zinsontleden pv, ond, wwg,

• Nederlands
• Basisschool
• Groep 7

Zinsontleding

persoonsvorm

onderwerp

werkwoordelijk gezegde

Persoonsvorm

• Altijd een werkwoord
• Geeft aan wat het onderwerp in de zin is of doet
  

Werkwoord

Een werkwoord is een woord dat aangeeft wat je doet.

Denk aan: dansen, rennen, eten, fietsen, gamen, werken.

Werkwoorden kun je vervoegen. Dat betekent dat je ze in verschillende vormen kunt gebruiken.

Denk aan gaan, twijfelen, bedenken, zijn, hebben.

(Dit zijn ook werkwoorden, terwijl ze veel minder duidelijk een activiteit aangeven)

Onderwerp

Wie /wat + persoonsvorm

• Marieke schuift de deuren open        

                             Vraag: Wie schuift?

                             Antwoord: Marieke

           Schuift is PV - Mariek is ondw

Enkelvoud /meervoud  overeenstemt met de persoonsvorm

• De leeuw brulde van woede. De leeuw = ondw Brulde = PV
  

       De leeuwen brulden van woede

Onderwerp

Onderwerp                Wie/wat plus persoonsvorm

(getal) onderwerp

De hond blaft / De honden blaffen

Loos onderwerp

Het waait. / Het spookt. / Het zat tegen.

Werkwoordelijk gezegde

Je vindt het werkwoordelijk gezegde door bij het ontleden alle werkwoorden uit de zin te halen.

 

Let op: soms lijkt een woord op een werkwoord, maar is het dat niet.

Ik fiets graag naar school.

Ik heb een nieuwe fiets.

Wanneer is het persoonsvorm of werkwoordelijk gezegde?

De persoonsvorm is altijd onderdeel van het werkwoordelijk gezegde. Soms staan er meer werkwoorden in de zin. Die zijn dan ook allemaal onderdeel van het werkwoordelijk gezegde.

Bijvoorbeeld:

Kate heeft alle snoepjes uitgedeeld.

•                     Persoonsvorm is heeft
  
•                     Andere werkwoorden uitgedeeld
  
•                     Werkwoordelijke gezegde heeft uitgedeeld
  

Soms is de persoonsvorm het enige werkwoord in de zin. Dan is de persoonsvorm het hele werkwoordelijk gezegde.Raketten vliegen door de ruimte.

•                     Persoonsvorm vliegen
  
•                     Werkwoordelijk gezegde vliegen
  

werkwoordelijk gezegde

Het woord te en aan het kan ook bij het werkwoordelijke gezegde horen

Francien stond maar te kijken

•                            Persoonsvorm stond
  
•                            Werkwoorden te kijken
  
•                             Werkwoordelijk gezegde stond te kijken
  

Martin is aan het gamen.

•                            Persoonsvorm is
  
•                            Werkwoorden is gamen
  
•                            Werkwoordelijk gezegde is aan het gamen
  

Het lijdend voorwerp

wie/wat + wg + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Wie of wat

+

wg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Wat is de persoonsvorm?

Wie heeft mijn potlood geleend?

1. mijn potlood
2. Wie
3. heeft
4. heeft geleend

Wat is het onderwerp?

Straks ga ik zonnebloemen kopen voor mijn oma.

1. straks
2. ik
3. zonnebloemen
4. mijn oma

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

De commandant bleef toch bevelen uitdelen.

1. bleef
2. bleef bevelen
3. bleef uitdelen
4. bleef bevelen uitdelen

Mijn grote broer

heeft

de lange ladder

tegen de muur

geplaatst.

persoonsvorm

werkwoordelijk gezegde

onderwerp

Wat is het lijdend voorwerp?

Klas 1d leert het lijdend voorwerp vinden.

1. Klas 1d
2. leert
3. het lijdend voorwerp
4. vinden

Wat is het lijdend voorwerp?

Deze klas kan het lijdend voorwerp vinden.

1. Deze klas
2. kan
3. het lijdend voorwerp
4. vinden

Wat is het lijdend voorwerp?

.

Het lijdend voorwerp

De handbaltrainer

zet

het wedstrijdschema

op Facebook.

lijdend voorwerp

Klas 2kb

het huiswerk.

maakt

altijd

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Gisteren heb ik de boodschappen in de koelkast opgeruimd.

1. heb
2. heb opgeruimd
3. heb ik
4. opgeruimd

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

De juf kijkt het werk binnen een week na.

1. kijkt
2. kijkt werk na
3. kijkt na
4. kijkt het werk na

Vaste volgorde in het ontleden

Ik | geef | een cadeautje

1. Onderstreep de persoonsvorm
2. Zet zinsdeelstrepen tussen de zinsdelen
3. Benoem het werkwoordelijk gezegde
4. Benoem het onderwerp
5. Benoem het lijdend voorwerp