Les 1: Persoonsvorm en onderwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Werkwoordspelling

Lezen

Werkwoordspelling

Planning jaar 1

• We zitten nu in week 43.
• Toets is aan het begin van week 46 (week van 14 november)
• De toets over het boek Wonder is in week 48 (30 november)

Toets werkwoordspelling

persoonsvorm *

PV tegenwoordige/verleden tijd* 

onderwerp*  

infinitief *

Engelse werkwoorden*

voltooid deelwoord *

voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord *

zwakke/sterke werkwoorden *

Deze les

Lesdoelen

1. Je weet wat een onderwerp van een zin is.

2. Je kent twee manieren om het onderwerp te vinden in een zin.

3. Je weet dat de persoonsvorm en het onderwerp bij elkaar horen.

4. Je kunt het onderwerp vinden in een zin.

Persoonsvorm?

• De persoonsvorm is altijd een werkwoord en hangt samen met het onderwerp.
  

• Er zijn twee manieren om de persoonsvorm te vinden.
  

Tijdproef

• Zet de zin in een andere tijd (maak van een zin in de tegenwoordige tijd de verleden tijd en andersom). Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.
  

• Joost wil graag een ijsje.                       Tegenwoordige tijd.
• Joost wilde graag een ijsje.                 Verleden tijd.

• Wil - Wilde = Wil is dus de persoonsvorm.
  

Getalproef

• De getalproef: verander het getal (enkelvoud/meervoud) van het onderwerp. Het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.
  

• Ik kijk vanavond naar de beste film die ooit gemaakt is.
• Wij kijken vanavond naar de beste films die ooit gemaakt zijn.
• Kijk en is dus de persoonsvorm

De persoonsvorm is altijd....

1. een persoon
2. een werkwoord

Hoe vind je de persoonsvorm in de zin?
(er zijn meerdere antwoorden goed!)

1. Maak van enkelvoud meervoud of andersom, het werkwoord dat verandert = persoonsvorm
2. Maak van enkelvoud meervoud of andersom, het woord dat verandert = persoonsvorm
3. Maak van tegenwoordige tijd verleden tijd of andersom. Het werkwoord dat verandert = persoonsvorm
4. Maak de zin vragend. Het eerste woord in de vraagzin = persoonsvorm

Hoe vaak kijk jij naar Netflix?
Wat is de persoonsvorm?

Mijn ouders zouden graag willen dat de scholen weer opengaan.
Wat is de persoonsvorm?

Het onderwerp (ow)

• geeft aan wie of wat iets doet in de zin.
• Is een mens, dier, ding, plant of eigennaam of het verwijst naar een mens, dier, ding, plant of eigennaam.
• Heeft ALTIJD hetzelfde getal als de persoonsvorm. Ze staan dus allebei in het enkelvoud OF allebei in het meervoud. 
• Begint nooit met een voorzetsel.

Hoe vind je het onderwerp (ow) ?

• Verander de persoonsvorm van getal. (van enkelvoud maak je dus meervoud of andersom)
  
• Het woord dat mee moet veranderen, is het onderwerp
  

• Stel de vraag wie of wat + persoonsvorm = ow 
  
• Het antwoord op deze vraag is het onderwerp
  

de vervelende docenten
Kan dit het onderwerp van een zin zijn?

1. ja
2. nee

de machines
Kan dit het onderwerp van een zin zijn?

1. ja
2. nee

wie
Kan dit het onderwerp van een zin zijn?

1. ja
2. nee

Wat is het onderwerp?
Na school gingen de leerlingen naar huis.

Wat is het onderwerp?
Gelukkig ruimde Sjoerd zijn spullen meteen op.

Wat is het onderwerp?
Welk deel van de stad werd door de orkaan verwoest?

Wat is het onderwerp?
Tijdens het eten las mijn vader de krant voor.

persoonsvorm (pv)

onderwerp (ow)

eet

Piet

vallen

de stoel

de hond

sliep

de rozen

bloeide

Goed gewerkt!

Wat ging goed?

Ik kan de persoonsvorm in de zin vinden

Ja

Nee

Een beetje

Ik kan het onderwerp in de zin vinden

Ja

Nee

Een beetje

Opdracht

• Je hebt het huisdier van je buurman of buurvrouw gestolen. Je schrijft een 'grimmige' dreigbrief aan je buurman/buurvrouw waarin je losgeld eist voor het huisdier.
  

• Je maakt een brief van ten minste 10 zinnen.
  

Daarin moet ten minste 6 keer een persoonsvorm in de tegenwoordige tijd staan. Onderstreep deze.