V4 | Literatuurgeschiedenis: Tragedie & Gijsbrecht van Aemstel

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Literatuurgeschiedenis: Renaissance

Lesdoelen, na deze les:

• weet je wie Joost van den Vondel was en wat hij deed
• ken je de grote lijnen van het toneelstuk 'Gijsbrecht van Aemstel'
• kun je maatschappelijke thema's en problemen van vroeger (uit het toneelstuk 'Gijsberecht van Aemstel') koppelen aan maatschappelijke thema's en problemen van nu

Toneelstukken als tragedies moesten in de Renaissance qua structuur voldoen aan eisen die in de Oudheid ook golden. Welke drie eisen zijn dat?

Vaste kenmerken tragedie

- Eenheid van tijd, plaats en handeling

- Vijf bedrijven

- Eerste vier bedrijven eindigt met rei/koor

- Vijfde bedrijf kent een omslag

    ---> deus ex machina

- Rijm

Vaste kenmerken tragedie

- Eenheid van tijd, plaats en handeling

- Vijf bedrijven

- Eerste vier bedrijven eindigt met rei/koor

- Vijfde bedrijf kent een omslag

    ---> deus ex machina

- Rijm

Vaste opbouw van een tragedie:

Vijf bedrijven:

- expositie

- intrige

- climax 

- catastrofe

- peripetie

Joost van den Vondel - Gijsbrecht van Aemstel

- Tragedie

- Wordt nog steeds opgevoerd

- Voorbeeld van aemulatio

Wat is aemulatio?

De schouwburg van Amsterdam (ets)

De schouwburg van Amsterdam (schilderij)

Welk verhaal uit de Oudheid doet de Gijsbrecht je aan denken?

Gijsbrecht (Vondel):

- Beleg van Amsterdam

- Schip 'het zeepaard' gevuld met soldaten

- Een engel raadt Gijsbrecht aan te vluchten en een nieuwe stad te stichten

- Amsterdam zal herrijzen

Vergilius (Aeneis):

- Beleg van Troje

- Paard van Troje gevuld met soldaten

- Aeneas vlucht en sticht de stad Rome

https: