Hst 9 Zouten 4 VMBO-TL Herhaling

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

hst 9.1 "oplossen en indampen van zouten"

Oplosbaarheidstabel (BINAS 35)

In de oplosbaarheidstabel zoek je op welke letter op het kruispunt staat. 

s    slecht oplosbaar

m   matig oplosbaar

g    goed oplosbaar

-      bestaat niet of reageert met water

Oplosvergelijkingen

Het oplossen van calciumnitraat 

                        (s)  -->  Ca²⁺ (aq) + 2 NO₃^- (aq)

Schrijf in je schrift de oplosvergelijking van calciumchloride, CaCl₂

Ca(NO​3​​)​2​​

Ca(NO​3​​)​2​​

Indampen

• Tegenovergestelde van oplossen
• Oplossing wordt verwarmd 
• Water verdampt (en gaat dus weg)
• Zout blijft over

Indampvergelijkingen

Omgekeerde van oplosvergelijkingen

2 NO₃^- (aq) + Ca²⁺ (aq) -->                      (s)

Schrijf in je schrift de indampvergelijking van een oplossing van calciumchloride 

Ca(NO​3​​)​2​​

2 zoutoplossingen mengen

Als je 2 zoutoplossingen met elkaar mengt, kunnen er 2 dingen gebeuren: 

• Het blijft een heldere oplossing: alle ionen blijven in oplossing
• Het wordt een troebele suspensie: 2 soorten ionen reageren met elkaar en worden een slecht oplosbaar zout. Dit heet een neerslag

. . . .

. . . . 

. . . .

. . . .

tribune-ionen

Ionen die er wel zijn maar die niet meedoen met de reactie.

Als je het neerslag filtreert dan zitten de tribune-ionen in het filtraat.

Hst 5.3 "een slecht oplosbaar zout maken"

Loodcarbonaat maken

Loodcarbonaat is slecht oplosbaar (BINAS).

Om loodcarbonaat te maken moet je Pb²⁺ ionen

mixen met CO₃^2- ionen.

Pb²⁺

CO₃^2-

s

?

?

Je wilt dus Pb²⁺ met CO₃^2- ionen mixen.

De Pb²⁺ moet dus opgelost zijn, net als de CO₃^2-.

De Pb²⁺ moet dus opgelost zijn, net als de CO₃^2-. Loodnitraat en natriumcarbonaat zijn goede keuzes.

De Pb²⁺ moet dus opgelost zijn, net als de CO₃^2-. Loodnitraat en natriumcarbonaat zijn goede keuzes.

Ongewenste ionen verwijderen! 

Als er een neerslag ontstaat, heb je eigenlijk een zout gemaakt! 

Je kunt een neerslag ook gebruiken om een ion uit de oplossing te halen. 

Hoe doe je dat?

voorbeeld

Stel, je wilt fluoride-ionen verwijderen uit een oplossing 

Maak dan een oplossing van een zout naar keuze

Voeg jouw gekozen oplossing toe aan de oplossing met F-

Filtreer de neerslag 

Hoe kies je dat zout?

Hoe kies je het zout waarvan je een oplossing gaat maken?

• Zoek een ion dat met F- een s vormt in tabel 35

welk ion zou je kunnen kiezen?

van ion naar gekozen zout

ok, je kiest bijvoorbeeld voor het calcium-ion

Ca2+ zit niet los in een potje. Dat moet een zout zijn.

Dat  zout moet goed oplosbaar zijn, dus kies voor NO3-

Het zout is dus Ca(NO3)2

van ion naar gekozen zout

ok, je kiest bijvoorbeeld voor het calcium-ion

Ca2+ zit niet los in een potje. Dat moet een zout zijn.

Dat  zout moet goed oplosbaar zijn, dus kies voor NO3-

Het zout is dus Ca(NO3)2

^Ca2+

F^-

s

NO₃^-

g

Reactievergelijking

Ca²⁺ (aq) + 2 F^- (aq) --> CaF₂ (s)

hst 9.6 "een zout herkennen"

ijzerionen zijn bruin

Positieve ionen die verhit worden gaan licht uitzenden. Ieder ion zijn eigen kleur. 

(zie BINAS 38)

verschil in oplosbaarheid

voorbeeld: natriumfosfaat of natriumsulfaat?

Beide zouten goed oplosbaar, beide zouten Na-zouten.

Het verschil zit in het negatieve ion: PO₄^3- of SO₄^2-

verschil in oplosbaarheid

voorbeeld: natriumfosfaat of natriumsulfaat?

Het verschil zit in het negatieve ion: PO₄^3- of SO₄^2-

^{Zoek een + ion dat met de ene wel en met de ander niet een neerslag vormt}

PO43-

 SO42-

PO43-

 SO42-

Cu2+

g

s

Met Cu2+ kan je dus verschil zien.

De leverancier van de  Cu2+ zou CuCl2 kunnen zijn (of Cu(NO3)2 of CuSO4 of ...)

Grondwater bevat ijzer-ionen. Door beluchting worden deze verwijderd.

Hst 9.5 "Water winnen"

Waterzuivering oppervlakte water

Blokschema

Hard Water

Hard water bevat veel calcium- en magnesium-ionen

Hoe komen Ca²⁺ (en Mg²⁺) ionen in water?

Regenwater bevat CO₂, dit is een beetje zuur. Dit komt op gesteentes terecht. Deze gesteentes bevatten calciumcarbonaat (CaCO₃). Als het regenwater hierop valt, lost het calciumcarbonaat op:

CaCO₃(s) + CO₂(aq) + H₂O (l) --> Ca²⁺ (aq) + 2HCO₃^- (aq)

De hardheid van water druk je uit
in Duitse Hardheidsgraden (DH):

1 DH = 7,1 mg Ca²⁺ per liter 

Water ontharden door:

• vooraf verhitten. 
• ontharder toevoegen. 
• ionenwisselaar gebruiken. 
• ontharden met groene zeep

Ontharden door: 
ionenwisselaar gebruiken. 

Vaste stof die aan het oppervlak negatief geladen is, hieraan zitten natrium-ionen. Calcium-ionen uit het water worden  ingewisseld door natrium-ionen

Geef de formule van aluminiumsulfide

Geef de formule van ijzer(III)sulfaat

Als je mini-oplosbaarheidstabel alleen maar g heeft. Wat krijg je dan?

1. Een heldere oplossing waarin alle ionen opgelost zijn
2. Een troebele suspensie waarin een slecht oplosbaar zout is ontstaan

Is deze stof goed oplosbaar?

Na​2​​CO​3​​

1. ja
2. nee

Hoe zou je het loodcarbonaat nu uit de vloeistof kunnen halen?

1. indampen
2. extraheren
3. filtreren
4. adsorberen