Samentrekking en foutieve samentrekking 2324

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Samentrekking controleren

cabaretbijnederlands.com

Samentrekking

Samentrekking = weglaten van woord of woordgroepen die herhaald worden

Hiermee voorkom je overbodige herhalingen in zinnen. 

Een juiste samentrekking kan alleen voorkomen bij nevenschikking . 

Bijv. Ze ging naar de stad en kocht twee paar nieuwe schoenen.

                        hz                                                         hz

en= nevenschikkend voegwoord (verbinden van twee hoofdzinnen/ en, (of), maar, want, dus)

Niveau van samentrekking

Woordniveau: als in twee woorden iets wordt herhaald

IJshoorntjes en ijsblokjes: IJshoorntjes en -blokjes

Woordgroepniveau: Als in twee woordgroepjes iets wordt herhaald

Werkloze mannen en werkloze vrouwen: Werkloze mannen en vrouwen

Zinsniveau: een herhaald zinsdeel wordt weggelaten 

Emma is ziek en Emma blijft thuis: Emma is ziek en blijft thuis. (Emma= ow) 

Op welk niveau?
Ik houd van dropauto's en -sleutels.

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Op welke niveau?
Eline kocht een nieuwe fiets en heeft deze gelijk geverfd.

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Alleen mensen met nieuwe schoenen en kleren kregen een paraplu.

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Samentrekken gaat vaak fout

Wat is er mis met de volgende zinnen? 

• De saxofonist stond op het podium en werd een bos bloemen overhandigd.
• Hier wordt vaak ingebroken en diverse auto's vernield
• De burgemeester gaf de voorzitter een hand en het kind een glas water.

Drie voorwaarden

Om iets weg te laten moet je eerst aan drie voorwaarden voldoen:

De woorden hebben:

1. dezelfde functie (onderwerp, lv, koppelww, enz.)

2. dezelfde betekenis

3. hetzelfde getal (enkelvoud of meervoud)

Stappenplan 

1. Kijk wat er is weggelaten in het tweede deel van de zin.
2. Bepaal de functie, de betekenis en het getal van het eerste deel.
3. Bepaal de functie, de betekenis en het getal van het tweede deel. 
4. Alles hetzelfde? Goede samentrekking. 
5. Niet? Voeg de ten onrechte weggelaten delen toe.

Is de volgende zin goed samengetrokken?
Emma liep naar de winkel en kocht een boek.

1. Ja
2. Nee

Is de zin goed samengetrokken?
De militair was gewond en (-) daarom in het veldhospitaal opgenomen.

1. Ja
2. Nee

Verbeter de zin:
De militair was gewond en (-) daarom in het veldhospitaal opgenomen.

Doen

De saxofonist stond op het podium en werd een bos bloemen overhandigd.

De saxofonist stond op het podium en werd een bos bloemen overhandigd.

1. de saxofonist

2. grammaticale functie= ow/ getal= enkelvoud/ betekenis= iemand die op een saxofoon kan spelen

3. grammaticale functie= mwv/ getal= enkelvoud/ betekenis= iemand die op een saxofoon kan spelen

4. X

5. De saxofonist stond op het podium en haar (de saxofonist) werd een bos bloemen overhandigd.

Doen

Hier wordt vaak ingebroken en diverse auto's vernield.

Hier wordt vaak ingebroken en diverse auto's vernield.

1. wordt

2. grammaticale functie= hww/ getal= enkelvoud/ betekenis= bezig

3. grammaticale functie= hww/ getal= meervoud/ betekenis= bezig

4.X

5. Hier wordt vaak ingebroken en er worden diverse auto's vernield.

Doen

De burgemeester gaf de voorzitter een hand en het kind een glas water.

De burgemeester gaf de voorzitter een hand en het kind een glas water.

1. de burgemeester / gaf

2. burgemeester =>grammaticale functie= ow / getal= enkelvoud/ betekenis= iemand die wettelijk aan het hoofd staat van het bestuur van een gemeente///gaf=> grammaticale functie= hww / getal= enkelvoud/ betekenis= gaf een hand-niet letterlijk -je geeft je hand niet aan een ander-vaste uitdrukking

3. burgemeester=> burgemeester =>grammaticale functie= ow / getal= enkelvoud/ betekenis= iemand die wettelijk aan het hoofd staat van het bestuur van een gemeente/// gaf=> grammaticale functie= hww/ getal= enkelvoud / betekenis= gaf een glas water- letterlijk- je geeft het glas water aan een ander

4.de burgemeester = goed

5. gaf= fout -> De burgemeester gaf de voorzitter een hand en gaf het kind een glas water.