4.2 Zelfstandige burgers

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

4.2 zelfstandige burgers

Wat zijn: stadsrechten?

TekstStadsrechten

 

Op een zomerdag in 1296 ging Floris V, graaf van Holland en Zeeland, op jacht in het Loosdrechtse Bos. Maar daar werd hij opgewacht door een groep lage edelen (afbeelding 8).

Ze namen de graaf gevangen en ontvoerden hem naar het Muiderslot. Boeren en stadsbewoners waren woedend. Gewapend met mestvorken trokken ze naar het kasteel en eisten de vrijlating van hun geliefde graaf. Een van de edelen trok toen zijn zwaard en stak de graaf dood.

In de tijd van Floris V bestond het gebied van Nederland, België en Luxemburg uit gewesten (provincies), zoals het hertogdom Brabant. Ze werden samen de Nederlanden (lage landen) genoemd. Floris V had van Holland een belangrijk gewest gemaakt. Om zijn macht en rijkdom te tonen, liet hij op het terrein van zijn hof in Den Haag een mooie zaal bouwen: de Ridderzaal. Andere edelen waren ontevreden over de groeiende macht van Floris. Daarom hadden ze hem gevangengenomen en vermoord. Maar bij de bevolking was Floris V heel populair. 

Net als andere vorsten en hoge edelen in die tijd had hij aan marktplaatsen het privilege gegeven om dingen zelf te regelen, zoals het stadsbestuur met eigen stadswetten. Een dorp werd met deze rechten een stad. Deze privileges heten daarom stadsrechten. 

Steden gingen zelf zorgen voor hun rechtspraak, met eigen rechters die in rechtbanken beslisten over de toepassing van wetten. 

Steden mochten ook stadsmuren bouwen

Steden mochten ook belasting heffen, zoals tol.

Steden kregen stadsrechten van
Floris V

1. Waar!
2. Niet waar!

Wat is een voorbeeld van een stadsrecht?

1. De landsheer moest naar de steden luisteren
2. Burgers bepalen de wetten in de stad
3. Het recht om te geloven wat je wilt
4. Het recht om te plunderen

Het stadsbestuur

De stad was voor veel mensen een aantrekkelijke woonplaats. Horigen verloren de rechten en plichten van hun domein als ze van hun heer naar een stad mochten ver huizen. Daarom zeiden de mensen: ‘stadslucht maakt vrij’.

Inwoners van een stad met bepaalde rechten waren burgers. Mannen konden burger worden als zij een jaar en een dag in de stad woonden, een beroep hadden en een geldbedrag betaalden. De macht in steden was meestal in handen van rijke en aanzienlijke families.

Uit deze families kwamen burgers die de stad bestuurden en rechtspraken: de schepenen. Zij maakten de wetten van de stad en zorgden voor rust en orde. Het gebouw van het stadsbestuur heette het raadhuis. In het gewest Holland waren vanaf de 15e eeuw burgemeesters de hoogste stadsbestuurders. De vroedschap was een groep aanzienlijke burgers die het stadsbestuur adviseerde en controleerde.

Gebruik je boek!
de burgers die de stad bestuurden en rechtspraken waren de:

1. Adel
2. Schepenen
3. Burgermeester
4. Vroedschap

Gebruik je boek!
de burgers die het stadsbestuur adviseerden en controleerden waren de:

1. Adel
2. Schepenen
3. Burgermeester
4. Vroedschap

Wat moesten de burgers doen om stadsrechten te krijgen?

1. Hard werken voor de heer
2. Gewoon netjes vragen aan de heer
3. Oorlog voeren tegen de heer
4. Geld betalen aan de heer