6.3 Voedselproductie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 6 Mens en Milieu

B3 

Voedselproductie

Is voor nitrificatie van nitrificerende bacteriën zuurstof nodig? en voor denitrificatie?

1. alleen voor denitrificatie
2. voor zowel nitrificatie als denitrificatie
3. alleen voor nitrificatie
4. geen van beiden

Wat is waar over stikstofbindende bacteriën

1. zetten ammonium om in N2
2. zeten ammoniak om in ammonium
3. zetten N2 om in ammonium
4. zetten N2 om in nitraat

Bij de afbrak van eiwitten door rottingsbacteriën ontstaan?

1. ammoniak en CO2
2. ureum en ammoniak
3. ammoniak en nitraat
4. ureum en CO2

Leerdoelen en begrippen B3

• Je kent manieren waarop een optimale productie van voedsel kan worden verkregen
  
• Je kent verschillen in de wijze van voedselproductie in de gangbare en de biologische landbouw
  
• Voor- en nadelen van de verschillende vormen van bestrijding kennen
  
• Oorzaken en gevolgen van eutrofiëring van water kennen en mogelijke oplossing daarvoor

Begrippen: pesticiden, resistent, persistent, accumulatie, veredeling, mestoverschot, biologisch, eutrofiëring, waterbloei

Bemesting

Abiotische omstandigheden die geregeld worden:  

- bodembewerking

- bescherming tegen ziekten en plagen 

- voedingsstoffen in de bodem

Voedingsstoffen verdwijnen doordat:

1. gewassen van het land weggehaald worden

2. door regen op een kale bodem mineralen uitspoelen naar diepere lagen.

Oplossing: bemesten

kunstmest (NO3 of PO4) of stalmest

Stalmest wordt door reducenten afgebroken, zodat de mineralen beschikbaar komen voor de planten.

Effeciënte landbouwmethoden verbouwen in monocultuur: op een grote oppervlakte staat één soort gewas.  Nadeel plaagvorming en ziektes

Een plaag kan ontstaan door: 

1 groot voedselaanbod 

2 ontbreken van natuurlijke vijand

Bestrijding van plagen

• mechanisch: het vangen of wegjagen van dieren. Door gewenning wordt dit minder effectief.
• chemische bestrijding: pesticiden (herbiciden en insecticiden

Deze zijn erg effectief, maar:

- niet soort-specifiek, dus nuttige dieren gaan ook dood

- organismen kunnen resistent (ongevoelig) voor gif worden

Het ontstaan van resistentie

Pesticiden

Pesticiden zijn ook persistent: 

ze worden niet of nauwelijks langs natuurlijke weg afgebroken. 

Gevolg accumulatie:

Afvoer van pesticiden

Pesticiden komen deels in het oppervlaktewater terecht. Een ander deel komt in het grondwater en zodoende in ons drinkwater.

Methoden voor verbetering van organismen

• veredelen of fokken: nakomelingen met de meest gunstige eigenschappen worden geselecteerd om verder te kruisen. Hierdoor worden de meest gunstige eigenschappen in de nakomelingen gekregen.

• recombinant DNA technieken: DNA wordt ingebracht, eventueel van een ander soort, om de gewenste eigenschappen te krijgen, bijv resistentie bij planten.

Plantenveredeling

Fokken

Bij dieren wordt kunstmatige inseminatie toegepast om goede eigenschappen door te geven of IVF, waarbij veel draagkoeien gebruikt worden om veel nakomelingen van een goede stier en een goede koe tegelijkertijd te krijgen.

Biologische landbouw

Door in een cyclus verschillende gewassen te verbouwen, wordt uitputting van de bodem voorkomen en is er een kleinere kans op een plaag.

Dieren krijgen voldoende ruimte, biologisch geteeld voer zonder standaard antibiotica.

Water

Het water op aarde is aanwezig als oppervlaktewater of als grondwater. Oppervlakte water is naast rivieren en sloten ook de bovenste laag van zeeën en oceanen.

Vervuiling van oppervlaktewater komt via natuurlijke weg: dode resten van planten en dieren. Reducenten zetten dit om in anorganische stoffen. Dit is het zelfreinigende vermogen van water.

Eutrofiëring en waterbloei

https:

Oefenopgave

https:

Hoeveel procent was je score?

Nog een extra video over

diverse vormen van landbouw en visserij

1

2

3

4

5

6

7

8

zuurstofgehalte neemt af

reducenten sterven 

meer mineralen in oppervlaktewater

andere organismen sterven

reducenten nemen toe

algen en nemen drastisch toe

O2gehalte neemt sterk af

ondergedoken waterplanten sterven

biologische bestrijding

chemische bestrijding

verandering erfelijke eigenschappen

mechanische bestrijding

onkruid wieden

In enkele polders zijn experimenten gedaan om de randen van akkers niet langer te bespuiten met bestrijdingsmiddelen. I.p. dv werden randen verbreed, ingezaaid met wilde planten en niet meer bewerkt. De rest van de akker werd normaal bewerkt. Daarop werd geploegd, ingezaaid, geoogst en zo nodig gespoten met bestrijdingsmiddelen. Na de nieuwe behandeling van de randen van de akkers zagen de boeren in de loop van de jaren een toename van het aantal veldmuizen, patrijzen, torenvalken en kerkuilen.
uitspraak I: Bij de patrijzen en veldmuizen treedt nu geen accumulatie van bestrijdingsmiddelen op
uitspraak II: De patrijzen en veldmuizen hebben nu meer en/of gevarieerder voedsel
welke uitspra(a)k(en) is/zijn juist

1. uitspraak I
2. uitspraak II
3. uitspraak I en II zijn juist
4. uitspraak I en II zijn onjuist

Drie typen veeteeltbedrijven zijn: 1 een gemengd bedrijf (akkerbouw en veeteelt), waar het voedsel voor het vee op het bedrijf zelf wordt verbouwd,
2 een veeteeltbedrijf, waar het vee 's zomers in de wei graast en 's winters voornamelijk wordt gevoed met hooi van het eigen grasland,
3 een veemesterij, waar het vee wordt gevoerd met geïmporteerd voedsel.
Welk bedrijf draagt bij een gelijk aantal dieren het meest bij aan het mestoverschot?

1. bedrijf 1
2. bedrijf 2
3. bedrijf 3

Feromonen zijn seksuele lokstoffen die onder andere door vrouwelijke individuen van bepaalde insectensoorten worden geproduceerd. Door deze feromonen kunnen de mannetjes de vrouwtjes al op grote afstand vinden. Vrouwtjes die éénmaal hebben gepaard, verliezen hun belangstelling voor mannetjes. Een mannetje kan met zeer veel vrouwtjes paren. Met behulp van feromonen worden in de paringstijd mannetjes van een schadelijke insectensoort gelokt en gevangen. Maatregelen:
1 Deze mannetjes worden onvruchtbaar gemaakt en daarna weer in hetzelfde gebied losgelaten. Zij kunnen daarna nog wel paren.2 Deze mannetjes worden gedood.
Zal het aantal insecten waaruit de volgende generatie zal bestaan het sterkst worden beperkt door maatregel 1 of door maatregel 2 of maakt het hiervoor niet uit welke maatregel wordt getroffen?

1. maatregel 1
2. maatregel 2
3. maakt niet uit