4.2 - A - De industriële samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

4.2 - A - De industriële 

samenleving

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de werk- en leefomstandigheden waren van de arbeiders.
  
  
• Je kunt uitleggen wat een klassenmaatschappij is en hoe die verschilde van een standensamenleving.  

Planning

• Werken en wonen
• De klassenmaatschappij
• Opdracht
• Afsluiting  

Werken in de fabriek (1)

• Protesteren tegen kinderarbeid, ziek zijn of demonstreren was riskant, je werd direct ontslagen.
• Er gebeurden veel ongelukken, ledematen die bekneld werden en moesten worden afgezet. Fabriekseigenaren voelden zich niet verantwoordelijk.  Het werk was gevaarlijk. 
• De lucht van de fabriekshallen was vervuild en het geluid was oorverdovend. 
• Arbeiders moesten lange werkdagen maken. 

Werken in de fabriek (2) 

•  Zesjarige kinderen maakten werkdagen van 12 uur.  
  
  
• Mannen speelden niet langer een belangrijke rol in de opvoeding. 
  
  
• Weinig voedsel: kool, roggebrood. Vlees was een luxeproduct. 

Wonen bij de fabriek

• Arbeiders woonden dicht bij de fabriek (zo was hun reistijd korter). Hierdoor ontstond urbanisatie.
• Afval werd niet opgehaald, daardoor braken er allemaal ziektes uit. 
• Mensen waren ongelukkig in de fabrieken, veel mensen raakten aan de drank en er was veel huiselijk geweld. 
• Uitwerpselen bleven rotten op straat, er was geen schoon drinkwater. 

Klassenmaatschappij (1)

• Kapitalisme: economisch systeem waarbij ondernemers zo veel mogelijk winst maken met de productie van goederen. Daarbij moeten ze zo min mogelijk gehinderd worden door regels en wetten.  
  
  
• Kapitalisme zorgde ervoor dat de standensamenleving niet meer zo belangrijk was. 
  
  
• De adel en de geestelijk deed er niet toe. 

Klassenmaatschappij (2)

• De rijke top van de derde stand (bourgeoisie) had het nu voor het zeggen. 
• We spreken daarom ook wel van een klassenmaatschappij.
  1. De ondernemersklasse: rijke ondernemers woonden in mooie schone huizen.
  2. De middenklasse: geschoold kantoorpersoneel, winkeliers en schoolmeester.
  3. De arbeidersklasse: zij hadden geen eigen bezit. 

Paragraaf 4.5: feit of mening

• Maak opdracht 1 t/m 5.
• We gaan de antwoorden klassikaal bespreken.  

Leerdoelen

• Je kunt vier kenmerken benoemen van de werkomstandigheden van arbeiders.
  
  
• Je kunt vier verbeteringen opnoemen die aan het einde van de 19e eeuw werden doorgevoerd om de leefomstandigheden van de arbeiders te verbeteren.