Zinsdelen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Zinsdelen/zinsontleding

Lesdoel

Je kan vijf soorten zinsdelen herkennen in een zin

Welke zinsdelen ken je?

Zinsdelen

• Zinnen kun je verdelen in zinsdelen
• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord of uit
  meerdere woorden

Waarom zinsontleding?

• Als je de structuur van een zin herkent:
• begrijp je beter wat je leest
• 
  

• Nuttig voor schrijfvaardigheid: 
  - het formuleren van zinnen (juiste zinnen, volgorde)

- werkwoordspelling

Persoonsvorm

Altijd een werkwoord

1. Zin vragend maken

2. Zin in een andere tijd zetten

3. Zin in het meervoud zetten

Jan gaat morgen kamperen

Ik neem altijd om half vijf de trein naar huis.
Wat is de pv?

1. neem
2. naar huis
3. ik
4. de trein

Gezegde

Alle werkwoorden in de zin

(persoonsvorm + evt. andere werkwoorden)

Jan kampeert.

Jan gaat morgen kamperen.
Zal Jan morgen gaan kamperen?

We moesten onze bevindingen rapporteren aan de teamleider.
Wat is het gezegde?

Onderwerp

WIE/WAT + gezegde?

Jan gaat morgen kamperen.

Vanochtend gaf Yannick de bezoekers een uitgebreide rondleiding.
Wat is het onderwerp?

1. de bezoekers
2. rondleiding
3. Yannick
4. gaf

Lijdend voorwerp

WIE/WAT + gezegde+ onderwerp?

Linda eet een ijsje bij de ijssalon.

Rachelle kreeg een zeven voor de praktijkopdracht.
Wat is het lijdend voorwerp (LV)?

1. de praktijkopdracht
2. Rachelle
3. een zeven
4. kreeg

Meewerkend voorwerp

Het zinsdeel dat meewerkt om de handeling te verrichten.
 
Vaak kun je er "VOOR of AAN"  bij zetten  (of weglaten).

Klaas gaf haar een ijsje.

De zon geeft ons energie.

Ik geef mijn klasgenoot de uitwerkingen.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Ik
2. geef
3. de uitwerkingen
4. mijn klasgenoot

Bijwoordelijke bepaling

Alle woorden, die te maken hebben met:   1. Tijd
                                                                                              2. Plaats
                                                                                               3. Gevoel
1. Gisteren, vandaag, morgen, nu,…..enz.
2. Hier, daar, Arnhem, ginds, Nederland.
3. Lief, aardig, nieuwsgierig, verdrietig.

En: Alle kleine woordjes uit de zin, die over blijven:
Bijv.: er, erg, ook,  toch, nog, al, ……enz.

Benoem de zinsdelen

PV =

Gz = 

OW = 

LV = 

De kinderen

hebben

goede resultaten

behaald..

Mijn moeder is gisteren naar het tuincentrum gefietst.
Wat is de persoonsvorm?

1. mijn moeder
2. is
3. gefietst
4. is gefietst

Mijn moeder is gisteren naar het tuincentrum gefietst.
Gezegde?

1. is gefietst
2. gefietst
3. naar het tuincentrum

Mijn moeder is gisteren naar het tuincentrum gefietst.
Onderwerp?

1. het tuincentrum
2. is
3. mijn moeder

Marieke geeft Alex een cadeau.

Wat is het lijdend voorwerp?

1. Marieke
2. geeft
3. Alex
4. een cadeau

Wat is het meewerkend voorwerp?

Wil jij die rommel voor mij opruimen?

1. die rommel
2. jij
3. opruimen
4. voor mij

Samengevat: volg de stappen! 

Zoek de...

1. pv (tijd veranderen)

2. gez (alle ww in een zin)

3. ow (wie of wat + gez)

4. lv (wie of wat + gez + ow) 

5. mw (aan/voor wie + gez + ow (+ lv)) 

6. bwp (plaats, tijd, richting, manier). 

-> 4,5,6 zitten niet altijd in een zin.