16.3 Forforkringloop 5V 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

16.3 Fosforkringloop

Hoofdstuk 16

16.1 Koolstofkringloop en klimaat

16.2 Stikstofkringloop

16.3 Fosforkringloop

16.4 Ecosystemen kantelen

Zoek drie organische stoffen met fosfor op in de BINAS die in elke cel aanwezig zijn. Wat is hun functie?

Fosfor als bouwstof

DNA, ATP en fosfolipiden

Forfor voor planten

Planten nemen fosfor op uit de bodem. Dit is lastig omdat fosfor gebonden zit aan bodemdeeltjes.

In de rhizosfeer (directe omgeving van de wortels) hulp van:

• Bacteriën-geven zuren af en maken P-ionen los
  
• Schimmels (micorrhiza, complex van schimmels en wortels) – groeien naar de P-ionen toe
  

Bacterie

Bacterie geeft zuur af.

Fosfor lost op in bodemwater.

Plant voorziet de bacterie van organisme stoffen.

Symbiose

Micorrhiza (schimmel en plant)

Schimmel pompt eerst

H+ ionen naar buiten.

Daarna via transport-

eiwit H en P samen naar

binnen.

Symbiose met de plant

(glucose - fosfor)

Menselijke invloed op P-kringloop

Tot 2011 was het in de EU toegestaan om fosfaat toe te voegen aan wasmiddelen. Dit zorgde voor een overschot aan fosfaten in het oppervlaktewater 

(eutrofiëring!)

Ondertussen in Brazilie:

Menselijke invloed op P-kringloop

Kunstmest bevat naast stikstofverbindingen ook fosfaat verbindinden, uit fosfaat mijnen in de VS, China en Marocco.

Er is maar weinig winbare fosfaat beschikbaar en er dreigen tekorten.

Fosfaat terugwinnen

In rwzi's wordt fosfaat uit het rioolwater gehaald:

1. Afvalslib onder anaerobe en nitraatarme opstandigheden

2. Fosfaat accumulerende organismen (PAO's) raken in de 'stress'

3. POA's verbruiken veel ATP en hierbij komt P (fosfor) vrij.

4. Aerobe omgeving

5. PAO's nemen een overmaat aan P uit de omgeving op.

6. Nabewerking -> struviet (meststof)

milieuwinst/ schade zichtbaar maken

Indicatorsoorten zijn organismen die onder specifieke omstandigheden groeien (optimumcurve).

Door te kijken in een ecosysteem of een indicatorsoort wel of juist niet voorkomt kun je vrij eenvoudig zien hoe het gesteld is met een bepaalde abiotische factor.

Bijvoorbeeld kokerjuffers.

Huiswerk

In de online methode.

Maak de opdrachten van 

16.3: Leerroute B