H5 - TH5 BS3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 5

Basisstof 3: de lever

Begrippen BS3

lever

leverlobjes

galgang

gal

galblaas

ureum

Leerdoelen bs3

Aan het eind van deze les kan ik...

• beschrijven wat de bouw, de werking en de de functies van de lever zijn.
• uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de lever. 

waar ligt de lever? 

rechtsboven in je buikholte

opbouw lever

let op:

lever kwab

• deel van de lever (4 stuks)

lever segment (zie plaatje)

•  op basis van aders

lever lob

• functionerend eenheid

linker

rechter

caudate

quadrate 

maar mag je weer vergeten ;-)

anatomie lever

De lever zit vol met leverlobjes.

Ze zijn ongeveer 6-hoekig.

Op elk hoekpunt komen 3 takken bij elkaar van

- poortader

- leverslagader

- galgang

De poortader en leverslagader voeren bloed AAN

Het bloed stroomt door holtes tussen levercellen

In het midden zit een tak van de leverader. Deze voert bloed AF.

wat doet de lever? 

zorgt voor homeostase in het lichaam:

bloed komt binnen via de: 

• leverslagader
• poortader 

controleert het bloed door 

• stoffen op te slaan 
  
• stoffen af te geven
  
• stoffen eruit te filteren (uitscheiding)

stofwisseling

glucose homeostase door:

• slaat glucose op: glycogeen
  
• zet glycogeen om in: glucose
  

maakt eiwitten uit losse aminozuren

zet overtollige eiwitten om in:

eerst ammoniak (giftig!)

daarna direct in ureum -> gaat via nieren naar de urine

vetten: -> omzetting naar niet-essentiële vetzuren

gifstoffen

filtert gifstoffen uit het bloed

gal

produceert gal

-> opslag in galblaas

-> in spijsvertering emulgeert vetten 

afbraak rode bloedcellen:

-> afbraak hemoglobine levert: 

bilirubine-> dit zorgt voor bruine kleur 

poep

-> ijzer wordt opgeslagen in de lever 

wat als... 

de lever beschadigd:

-> litteken weefsel 

zorgt voor verminderde

werking

= lever cirrose 

oorzaken vb: hepatitis, alcohol gebruik, overgewicht, ... 

science fiction of niet?? 

je lever kan weer aangroeien???

waar!! 

je lever kan weer aangroeien!! 

-> minimaal 30% over

->  handig bij donaties

(ook bij leven mogelijk)

zelfs de Romeinen 

wiste dit... 

Prometeus

Zeus had ruzie met Prometeus. Als straf liet hij Prometeus vastzetten aan een rots in de Kaukasus. Een adelaar kwam elke dag een hap uit zijn lever eten. Dit had eeuwig moeten duren, echter schoot Heracles de vogel uit de lucht en kon hi ontsnappen. 

Doorbloeding van de lever

De lever is een sterk doorbloed orgaan. In tegenstelling tot andere organen is de lever aangesloten op DRIE grote bloedvaten. 

Sleep de naam van het bloedvat naar de juiste plek in de afbeelding

leverader

leverslagader

poortader

Twee stellingen over de bloedvaten van de lever:

1 De poortader voert bloed AF uit de de lever
2 De slagader voert zuurstof AAN naar de lever

Welke opmerking(en) is/zijn juist?

1. 1 = juist 2 = juist
2. 1 = juist 2 = onjuist
3. 1 = onjuist 2 = juist
4. 1 = onjuist 2 = onjuist

Welke opmerking over leverlobjes is juist?
Maak eventueel gebruik van BINAS 82-D

1. Bloed stroomt van de hoeken naar het midden
2. Bloed stroomt van het midden naar de hoekpunten
3. geproduceerd gal wordt afgegeven aan de leverader
4. Galgangen voeren gal AAN

Meindert heeft reuzehonger en werkt in 15 minuten 5 boterhammen met hagelslag weg.
Ongeveer 90 minuten na deze maaltijd wordt de glucoseconcentratie gemeten van de volgende drie bloedvaten:
1 leverader
2 leverslagader
3 poortader

In welk bloedvat wordt de hoogste glucoseconcentratie gemeten?

1. leverader
2. leverslagader
3. poortader

Meindert heeft weer reuzehonger en het is bijna 10 uur geleden dat hij zijn 5 boterhammen at
Nu wordt ook de glucoseconcentratie gemeten van de volgende drie bloedvaten:
1 leverader
2 leverslagader
3 poortader

In welk bloedvat wordt de hoogste glucoseconcentratie gemeten?

1. leverader
2. leverslagader
3. poortader

Een achtste deel van een lever kan weer uitgroeien tot een hele lever in een donorlichaam.

1. juist
2. onjuist
3. soms

Wat is een functie van de lever?

1. Hier wordt gal opgeslagen
2. Hier wordt gal gemaakt
3. Produceert leversap
4. Het leverzuur doodt bacteriën

Wat gebeurt er in de lever?
De lever....

1. breekt eiwit, alcohol en rode bloedcelen af
2. Slaat glycogeen op
3. Maakt gal
4. Doet A t/m C

Welk bloedvat geeft zuurstof aan de lever?

1. poortader, leverader
2. poortader, leverslagader
3. leverader
4. leverslagader

De lever zet ammoniak om in ureum. In de afbeelding zie je een gedeelte van een leverlobje. In welk bloedvat tref je de hoogste concentratie ureum aan?

1. De leverader
2. De leverslagader
3. De poortader

Wat voor lichaamskleur heeft iemand die een leveraandoening heeft?

1. blauw
2. rood
3. geel
4. wit

Waar wordt gal gemaakt? En waar wordt gal opgeslagen?

1. Gemaakt: galblaas, opgeslagen: lever
2. Gemaakt: maag, opgeslagen: galblaas
3. Gemaakt: darmen, opgeslagen: galblaas
4. gemaakt: lever, opgeslagen: galblaas

Welke opmerking over leverlobjes is juist?
Maak eventueel gebruik van BINAS 82-D

1. Bloed stroomt van de hoeken naar het midden
2. Bloed stroomt van het midden naar de hoekpunten
3. geproduceerd gal wordt afgegeven aan de leverader
4. Galgangen voeren gal AAN

Aan het werk!

Huiswerk:

opdrachten 23 t/m 25

zoek je verdieping? maakt opdracht 26

lees BS4