HH: Landschapszones + Landdegradatie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Landschapszones + landdegradatie

Lesdoel(en) Landschapszones

Aan het einde van de les kan je:

• De zes landschapszones opnoemen en aanwijzen op een kaart.
• Uitleggen hoe landdegradatie het landschap kan veranderen.
• Ik kan de voornaamste vormen van landdegradatie opnoemen en herkennen op afbeeldingen.

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Landschapszones

Landschapszones

Combinatie van klimaatzone en begroeiing 

klimaatzones

 Een gebied met min of meer hetzelfde klimaat

Geofactoren bepalen hoe een landschap eruit ziet.

Dynamisch systeem:
als één van de geofactoren verandert, leit dat tot veranderingen van de andere factoren.

Vooral klimaat is bepalend voor natuurlijke begroeiing.

Landdegradatie

Landdegradatie is...

Het veranderen van het landschap waardoor de grond minder goed bruikbaar wordt. 

Hoe komt landdegradatie?

Door mens of natuur

Voorbeelden van landdegradatie zijn...

Verwoestijning, verzilting, bodemerosie

Landdegradatie | Ecosystemen

zijn dynamische systemen

geofactoren

Als 1 geofactoren verandert, kan dat tot veranderingen leiden in de rest!

Ook in negatieve zin... 

Landdegradatie door mens?

Aralmeer in Kazachstan en Oezbekistan

Landdegradatie

                                  Gevolg:

                             

                                 Oorzaak:

Bodemerosie

Verzilting

Verwoestijning

Landdegradatie in kaart

Droogmakerijen

Sinds 14e eeuw leggen de Nederlanders plassen en meren droog = Droogmakerij.

Reden:

Er moest meer landbouw grond bij komen voor de als maar groeiende bevolking. (gratis land)

Hoe? Leeg pompen van meren en plassen

1. Aanleggen ringdijk met vaart
2. Droogpompen omdijkt gebied dmv windmolens of (stoom of elektrische) gemalen.
3. Naar loop van tijd valt meer of plas droog.
4. Dit gebied moet altijd bemalden worden ander loopt het weer vol.

Zeepolder

Een gebied aan de kust die gevormd is door sedimentatie van zand en klei deeltjes.

Sedimentatie zorgt ervoor dat meer land aan de kust ontstaat. Wanneer het land door de mens bedijkt wordt door ontstaat er een zeepolder!

De mens (noodgedwongen) helpt:

• Met plaatjes wordt de natuur een handje geholpen. 

• De waterstand wordt kunstmatig geregeld. 

Dit gebeurt door een gemaal. 

De Middelzee en Het Bildt zijn voorbeelden!

Waddenzee

Buitendijks

Binnendijks

Landaanwinning

0

 Verzilting in droge gebieden

Verzilting = zout worden van de bodem.

Wanneer het kunstmatige nat maken van de landbouwgrond slecht gebeurt           irrigatie wordt de bodem zout. 

In water zitten altijd zouten. Als je gaat irrigeren, zal een groot deel van dat water verdampen. 

De zouten kunnen niet verdampen en blijven in de laag van de bodem waar de wortels van gewassen groeien. 

De gewassen sterven af en

de bodem wordt ongeschikt voor landbouw!

Verzilting in Nederland (1)

Vraag 1: Wat zie je op deze kaart?

Vraag 2: Welke relatie kun je leggen tussen verzilting en de ligging?

Vraag 3: In welke gebieden in Fryslân treedt verzilting op?

Vraag 4: Geef een verklaring van verzilting?

Werkvorm: DDU

In 5 minuten ga je:

• Denken: zelfstandig de vragen beantwoorden
• Delen: bespreken met je buren aan je tafel
• Uitwisselen: gezamelijk de antwoorden uitwisselen

Noteer de antwoorden!

Verzilting in Nederland (2)

Oorzaken verzilting grondwater en oppervlaktewater

• Zeewater dringt via de rivieren binnen

• Zoute kwel
• Meer verdamping en neerslagtekort
• Bodemdaling

Gevolgen

• Zout grondwater is ongeschikt voor drinkwater
• Zoutwater in de bodem is een bedreiging voor de landbouw 
• Zout oppervlaktewater is ongeschikt voor beregening
• Zout tast natuurgebieden aan, planten en dieren verdwijnen

Zoute kwel

Ontstaat doordat zeewater dat nog in de ondergrond aanwezig is naar boven stroomt doordat de waterpeilen in de polders lager zijn dan het zeeniveau. 

Meer verdamping en neerslagtekort

Water in rivieren en meren bevat van natuurlijke een beetje zout. Wanneer verdamping toeneemt en rivierwater, nemen de zoutconcentraties toe. 

Tijdens perioden van een neerslagtekort kunnen ook de concentraties van zout in oppervlaktewater toenemen. 

Zeewater dringt via de rivieren binnen

Bij een lage debiet in rivieren of een hogere zeewaterstand komt het zoute zeewater verder landinwaarts. 

Door klimaatverandering wordt dit proces verergerd.

Bodemdaling

Oefenvraag examen 2016. Leg uit dat verwoestijning vaak leidt tot bodemerosie. Je uitleg moet een oorzaak-gevolgrelatie bevatten.

Oefenvraag examen 2018. De wederzijdse beïnvloeding tussen men en natuur kan juist in het Midden-Oosten leiden tot landdegradatie. Noteer twee vormen van landdegradatie die in het Midden-Oosten veel voorkomen. Geef voor elke vorm aan op welke wijze de wisselwerking tussen mens en natuur leidt tot deze vorm vna landdegradatie