Les 5: herhaling en lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo
• Leerjaar 1

Nederlands

1.1 Woordsoorten 

Leerdoelen

1. Je kunt de volgende zinsdelen benoemen:

•   persoonsvorm (pv)
•   werkwoordelijk gezegde (wg)
•   onderwerp (ow)
•   lijdend voorwerp (lv)

2. Je kunt de zinsdeelstrepen op de juiste plaats in de zin zetten.

Herhaling: 

Wat zijn zinsdelen?

Herhaling: 

Wat zijn zinsdelen?

• Zinnen zijn gemaakt van zinsdelen. 
• Een zinsdeel bestaat uit één of meerdere woorden.
• Een zinsdeel kan je voor de persoonsvorm zetten.

Noteer twee zinnen met de woorden in een andere volgorde:

Ik kon geen chocola meer kopen in de pauze.

Noteer twee zinnen met de woorden in een andere volgorde:

Ik kon geen chocola meer kopen in de pauze.

Hoeveel zinsdelen zie je hier?

Bij mijn oma speel ik altijd spelletjes.

1. 4
2. 5
3. 6
4. 7

Bij mijn oma doe ik altijd spelletjes met mijn nichtje.

1. 5
2. 6
3. 7
4. 8

Op welke drie manieren kan je de persoonsvorm vinden?

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. Lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

Sem heeft een grappig boek gelezen.

Wat is in deze zin de persoonsvorm?

1. een grappig boek
2. Sem
3. gelezen
4. heeft

Colin gaat nieuwe schoenen kopen.

Wat is in deze zin de persoonsvorm?

1. kopen
2. Colin
3. gaat
4. nieuwe schoenen

Werkwoordelijk gezegde

Mijn zus |heeft| haar glas melk| leeggedronken.

Wat is de persoonsvorm[pv]?

Wat is het werkwoordelijk gezegde[wg]?

Werkwoordelijk gezegde

=

pv + alle andere werkwoorden

Wat is het wg in deze zin?
Hij heeft zijn fiets meegenomen.

1. heeft
2. meegenomen
3. heeft meegenomen
4. fiets

Wat is het wg in deze zin?
Nora ruimt haar slaapkamer op.

1. ruimt
2. ruimt op

Welke vraag stel je om het onderwerp in de zin te vinden?

Wat is het onderwerp?
De twee jongens kwamen te laat in de klas.

1. jongens
2. in de klas
3. De twee jongens
4. kwamen

Wat is het onderwerp in deze zin?

De fiets van Kai stond in de schuur van zijn ouders.

Wat is het onderwerp in deze zin?

Gwen wilde graag een briefje geven aan Nina.

Wat is het onderwerp?
Tijdens de les maakt de juf een grapje.

1. Tijdens de les
2. de juf
3. maakt
4. een grapje

Lijdend voorwerp (Lv)

Het lijdend voorwerp vind je door te vragen: 

WIE/ WAT + WERKWOORDELIJK GEZEGDE + ONDERWERP

Let op: 

• niet elke zin heeft een lijdend voorwerp: geen goed antwoord op de vraag? Geen lijdend voorwerp!
  
• een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel!
• is passief

Het lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp is de persoon die iets overkomt in de zin.

Wat is het lijdend voorwerp?

De brugklassers leren het lijdend voorwerp vinden.

1. het lijdend voorwerp
2. De brugklassers
3. vinden
4. leren

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

Ik heb mijn vriend een cadeau gegeven.

1. mijn vriend
2. heb gegeven
3. ik
4. een cadeau

Een lijdend voorwerp ...

1. ... kan met een voorzetsel beginnen.
2. ... begint nooit met een voorzetsel.

Wat is het lijdend voorwerp?

Mijn kat krijgt iedere dag verse brokjes.

1. iedere dag
2. krijgt
3. verse brokjes
4. mijn kat

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Het lijdend voorwerp is het antwoord op de vraag:

1. Wie/wat + wg?
2. Wie/wat + pv?
3. Wie/wat + ow?
4. Wie /wat + wg + ow?

Wat is het lijdend voorwerp?

.

Het lijdend voorwerp

De handbaltrainer

zet

het wedstrijdschema

op Facebook.

lijdend voorwerp

Klas 2kb

het huiswerk.

maakt

altijd

Wat is het lijdend voorwerp?

gekeken.

Het lijdend voorwerp

We 

hebben

vanavond

een serie 

Stappenplan zinsdelen 

Stap 1. Persoonsvorm zoeken, onderstrepen en tussen zinsdeelstrepen zetten.

Stap 2. Werkwoordelijk gezegde benoemen en tussen zinsdeelstrepen zetten.

Stap 3. Onderwerp zoeken en tussen zinsdeelstrepen zetten. 

Stap 4. Lijdend voorwerp benoemen en tussen zinsdeelstrepen zetten.

Stap 5. Zet de overige zinsdeelstrepen.