VEI M4 7.5 - Afweer 2022 2023

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Thema 7 - Opslag, uitscheiding en bescherming

MAVO 4

7.4 - De huid en het onderhuidse bindweefsel

GTL 4

Herhaling

Welke huidlaag houdt verdamping van water uit je lichaam tegen?

1. hoornlaag
2. kiemlaag
3. lederhuid

Hoe helpen de bloedvaten in de lederhuid met het regelen van een constante lichaamstemperatuur?

1. Door vernauwen van de bloedvaten koel je je lichaam.
2. Door het verwijden van de bloedvaten koel je je lichaam

In welke laag van de huid liggen de zintuigen van de huid?

1. Alleen in de opperhuid.
2. Alleen in de lederhuid.
3. In de opperhuid en in de lederhuid.
4. Alleen in het onderhuids bindweefsel.

Welke laag van de huid bestaat uit dode cellen?

1. hoornlaag
2. kiemlaag
3. lederhuid

Bij hoge temperatuur verliest
het lichaam veel vocht door zweten.
De zweetklieren krijgen water en opgeloste stoffen aangevoerd door bloedvaatjes in de huid.

Hoe heet de laag van de huid waarin
deze bloedvaatjes zich bevinden?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Opperhuid
4. Lederhuid

Thema 7 - Opslag, uitscheiding en bescherming

7.1 - Een constant inwendig milieu

7.2 - De lever

7.3 - De nieren

7.4 - De huid en het onderhuidse bindweefsel

7.5 - Afweer

7.6 - Transplantaties en bloedtransfusies

7.5 - Afweer

GTL 4

Leerdoelen bij 7.5 Afweer

• Je kan omschrijven op welke manier antistoffen bescherming bieden tegen ziekteverwekkers
• Je kan omschrijven op welke manier immuniteit kan ontstaan

Begrippen bij 7.5 Afweer

Lichaamsvreemde stoffen

Infectie

Koorts

tuberculose

Antistoffen

Antigenen

Specifiek (antistof)

Immuniteit

Natuurlijke immuniteit

Kunstmatige immuniteit

Actieve immunisatie

Passieve immunisatie

Vaccinatie

Serum (meervoud: sera)

Wat is afweer?

Lichaamsvreemde stoffen (stoffen die niet in je lichaam thuis horen) kunnen je ziek maken:

- Bacterie

- Schimmel

- Virus

Infectie: ziekteverwekker dringt je lichaamscellen binnen.

Algemene afweer: door middel van opperhuid, slijmvliezen, maagsap (zoutzuur).

Algemene afweer

Koorts: hoge temperatuur gaat de ontwikkeling van ziektekiemen tegen en de afweerreacties van je lichaam versneld

Vroeger:

TBC (tuberculose) door bacterie, nu gedood door antibiotica.

Specifieke afweer: antistoffen

1. Ziekteverwekker met unieke antigenen aan de buitenkant dringt lichaam binnen.
2. Afweersysteem van het lichaam maakt witte bloedcellen met antistoffen tegen deze antigenen.
3. De antistoffen hechten aan de antigenen van de ziekteverwekker.
4. Hierdoor wordt de ziekteverwekker onschadelijk gemaakt.
5. Dit duurt een tijdje, dus je wordt eerst wel ziek tot er voldoende antistof is gemaakt.

Specifieke afweer: antistoffen

Specifiek: één type antistof kan aan één type antigeen hechten!

De antistof blijft nog een tijdje in je lichaam. Hierdoor kun je nagaan of iemand een bepaalde ziekte heeft gehad. Je kijkt dan of een bepaalde antistof in het bloed aanwezig is.

Natuurlijke immuniteit

Immuniteit: als je een goede afweer hebt (opgebouwd) tegen een bepaalde ziekte,

• doordat je ziek bent  geweest en
• antistoffen hebt aangemaakt tegen die ziekte.
• Je hebt vanzelf natuurlijke immuniteit opgebouwd, dat heet actieve immuniteit.
  

• Een baby krijgt natuurlijke immuniteit door antistoffen via de moedermelk
• Dit is passieve immuniteit. De baby maakt NIET zelf antistoffen, maar ontvangt ze kant en klaar van de moeder!

Natuurlijke immuniteit

Immuun = witte bloedcellen onthouden de antistof, zodat ze, als je weer diezelfde ziekteverwekker hebt, snel de juiste antistoffen gemaakt worden.

Kunstmatige immuniteit

(actief of passief)

Kunstmatig opgewekte immuniteit door vaccinatie met:

• antigenen van de ziekteverwekker of met
• dode of verzwakte ziekteverwekker
• Dit noem je ACTIEVE immunisatie (want je lichaam is actief zelf de antistoffen aan het maken!).

Kunstmatige immuniteit

(actief of passief)

Injectie met:

• Serum: Kant en klare antistoffen tegen bepaalde ziekteverwekkers
• Bijvoorbeeld na een beet van een gifslang.
• Passieve immuniteit, want je lichaam maakt NIET zelf de antistoffen!

Vragen?

Wat is actieve immunisatie

1. Je lichaam maakt zelf antigenen tegen de ziekte
2. Je lichaam maakt zelf antistoffen tegen de ziekte.
3. Je krijgt niks ingespoten
4. Je krijgt een vaccin ingespoten

Welke uitspraak over de specifieke afweer is waar?

1. Antistoffen werken specifiek tegen 1 antigeen
2. Niet alle ziekteverwekkers hebben antigenen: daarom wordt je ziek
3. Alle typen witte bloedcellen kunnen ziekteverwekkers insluiten
4. De specifieke afweer komt meteen in actie bij een infectie

Je bent door een slang gebeten en je moet een spuitje met antigif krijgen. Wat voor soort immunisatie is dit?

1. Natuurlijke actieve immunisatie
2. Natuurlijke passieve immunisatie
3. Kunstmatige passieve immunisatie
4. Kunstmatige actieve immunisatie

Het toedienen van een vaccinatie hoort bij

1. Natuurlijke passieve immunisatie
2. Kunstmatige actieve immunisatie
3. Natuurlijke actieve immunisatie
4. Kunstmatige passieve immunisatie

Aan het werk

Maken:

7.5 - 23 t/m 28

Lezen:

7.6

Begrippen:

lichaamsvreemde stoffen

koorts

tuberculose

antistoffen

antigenen

immuun

natuurlijke immuniteit

vaccinatie

kunstmatige immuniteit

actieve immunisatie

serum

passieve immunisatie

Leerdoelen:

Je kan omschrijven op welke manier antistoffen bescherming bieden tegen ziekteverwekkers

Je kan omschrijven op welke manier immuniteit kan ontstaan