hst 9 paragraaf 1 "oplossen en indampen van zouten"

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

hst 9.1 "oplossen en indampen van zouten"

Aan het einde van de les:

• Kun je de reactievergelijking opstellen van het oplossen van een zout in water.
• Kun je de reactievergelijking opstellen van het indampen van een zoutoplossing.

Herhaling:

1. Zouten bestaan uit positieve en negatieve ionen.
   
2. De ladingen bij elkaar opgeteld: nul (ongeladen).
   
3. Zoek dus de verhouding tussen + en - ionen waardoor de totale lading nul wordt.
   
4. Deze verhouding zie je terug in de indexen.
   

Oplosbaarheidstabel (BINAS 35)

In de oplosbaarheidstabel zoek je op welke letter op het kruispunt staat. 

s    slecht oplosbaar

m   matig oplosbaar

g    goed oplosbaar

-      bestaat niet of reageert met water

Oplosvergelijkingen

Het oplossen van calciumnitraat 

                        (s)  -->  Ca²⁺ (aq) + 2 NO₃^- (aq)

Schrijf in je schrift de oplosvergelijking van calciumchloride, CaCl₂

Ca(NO​3​​)​2​​

Ca(NO​3​​)​2​​

Indampen

• Tegenovergestelde van oplossen
• Oplossing wordt verwarmd 
• Water verdampt (en gaat dus weg)
• Zout blijft over

Indampvergelijkingen

Omgekeerde van oplosvergelijkingen

2 NO₃^- (aq) + Ca²⁺ (aq) -->                      (s)

Schrijf in je schrift de indampvergelijking van een oplossing van calciumchloride 

Ca(NO​3​​)​2​​

Aan de slag:

Maak 1 t/m 6 en 8, 10 en 11

hst 9.2 "zoutoplossingen bij elkaar brengen"

2 zoutoplossingen mengen

Als je 2 zoutoplossingen met elkaar mengt, kunnen er 2 dingen gebeuren: 

• Het blijft een heldere oplossing: alle ionen blijven in oplossing
• Het wordt een troebele suspensie: 2 soorten ionen reageren met elkaar en worden een slecht oplosbaar zout. Dit heet een neerslag

. . . .

. . . . 

. . . .

. . . .

tribune-ionen

Ionen die er wel zijn maar die niet meedoen met de reactie.

Als je het neerslag filtreert dan zitten de tribune-ionen in het filtraat.

Zelf oefenen

Je mengt oplossingen van

1. koperchloride en zilvernitraat
2. kaliumchloride en natriumsulfaat
   
3. bariumchloride en natriumcarbonaat
   

Aan de slag: 

Maak opdracht 18 en 19

Hst 9.3 "een slecht oplosbaar zout maken"

Neerslag kun je gebruiken! 

Als er een neerslag ontstaat, heb je eigenlijk een zout gemaakt! 

Hoe doe je dat?

Goed leren!

• Alle zouten met kalium, natrium en ammonium lossen goed op in water
• Alle zouten met nitraat lossen goed op in water

Loodcarbonaat maken

Loodcarbonaat is slecht oplosbaar (BINAS).

Om loodcarbonaat te maken moet je Pb²⁺ ionen

mixen met CO₃^2- ionen.

Pb²⁺

CO₃^2-

s

?

?

Je wilt dus Pb²⁺ met CO₃^2- ionen mixen.

De Pb²⁺ moet dus opgelost zijn, net als de CO₃^2-.

De Pb²⁺ moet dus opgelost zijn, net als de CO₃^2-. Loodnitraat en natriumcarbonaat zijn goede keuzes.

De Pb²⁺ moet dus opgelost zijn, net als de CO₃^2-. Loodnitraat en natriumcarbonaat zijn goede keuzes.

Aan de slag: 

Maak opdracht 27 t/m 31 

hst 9.4 "ongewenste ionen verwijderen"

leerdoelen

• Je kunt met behulp van een oplosbaarheidstabel verklaren hoe uit een oplossing een ionsoort verwijderd kan worden.

Neerslag kun je gebruiken! 

Als er een neerslag ontstaat, heb je eigenlijk een zout gemaakt! (vorige les)

Je kunt een neerslag ook gebruiken om een ion uit de oplossing te halen. 

Hoe doe je dat?

voorbeeld

Stel, je wilt fluoride-ionen verwijderen uit een oplossing 

Maak dan een oplossing van een zout naar keuze

Voeg jouw gekozen oplossing toe aan de oplossing met F-

Filtreer de neerslag 

Hoe kies je dat zout?

Hoe kies je het zout waarvan je een oplossing gaat maken?

• Zoek een ion dat met F- een s vormt in tabel 35

welk ion zou je kunnen kiezen?

van ion naar gekozen zout

ok, je kiest bijvoorbeeld voor het calcium-ion

Ca2+ zit niet los in een potje. Dat moet een zout zijn.

Dat  zout moet goed oplosbaar zijn, dus kies voor NO3-

Het zout is dus Ca(NO3)2

^Ca2+

F^-

s

NO₃^-

g

Reactievergelijking

Ca²⁺ (aq) + 2 F^- (aq) --> CaF₂ (s)

Oefen nu zelf

1.  Je wilt Broom-ionen verwijderen uit een oplossing

2. Je wilt Aluminium-ionen verwijderen uit een oplossing

Aan de slag: 

Maak opdracht 

36 t/m 40 en 42

48 t/m 50 en 52

Hst 9.5 "een zout herkennen"

Binas

Zoek de juiste tabel waarin de vlamkleuringen staan.

koperionen zijn blauw

ijzerionen zijn bruin

Positieve ionen die verhit worden gaan licht uitzenden. Ieder ion zijn eigen kleur. 

(zie BINAS 38)

Voor morgen! 

Neem werkboek B mee!!!!!!