar. Dat / dit moet je dus voorzichtig optillen.

Zijn rugzak is dezelfde als die van mijn broer. Die / deze met de sleutelhanger is van jou!

Onze ploeg kan dit weekend landskampioen worden. Dat vind ik heel leuk. > verwijst naar een zin

De aanwijzende voornaamwoorden zijn:
deze, dit, die en dat.
Maak een zin met een aanwijzend voornaamwoord.

Betrekkelijk voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

Dit verwijst terug naar een woord dat er vlak voor staat. 

die, dat, wat en wie

De telefoon die daar ligt, is van mij. 

Waar verwijst 'die' naar?

Het spel dat jij elke dag speelt, vind ik heel saai.

Waar verwijst 'dat' naar?

Betrekkelijk voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

Dit verwijst terug naar een woord dat er vlak voor staat. 

'wat' gebruik je om te verwijzen naar >

- een woord dat een overtreffende trap is

Het lelijkste wat ik kan vinden, is dit schilderij.

- een woord dat iets vaags uitdrukt (iets, niets, alles, het enige)

Alles wat je nog wilt doen, moet je op je lijst schrijven.

Betrekkelijk voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

Dit verwijst terug naar een woord dat er vlak voor staat. 

'wat' gebruik je om te verwijzen naar >

- een hele zin

Vrijdag begint de meivakantie, wat ik heerlijk vind.

Alles wat je moet doen, moet je opschrijven.
'wat' verwijst naar:

1. je
2. opschrijven
3. moet
4. alles

Het huis dat daar staat, is enorm groot.
'Dat' verwijst naar:

1. enorm
2. enorm groot
3. het huis
4. daar

De jongen die daar loopt, zit in de tweede klas. 'Die' verwijst naar:

1. de jongen
2. tweede klas
3. daar
4. loopt

Onbepaald voornaamwoord

Onbepaald voornaamwoord

Een onbepaald voornaamwoord verwijst naar iets of iemand, waarvan of van wie je geen bijzonderheden kent.

> iets, niets, niemand, iemand, alles, men, elke, ieder(een), wat (iets)

In de vakantie zat alles mee.

Op deze schooldag zit niets mee.
niets =

1. betrekkelijk voornaamwoord
2. vragend voornaamwoord
3. aanwijzend voornaamwoord
4. onbepaald voornaamwoord

Over twee weken begint de kerstvakantie, wat ik heerlijk vind.
wat =

1. vragend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. onbepaald voornaamwoord
4. aanwijzend voornaamwoord

Dat meisje is al twee weken aan het hardlopen.
dat =

1. vragend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. onbepaald voornaamwoord
4. aanwijzend voornaamwoord

Welke stad vind jij leuker, Parijs of London?
welke =

1. vragend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. onbepaald voornaamwoord
4. aanwijzend voornaamwoord

Woordsoorten wie, die en dat

Leerdoelen:

• Kunnen benoemen van verschillende woordsoorten.
• Het verschil tussen de woordsoorten kunnen aanduiden.
• Het goed kunnen toepassen van de woorden wie, die en dat.
• Weten wat een antecedent is.

wat is een antecedent?

Datgene waarnaar een betrekkelijk voornaamwoord verwijst, heet het antecedent. Dat kan één woord zijn, maar ook een hele zin. 

Het boek dat ik schrijf, wordt prachtig. 

In een boom die vroeg bloeit.

woordsoorten bij wie

• betrekkelijk voornaamwoord (betr.vnw)
• betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent (betr.vnw m.i.a)
• vragend voornaamwoord (vr.vnw)

Wie als betrekkelijk voornaamwoord

De oude vrouw van wie ik dit geld heb gekregen, heeft vandaag de loterij  gewonnen. 

Wie als betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Wie ademt, is levend. 

Wie uitslaapt, is meestal niet moe.

Wie als vragend voornaamwoord

Wie heeft zijn boeken niet bij zich?

Hij wist niet meer aan wie hij zijn pen had uitgeleend.

Welke woordsoort hoort bij wie?
De docent van wie ik een onvoldoende heb gekregen, is nu ontslagen.

1. betrekkelijk voornaamwoord
2. vragend voornaamwoord
3. betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Welke woordsoort hoort bij wie?
Wie deze vraag kan oplossen, begrijpt dit onderdeel.

1. betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent
2. vragend voornaamwoord
3. betrekkelijk voornaamwoord

Welke woordsoort hoort bij wie?
Wie is er nu aan de beurt?

1. betrekkelijk voornaamwoord
2. vragend voornaamwoord
3. betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Woordsoorten bij die

• aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw)
• betrekkelijk voornaamwoord (betr.vnw)  

Die als aanwijzend voornaamwoord

• Die pen is van mij.
• Die man is mijn oom.

Die als betrekkelijk voornaamwoord

• De man die daar zit, is een miljonair.  
• De vrouw die daar loopt, zag ik gisteren in het park.

Welke woordsoort hoort bij die?
De vrouw in die auto daar, is mijn tante.

1. betrekkelijk voornaamwoord
2. aanwijzend voornaamwoord

Welke woordsoort hoort bij die?
De jongen die gevallen is, heeft zijn knie geschaafd.

1. betrekkelijk voornaamwoord
2. aanwijzend voornaamwoord

Woordsoorten bij dat

• Aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw)
• Betrekkelijk voornaamwoord (betr.vnw)
• Onderschikkend voegwoord (os.vgw)  

Dat als aanwijzend voornaamwoord 

• Dat huis is erg groot. 
• Ik vind dat raam te klein

Dat als betrekkelijk voornaamwoord

• Het raam dat erg klein is, wordt vervangen door een groter     raam.
• Het huis dat daar staat, wordt volgende week gesloopt.

Dat als onderschikkend voegwoord

• Het is niet fijn dat we weer op school zijn.
• ik vind het fijn dat de frikandelbroodjes in de aanbieding zijn.

welke woordsoort hoort bij dat?
Het mens dat de bril droeg, heeft geld aan de daklozen gegeven.

1. aanwijzend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. onderschikkend voegwoord

Welke woordsoort hoort bij dat?
Dat huisje heeft een erg groot raam.

1. aanwijzend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. onderschikkend voegwoord

Ik vind het slecht dat er volgende week 4 toetsen zijn.

1. betrekkelijk voornaamwoord
2. aanwijzend voornaamwoord
3. onderschikkend voegwoord

Oefenen

Hoofdstuk 2 Grammatica woordsoorten

Lees de theorie op blz. 64

Maken: opdracht 1, 2, 3 blz. 65

Uitleg theorie

Een antecedent kan ook ingesloten zijn in een betrekkelijk voornaamwoord: Wat je zegt, ben je zelf.

Hier is het antecedent (dat) ingesloten in wat, dit heet een ingesloten antecedent. 

Voorbeelden:

1.  De jongen die daar staat, zit bij mijn broer in de klas.
2.  
3.