Grammatica zinsdelen H1, les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Programma

1) Theorie persoonsvorm en zinsdelen Grammatica Zinsdelen H1

2) Bespreken huiswerk

3) Uitleg zinsdelen

4) Maken opdracht 2 blz. 29

Lesdoel

Je kunt de persoonsvorm vinden in de zin en je kunt zinnen in zinsdelen verdelen.

Wat is de persoonsvorm?

De persoonsvorm is een werkwoord dat zich aanpast aan het onderwerp (aan de persoon). Het geeft dus getal aan: als het onderwerp enkelvoud is, dan is de persoonsvorm ook in het enkelvoud. 

 Verder geeft de persoonvorm tijd (tegenwoordige of verleden tijd) aan.

Hoe vind je de persoonsvorm(-en) (pv)?

• Wij gaan dit weekend naar Groningen, omdat wij willen gaan wadlopen.
• Wat gebeurt er als je de zin vragend maakt?
• Wat gebeurt er als je de zin in een andere tijd zet?
• Wat gebeurt er als je het getal verandert?

• Het is dus het beste om de zin van TIJD te veranderen!

Bespreken opdracht 1

Zinsdelen

Woorden die samen een brokje informatie geven vormen samen een zinsdeel. Dat zinsdeel heeft een functie, bijv. onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp of bijwoordelijke bepaling.

Je kunt dit controleren door:

• het zinsdeel voor de persoonsvorm te zetten
• te kijken welke woorden altijd in dezelfde volgorde naast elkaar blijven staan.

Voorbeeld

• Gisteren / ging (=pv)/mijn moeder met mijn zusje van drie naar de stad.
• Mijn moeder/ ging/ gisteren met mijn zusje van drie naar de stad.
• Naar de stad/ ging mijn moeder gisteren met mijn zusje van drie.
• Met mijn zusje van drie/ ging mijn moeder gisteren naar de stad.
• 
  
• DUS:
• Gisteren/ging/mijn moeder/met mijn zusje van drie/naar de stad.

De aanpak van opdracht 2:

Het ontleden van een zin gaat het best als je een vaste volgorde aanhoudt.

Stap 1: Je bepaalt wat de persoonsvorm is

(door de zin in een andere tijd te zetten)

Stap 2: Je bepaalt wat de zinsdelen zijn

(Welke woorden geven samen een stukje informatie? Deze woorden vormen samen een zinsdeel.)

Maak opdracht 2

Ben je klaar, ga dan verder met opdracht 4!

Als er genoeg tijd is, bespreken we opdracht 2 zo meteen.

Bespreken opdracht 2 - Grammatica zinsdelen H1 (blz. 29)

• 1) Vakantie blijkt voor veel mensen een bron van inspiratie.
• (Vakantie bleek voor veel mensen een bron van inspiratie.)
• 
  
• Vakantie blijkt voor veel mensen een bron van inspiratie.
• Vakantie /blijkt/ voor veel mensen een bron van inspiratie.
• Vakantie /blijkt/ voor veel mensen/ een bron van inspiratie.

Bespreken opdracht 2 - Grammatica zinsdelen H1 (blz. 29)

• 2) Op het eerste schoolfeest gaf Sophie Daan vorige week een kus.
• (Op het eerste schoolfeest geeft Sophie Daan vorige week een kus.)
• 
  
• Op het eerste schoolfeest gaf Sophie Daan vorige week een kus.
• Op het eerste schoolfeest / gaf / Sophie Daan vorige week een kus.
• Op het eerste schoolfeest / gaf / Sophie/ Daan vorige week een kus.
• Op het eerste schoolfeest/ gaf /Sophie / Daan / vorige week een kus.
• Op het eerste schoolfeest / gaf /Sophie/ Daan / vorige week/ een kus.

Bespreken opdracht 2 - Grammatica zinsdelen H1 (blz. 29)

• 3) De snelste wielrenner werd beloond met een bijzondere trofee.
• (De snelste wielrenner wordt beloond met een bijzondere trofee).
• 
  
• De snelste wielrenner werd beloond met een bijzondere trofee.
• De snelste wielrenner / werd/  beloond met een bijzondere trofee.
• De snelste wielrenner / werd/  beloond/ met een bijzondere trofee.

Bespreken opdracht 2 - Grammatica zinsdelen H1 (blz. 29)

• 4) Binnen twee weken moesten de vandalen de boete betalen.
• (Binnen twee weken moeten de vandalen de boete betalen.)
• 
  
• Binnen twee weken moesten de vandalen de boete betalen.
• Binnen twee weken/ moesten/ de vandalen de boete betalen.
• Binnen twee weken/ moesten/ de vandalen/ de boete betalen.
• Binnen twee weken/ moesten/ de vandalen/ de boete/ betalen.

Bespreken opdracht 2 - Grammatica zinsdelen H1 (blz. 29)

• 5) Jaarlijks doet Georgios mee aan het schaaktoernooi voor scholieren.
• (Jaarlijks deed Georgios mee aan het schaaktoernooi voor scholieren.)
  
• 
  
• Jaarlijks doet Georgios mee aan het schaaktoernooi voor scholieren.
  
• Jaarlijks/ doet/ Georgios/ mee aan het schaaktoernooi voor scholieren.
  
• Jaarlijks/ doet/ Georgios/ mee/ aan het schaaktoernooi voor scholieren.
  

Bespreken opdracht 2 - Grammatica zinsdelen H1 (blz. 29)

• 6) De lerares sprak de klas vermanend toe.
• (De lerares spreekt de klas vermanend toe.)
• 
  
• De lerares sprak de klas vermanend toe.
• De lerares/ sprak/ de klas vermanend toe.
• De lerares/ sprak/ de klas/ vermanend toe.
• De lerares/ sprak/ de klas/ vermanend/ toe.

Huiswerk

Maken opdracht 3 en 4 van Grammatica zinsdelen H1, blz. 29