Nederlands 2.3 komma en dubbele punt

• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Stap 9: taalverzorging

(grammatica en spelling)

In deze les leer je hoe en wanneer

je een komma en een dubbele punt

gebruikt.

Wat weet je nog over werkwoordspelling en komma's en koppeltekens?

Theorie: komma en dubbele punt

Zelfstandig leren en verplichte schrijfopdracht

Geef hier antwoord op de volgende drie vragen:
1. Hoe en wanneer gebruik je 't ex-kofschip?
2. Noem twee redenen wanneer je een komma gebruikt
3. Neem deze zin over en gebruik de leestekens en hoofdletters:
de meester zei pietje is een monster

verleden tijd

+te

verleden tijd

+de

verleden tijd

sterk werkwoord

(klankverandering)

surfen

verhuizen

lachen

stressen

brainwashen

appen

mixen

ervaren

herhalen

verdoven

kloppen

bederven

buigen

zwijgen

verbazen

updaten

➤Kies de juiste woorden en sleep ze naar de juiste plek.

Ik [........1........] toen ik hoorde dat de les niet doorging.

Dat [........2........] je morgen vast kwalijk genomen.

Wie zijn lessen goed [........3........], zal meer van de lesstof opsteken. 

Net als gisteren is er ook vandaag niets bijzonders [.......4.......].

Omdat zij te weinig aandacht aan de opdrachten [......5.....], kregen de leerlingen een laag cijfer.

De [.......6.......] kip was helaas niet meer te eten.

Mijn buurman [.......7.......] zodra de temperatuur stijgt naar 20 graden

joech

juichte

wordt

voorbereid

gebeurt

besteden

besteed

aangebrandde

juichde

word

worden

voorbereidt

gebeurd

besteedden

besteedt

aangebrande

barbecuet

barbecued

met koppelteken

zonder koppelteken

(aan elkaar)

NAVO landen

aids vaccin

Amsterdam West

X benen

Frans man

oud voetballer

vwo diploma

amateur speler

non stop

niet roker

© teken

Zuid Afrikaans

pvda politicus

semi prof

mee eten

maandag ochtend

stage uren

stage plaats

niet officieel

CL loting

Hoofdletters

Hierbij volgen de belangrijkste regels betreffende het gebruik van hoofdletters.

1. Het eerste woord van de begint met een hoofdletter.

Hij was gisteren jarig.

's Avonds werkt de schrijver aan een roman.

2. Wanneer je de directe rede gebruikt, begint dat deel van de zin met een hoofdletter.

Bastiaan riep luid: 'Dat is niet normaal!'

3. Familienamen, voornamen, talen, kerkelijke feestdagen, aardrijkskundige namen, kranten, tijdschriften, merknamen.

de familie Kruijs, Joost, Duits, Kerstmis, de Volkskrant, Pasen, Peugeot, Pepsi, Moederdag, Frankrijk, Voetbal International

4. Bevolkingsgroepen en woorden die afgeleid zijn van woorden die je met een hoofdletter schrijft

Brabander, Palestijn, Oost-Groningers, Engelstalig

Let op: in deze situaties gebruik je géén hoofdletter (maar doen mensen dat wel)

1. Meestal niet na een dubbele punt

Het volgende staat op het menu: pasta, rijst en brood

(wél als er een citaat volgt: Jan zei blij verrast: 'Natuurlijk wil ik mee!')

2. Historische perioden, maanden, seizoenen

middeleeuwen, steentijd, januari, lente

3. Opleidingen en vakken

havo, vwo, hbo, geschiedenis, biologie

goed

geschreven

fout

geschreven

zuid-Hollander

Spaanssprekend

MBO-opleiding

Pinksteren

Jan de Vries

'S morgens

kabinet-Rutte

renaissance

bevrijdingsdag

vwo-diploma

god

Islam

Indiaan

Noord-Spaanse

Aardijkskunde

oktober

Komma

• Hij zat op haar schoot en rustte uit.
• Hij zat op haar, schoot en rustte uit.

Wat staat hier?

De meester zei Pietje is een monster

Wat staat hier?

"De meester," zei Pietje, "is een monster."

Wat staat hier?

De meester zei: "Pietje is een monster."

Wat staat hier?

De meester zei Pietje is een monster

De leerlingen die met zekerheid een voldoende willen hebben vaak goed geleerd en geoefend.

komma (,)

Voor een korte pauze in een zin

Voor een betere leesbaarheid

Om misverstanden te voorkomen

komma (,)

1) Tussen 2 persoonsvormen of andere werkwoordsvormen die niet tot het gezegde behoren.

Als de nood het hoogst is, haal je de beste resultaten.

komma (,)

1) Tussen 2 persoonsvormen of andere werkwoordsvormen die niet tot het gezegde behoren.

2) Voor een voegwoord (want, omdat, terwijl, dan, maar)

Ik heb zin in de zomer, omdat we dan 4 weken naar Frankrijk gaan.

komma (,)

1) Tussen 2 persoonsvormen of andere werkwoordsvormen die niet tot het gezegde behoren.

2) Voor een voegwoord (want, omdat, terwijl, dan, maar)

3) Tussen delen van een opsomming en tussen bijvoeglijke naamwoorden

Ik heb drie grote hobby's: hardlopen, lezen en dingen ondernemen met gezin en vrienden.

Ik houd van interessante, boeiende, knap geschreven boeken.

dubbele punt (:)

De patiënt redt het niet het donorhart invriezen dus

dubbele punt (:)

De patiënt redt het: niet het donorhart invriezen dus!

De patiënt redt het niet: het donorhart invriezen dus!

dubbele punt (:)

1) Voor een toelichting of verklaring

Vingerafdrukken worden als uniek beschouwd: zelfs verschillende vingers van dezelfde hand zijn niet gelijk.

dubbele punt (:)

1) Voor een toelichting of verklaring

2) voor een opsomming

De volgende leerlingen moeten nablijven: Daniël, Demi, Anouk en Annelin.

dubbele punt (:)

1) Voor een toelichting of verklaring

2) voor een opsomming

3) Voor een citaat

De docent meldde: "Maak je huiswerk en stel de juiste vragen, dan hoef je amper te leren voor de toets."

Opdracht woordsoorten, leestekens en werkwoordspelling.

Typ hieronder een eigen tekst van 50-80 woorden over het coronavirus en wat dit doet met het onderwijs. Je gebruikt minimaal de volgende elementen:

Betrekkelijk vnw, wederkerend voornaamwoord, koppelwerkwoord, 2 komma's, apostrof, trema en vormen van de werkwoorden worden en/of gebeuren

In hoeverre begrijp je nu de woordsoorten, leestekens en werkwoordspelling?

1. Onvoldoende
2. Onvoldoende/voldoende
3. Voldoende
4. goed

Wat vind je nog lastig?
(maak het concreet)