Zinsdelen, persoonsvorm en onderwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

persoonsvorm, onderwerp en zinsdelen

Doel

​Aan het einde van de les kan ik:

• De persoonsvorm in de zin vinden
• Het onderwerp in de zin vinden
• Een zin verdelen in zinsdelen

Hoe vind je de persoonsvorm?

De persoonsvorm (pv)

• De persoonsvorm is altijd een werkwoord. 
• De persoonsvorm geeft aan of de zin in het enkelvoud of in het meervoud staat, dit noem je het getal van de zin. 
• Ook geeft de persoonsvorm aan in welke tijd de zin staat, tegenwoordige of verleden tijd. 

Er zijn drie manieren om de pv te vinden

1. Maak van de zin een vraagzin.

Het eerste werkwoord in de vraagzin, is de pv.

2. Tijdproef. Verander de tijd van de zin. Maak van tegenwoordige tijd, verleden tijd of andersom.

Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

3. Getalproef. Verander het getal van de zin. Maak van enkelvoud, meervoud of andersom.

Het werkwoord dat verandert, is de pv.

Persoonsvorm?

De grizzlybeer kijkt naar mij.

Persoonsvorm?
Morgen ga ik naar voetbaltraining.

Wat is de persoonsvorm?
Hanan bakt lekkere cakejes.

Noteer de persoonsvorm.
Januari was erg koud dit jaar.

Het onderwerp (ow)

• Het onderwerp (ow) geeft aan wie of wat iets doet, of over wie of wat het gaat in de zin. 
• Het onderwerp is de 'hoofdpersoon' van de zin, maar het is niet altijd een persoon. 
• Het onderwerp is een mens, dier, ding, plant of eigennaam. 
• Het onderwerp kan ook verwijzen naar een mens, dier, ding, plant of eigennaam.

Voorbeelden

Voorbeelden:

1. De bloemen staan er mooi bij.

2. Zijn gedrag is onberispelijk.

3. Gisteren liepen er zeven schapen op de A4.

4. Wolfie blafte vrolijk naar de inbrekers.

5. Mijn kapsel is echt verpest.

• Het onderwerp heeft altijd hetzelfde getal als de persoonsvorm. Als de persoonsvorm in het enkelvoud staat, moet het onderwerp dus ook enkelvoud zijn.
• Er zijn twee manieren om het onderwerp te vinden

• 1. Verander de persoonsvorm van getal. 
• (Van enkelvoud maak je dus meervoud of van meervoud maak je enkelvoud).Het zinsdeel dat mee moet veranderen, is het onderwerp.
• 2. Stel de vraag:

• Wie of wat + werkwoordelijk gezegde? Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

Wat is het onderwerp:
De brugklas leert het onderwerp vinden.

1. De brugklas
2. leert
3. het onderwerp
4. vinden

Wat is het onderwerp?

Ik kan nu het onderwerp uit een zin halen.

1. Ik
2. kan
3. het onderwerp
4. een zin

Wat is het onderwerp in de zin: Martin maakte een PowerPointpresentatie.

1. Martin
2. maakte
3. een Powerpointpresentatie
4. er is geen onderwerp

Sommige ouders kopen in de dierenwinkel een huisdier voor hun kind.
Wat is het onderwerp?

Hij gaf gisteren de eerste training.
Wat is het onderwerp?

Zinsdelen

• Zinnen zijn gemaakt van zinsdelen. 
• Een zinsdeel is één woord of een groepje van woorden die bij elkaar horen. 
• Voor de persoonsvorm staat nooit meer dan één zinsdeel. 

Zo vind je de zinsdelen

• Doe de zinsdeelproef:
  
• Verander een paar keer de woordvolgorde van de zin.
  
• Probeer welke woorden je samen vóór de persoonsvorm kunt zetten.
  

• Bijvoorbeeld:
  
• Dit weekend / gaan / we / naar de Efteling.
  
• We / gaan / naar de Efteling / dit weekend.
  
• Naar de Efteling / gaan / we / dit weekend.
  
• Gaan / we / dit weekend / naar de Efteling?
  

Wieneke schrijft

Hoeveel zinsdelen?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Jaimy

heeft

zakgeld

gekregen

Verdeel de zin in zinsdelen.

/

/

/

Verdeel de zin in zinsdelen.Let op: sommige vakjes blijven leeg.

Zijn       broertje        maakte          die         lastige

         

breuken          zonder        fouten.

/

/

/

Verdeel de zin in zinsdelen. Let op: sommige vakjes blijven leeg.

De        weerman        voorspelt         elke       dag       het     

           weer.

/

/

/

Zinsdelen
Hoeveel zinsdelen heeft de zin?
'Wanneer starten de scholen weer?'

1. 4 zinsdelen
2. 5 zinsdelen
3. 3 zinsdelen
4. 6 zinsdelen

Hoeveel zinsdelen?

Cas voetbalt op het veld.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Hoeveel zinsdelen ?

Gisteren liep de hond in het park.

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Is de zin juist verdeeld in zinsdelen?
Koala's / eten / geen / vlees.

1. juist
2. onjuist

Is de zin juist verdeeld in zinsdelen?
Ik / wil / dat / niet.

1. juist
2. onjuist

Doel

​Aan het einde van de les kan ik:

• De persoonsvorm in de zin vinden
• Het onderwerp in de zin vinden
• Een zin verdelen in zinsdelen

Na deze les, 

wil ik...

de uitleg nog 1 keer horen

meer voorbeelden krijgen

meer oefeningen maken

de leerstof thuis nog even bekijken

overgaan naar nieuwe leerstof

nog meer te weten komen over de leerstof

niet meer te weten komen over de leerstof

nog iets anders (vul de vraag op de volgende slide in)