Renaissance 5 vwo 2022

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

De engel brengt een boodschap aan Maria. Leg uit hoe je dat kunt zien.

 Startvragen Renaissance                 

1. Noem drie kenmerken van de renaissance (bouw)kunst

2. Waarom wordt het (zelf)portret zo populair in de Renaissance?

3. Welke twee tuinstijlen worden populair tijdens de Renaissance?

4. Wat is het verschil tussen een pallazo, villa en een lusthof?

Pallazo is de stadswoning van de adel/rijke families. Paleizen die ogen als een gesloten blok bestaande uit drie lagen.

Villa's zijn de zomerhuizen van de adel op het platteland (landgoed) vaak gebouwd op een heuvel om op te vallen.

Lusthoven zijn rijk versierde villa's bedoeld voor prive feesten

Streng geordende en symmetrisch vormgegeven tuinen 

Of fantasietuinen die natuurlijker ogen (als een landschap) maar thematisch voorzien zijn van watervallen, grotten, doolhoven en monsters.

Evenwicht en symmetrie

Harmonie door gebruik van geometrische vormen en wiskundige verhoudingen

Vormen ontleend aan klassieke oudheid

De mens staat weer centraal in de Renaissance en dat zie je via portretten.

De portretten van de rijke opdrachtgevers dienen als propaganda of bevestigen hun status. Dat geldt overigens ook voor zelfportretten van kunstenaars.

Kies een begrip
BOUWKUNST - RENAISSANCE

centraalbouw

harmonie

symmetrie

classicisme

gulden snede

Vitruvius

Alberti

Dom van Florence

Palladio, Villa Rotonda

Tuinen van Villa d'Este

Aanvang Renaissance in Florence

Begin 15e eeuw associeren rijke opdrachtgevers de Gotiek (middeleeuwen) met hun vijand Milaan.

 Ze zien zich in Florence liever als erfgename van het oude Rome en zoeken daar hun inspiratie.

Hoe tekent de renaissance zich af in de Duomo van Florence?

P. della Francesca, De Ideale stad, 1470

• schilderkunst Italië ontdekt het lijnperspectief
• invloed van de klassieke cultuur
• centraalbouw (zie ronde kerk)
• symmetrie en harmonie
• ideale verhoudingen

centraalbouw

symmetrie

harmonie

classicisme

De Algemene basis

De basis van de architectuur in de Renaissance is de Romeinse architectuur. De Renaissance mensen hebben erg gekeken naar de geschriften van Romeinse schrijvers. Alleen zaten daar geen afbeeldingen bij en wisten ze niet goed hoe het er echt uit heeft gezien in de klassieke oudheid. De kunstenaars uit de Renaissance hebben de Romeinen als voorbeeld en willen net zulke goed dingen maken of de dingen zelf nog beter maken dan de Romeinen. Ze waren vol bewondering voor dit klassieke periode.

            Vitruvius (± 85 – 20 v.Chr)

• Grondbeginselen van de bouwkunst
• De menselijke maat


• Gulden snede
• Vitruvius stelde drie eisen aan een gebouw: Firmitas (stevigheid), Utulitas (bruikbaarheid) en Venustas (schoonheid). 

De Romeinse architect Vitruvius heeft met zijn, ‘Handboek bouwkunde’, of zoals het oorspronkelijk getiteld was, ‘De Architectura’, (ca 25 v chr) de grondbeginselen van de bouwkunst in tien boeken netjes op een rij gezet en uit de doeken gedaan. Zo schrijft deze architect onder meer over de theorie van de architectuur, de juiste manier om een stad aan te leggen, bouwmaterialen, Ionische en Dorische tempels en openbare gebouwen. Dit geschrift werd in 1414 gevonden, rijkelijk geïllustreerd en in grote aantallen gedrukt.

Volgens Vitruvius was de mens de maat der dingen. Verschillende vaste verhoudingen vloeiden volgens hem voort uit de harmonie van de kosmos.  Vitruvius schreef in zijn derde boek van ‘De Architectura’:

 ‘Het natuurlijke middelpunt van een lichaam is de navel. Als een mens op de grond ligt met gespreide armen en benen, en men trekt vanuit de navel als middelpunt met een passer een cirkel, dan zullen zijn vingers en tenen de omtrek raken. Zoals het lichaam in de figuur van een cirkel past, zo zal men er evenzeer de lijnen van een vierkant in ontdekken. Wanneer het van de voetzolen tot de bovenkant van de schedel wordt gemeten en deze maat wordt vergeleken met de uitgestrekte armen, zal men dezelfde hoogte als breedte vinden, net als bij een vlak dat met de winkelhaak vierkant is uitgezet.’

De gulden snede bevat twee delen in de verhouding 8:5 (exacter is het 1,618:1). Over de gulden snede wordt in de architectuur vooral gesproken als men de verdeling van bouwdelen in de verhouding 8:5 toepast, wat visueel een evenwichtiger beeld kan geven.

Een gulden rechthoek is een rechthoek met de verhouding lengte/breedte van 8:5. Bij de foto van de schelp Nautilus geven de windingen een gulden spiraal uit de gulden rechthoek. Een gulden rechthoek min een vierkant is een tweede gulden rechthoek. Van deze gulden rechthoek kan weer een vierkant worden afgetrokken enz.

In de afbeelding die Vitruvius van een mens maakten de uitgestrekte lichaamsdelen de gulden snede.

menselijke maat en gulden snede

Leg aan de hand van 3 aspecten van de voorstelling uit waaraan je dat kunt zien.

Het jongetje maakt een vrolijke, onbekommerde indruk.
Noem drie aspecten van de voorstelling waaraan je dat kunt zien.

Het jongetje maakt een vrolijke, onbekommerde indruk.
Noem drie aspecten van de voorstelling waaraan je dat kunt zien.

De Stad

Stuur een foto waarop je de driehoekscompositie ziet in de Renaissance