Zinsdelen, persoonsvorm en onderwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Persoonsvorm, onderwerp en zinsdelen

Doelen

• Ik kan de persoonsvorm vinden in een zin.
  
• Ik kan het onderwerp vinden in een zin.
  
• Ik kan een zin in zinsdelen verdelen

Hoe vind je de persoonsvorm?

De persoonsvorm (pv)

• De persoonsvorm is altijd een werkwoord. 
• De persoonsvorm geeft aan of de zin in het enkelvoud of in het meervoud staat, dit noem je het getal van de zin. 
• Ook geeft de persoonsvorm aan in welke tijd de zin staat, tegenwoordige of verleden tijd. 

Er zijn drie manieren om de pv te vinden

1. Maak van de zin een vraagzin.

Het eerste werkwoord in de vraagzin, is de pv.

2. Tijdproef. Verander de tijd van de zin. Maak van tegenwoordige tijd, verleden tijd of andersom.

Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

3. Getalproef. Verander het getal van de zin. Maak van enkelvoud, meervoud of andersom.

Het werkwoord dat verandert, is de pv.

Persoonsvorm?

De grizzlybeer kijkt naar mij.

Persoonsvorm?
Morgen ga ik naar voetbaltraining.

Wat is de persoonsvorm?
Hanan bakt lekkere cakejes.

Wat is de persoonsvorm?
Ik bel elke dag mijn vriendin op.

Noteer de persoonsvorm.
Januari was erg koud dit jaar.

Het onderwerp (ow)

• Het onderwerp (ow) geeft aan wie of wat iets doet, of over wie of wat het gaat in de zin. 
• Het onderwerp is de 'hoofdpersoon' van de zin, maar het is niet altijd een persoon. 
• Het onderwerp is een mens, dier, ding, plant of eigennaam. 
• Het onderwerp kan ook verwijzen naar een mens, dier, ding, plant of eigennaam.

Voorbeelden

Voorbeelden:

1. De bloemen staan er mooi bij.

2. Zijn gedrag is onberispelijk.

3. Gisteren liepen er zeven schapen op de A4.

4. Wolfie blafte vrolijk naar de inbrekers.

5. Mijn kapsel is echt verpest.

• Het onderwerp heeft altijd hetzelfde getal als de persoonsvorm. Als de persoonsvorm in het enkelvoud staat, moet het onderwerp dus ook enkelvoud zijn.
• Er zijn twee manieren om het onderwerp te vinden

• 1. Verander de persoonsvorm van getal. 
• (Van enkelvoud maak je dus meervoud of van meervoud maak je enkelvoud).Het zinsdeel dat mee moet veranderen, is het onderwerp.
• 2. Stel de vraag:

• Wie of wat + werkwoordelijk gezegde? Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

Wat is het onderwerp:
De brugklas leert het onderwerp vinden.

1. De brugklas
2. leert
3. het onderwerp
4. vinden

Wat is het onderwerp?

Ik kan nu het onderwerp uit een zin halen.

1. Ik
2. kan
3. het onderwerp
4. een zin

Wat is het onderwerp in de zin: Martin maakte een PowerPointpresentatie.

1. Martin
2. maakte
3. een Powerpointpresentatie
4. er is geen onderwerp

Sommige ouders kopen in de dierenwinkel een huisdier voor hun kind.
Wat is het onderwerp?

Hij gaf gisteren de eerste training.
Wat is het onderwerp?

Zinsdelen

• Zinnen zijn gemaakt van zinsdelen. 
• Een zinsdeel is één woord of een groepje van woorden die bij elkaar horen. 
• Voor de persoonsvorm staat nooit meer dan één zinsdeel. 

Zo vind je de zinsdelen

• Doe de zinsdeelproef:
  
• Verander een paar keer de woordvolgorde van de zin.
  
• Probeer welke woorden je samen vóór de persoonsvorm kunt zetten.
  

• Bijvoorbeeld:
  
• Dit weekend / gaan / we / naar de Efteling.
  
• We / gaan / naar de Efteling / dit weekend.
  
• Naar de Efteling / gaan / we / dit weekend.
  
• Gaan / we / dit weekend / naar de Efteling?
  

Zinsdelen
Hoeveel zinsdelen heeft de zin?
'Op 11 mei starten de scholen weer.'

1. 4 zinsdelen
2. 5 zinsdelen
3. 3 zinsdelen
4. 6 zinsdelen

Hoeveel zinsdelen heeft deze zin?

Op straat spelen een paar jongens vrolijk met een bal.

1. 3 zinsdelen
2. 9 zinsdelen
3. 5 zinsdelen
4. 4 zinsdelen

Hoeveel zinsdelen heeft deze zin precies?

1. 4. Hoeveel zinsdelen / heeft / deze zin precies?
2. 5. Hoeveel / zinsdelen / heeft / deze / zin precies?
3. 5. Hoeveel / zinsdelen / heeft / deze zin / precies?
4. 6. Hoeveel / zinsdelen / heeft / deze / zin / precies?

Is de zin juist verdeeld in zinsdelen?
Koala's | eten | geen | vlees.

1. juist
2. onjuist

Is de zin juist verdeeld in zinsdelen?
Ik | wil | dat | niet.

1. juist
2. onjuist

Doelen

• Ik kan de persoonsvorm vinden in een zin.
  
• Ik kan het onderwerp vinden in een zin.
  
• Ik kan een zin in zinsdelen verdelen.

Aan het werk

• Maak opdracht 1 (3 minuten)
• Maak opdracht 3. Schrijf alle zinnen over. Verdeel de zinnen in zinsdelen. Onderstreep het onderwerp(zet er ow boven), onderstreep de persoonsvorm(zet er pv boven) (15 minuten)

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl