CZS

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Aantekening

Het zenuwstelsel: bestaat uit het centrale zenuwstelsel en zenuwen.

Het centrale zenuwstelsel: bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg.

Het zenuwstelsel

Centrale zenuwstelsel & Perifere zenuwstelsel

Perifere zenuwstelsel => autonome (onbewust) en animale zenuwstelsel (bewust).

Autonome zenuwstelsel => sympathische (gaspedaal) en parasympatische (rem) zenuwstelsel.

Centraal; 

hersenen, ruggenmerg, 

Perifeer;

onwillekeuring=autonoom= ademen, verteren, kloppen hart

willekeurig=animale zenuwstelsel= bewegen van je arm, zien en horen.

Centrale zenuwstelsel:

Bestaat uit:

• Grote hersenen,
• Kleine hersenen,
• Hersenstam,
• Ruggenmerg.

Grote hersenen

• Zijn de grootste van de hersenen! (logisch na denken.)
• Doen bewuste waarnemingen: registreren de dingen die je ziet, hoort, ruikt, proeft en voelt. 
• Elke prikkel wordt in een eigen stukje geregistreerd.
• Zorgen dat jij bent wie je bent. Persoonlijkheid, creativiteit. 
• 2 helften/hemisferen

Kleine hersenen

• Dit zijn de kleinste van de hersenen. 
• Ze liggen aan de achterkant onder de grote hersenen.
•  Zorgen ervoor dat alle spieren samen kunnen werken. Coördineert de beweging.

        -> blijven staan/evenwicht bewaren,

        -> met één arm de bal richting het doel werpen

        -> de richting op gooien die je wil.

   

Hersenstam

• Ligt achter achterhoofdsgat; kuiltje net onder schedel
• Verlengde merg, pons (verbinding middenhersenen en verlengde merg) en middenhersenen (coördinatie beweging spieren).
• Verbindt het ruggenmerg met de hersenen, processen die onbewust gebeuren.
• Regelt ook ademhaling, bloeddruk en temperatuur (verlengde merg)
• Zenuwen uit het hoofd en hals zijn verbonden met de hersenstam. (Overige zenuwen uit de rest van het lichaam met het ruggenmerg)

Ruggenmerg:

• Ruggenmerg is een bundel zenuwbanen die loopt door de wervelkolom.
• Via je ruggenmerg komen de seintjes aan in de hersenen, en de hersenschors vertaalt deze en zorgt voor de ervaring van bijv. pijn/voelen van kou.

Autonome/perifere zenuwstelsel

Regelt processen waarvan je je niet bewust bent.

Verdeelt in sympathische (actief/flight fight) en parasympatisch zenuwstelsel (rest en digest).

Prikkelgeleiding

Neurotransmitters zorgen voor de geleiding van prikkels van de hersenen naar de rest van je lichaam.

VPK aandachtspunten

Observaties motorische verschijnselen:

Hypertonie/spasme bij hemiparese

Pijn, vooral schouderpijn. Waarom?

Houding ter voorkoming van: decubitus, contracturen,

Verslikken

Laat zorgvrager zelf de aangedane zijde activeren.

Zorg voor:

Goede mondverzorging

Huidverzorging ter voorkoming van decubitus.

Voeding ivm obstipatie en kauwen/slikken

Hulpmiddelen indien gewenst (in overleg met disciplines)

VPK aandachtspunten 2

Verpleegkundige zorg bij sensibiliteitsstoornissen:

Huidzorg ivm defecten

Verpleegkundige zorg bij waarnemingsstoornissen:

Wees op de hoogte!!

Zorg dat de zorgvrager jou en evt. voorwerpen kan zien

Praktische foefjes ter ondersteuning en stimulering

Verpleegkundige zorg bij cognitieve verschijnselen:

Logopedie in consult vragen

VPK aandachtspunten 3

Zorgvrager blijven stimuleren te communiceren (afasie)

Respect en geduld

Let op prikkels vanuit de omgeving

Rustig spreken met korte zinnen/vragen

Aanwijzen/gebaren

Gebruik communicatie hulpmiddelen

Herhalen (geheugenproblemen)

Vaste volgorde hanteren

Geheugensteuntjes

Stap voor stap begeleiden en gelijk corrigeren (apraxie)

Vooraf in volgorde klaarleggen

VPK aandachtspunten 4

Verpleegkundige zorg bij emotionele verschijnselen:

Geef aandacht en warmte

Evt. afleiden van de zorgvrager om gedrag te doorbreken.

Rustig blijven, komt door hersenletsel (agressief gedrag)

Later nabespreken met zorgvrager

Bij ontoelaatbaar gedrag evt. 10 in weggaan.

Evt. ondersteuning vragen.

Verpleegkundige zorg bij gedragsverandering:

Heb oog voor de naasten

Biedt hen evt. hulp aan

VPK aandachtspunten 5

Algemene verpleegkundige aspecten:

Schakel vroegtijdig verschillende disciplines in (iom arts)

Geef voorlichting en advies

Stil staan bij wat is gebeurt met de zorgvrager

Geduld en begrip opbrengen.

Maak seksualiteit bespreekbaar

Revaliderend werken, dat wil zeggen stimuleren tot zelfstandigheid en oefenen buiten therapietijd.

Informeer naasten over het belang van intensief oefenen, betrek hen erbij

Blijf in gesprek, je vraagt vaak veel van de zorgvrager!

Vragen?

Zoek de latijnse benaming:

• Harde hersenvlies
• Spinnewebvlies
• Zachte hersenvlies 
• Hersenstam
• Verlengde merg
• Kleine hersenen