Zinsd. simpel incl. benoemen les

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Zinsdelen/ontleden

Leerdoelen

• Je weet dat een zin uit zinsdelen bestaat
• Je weet dat zinsdelen uit woord(en) bestaan
• Je weet wat werkwoorden zijn
  
• Je kunt de persoonsvorm vinden
• Je kunt een zin in zinsdelen verdelen
  

Welke zinsdelen ken je?

Waarom zinsontleding?

* Als je de structuur (zinsbouw) van een zin herkent,

-> begrijp je beter wat je leest.

* Nuttig voor schrijfvaardigheid:

• het formuleren (woorden in de juiste volgorde zetten)  van zinnen.
• Voor de juiste werkwoordspelling.

Zinsdelen

• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord, maar ook uit een paar woorden die bij elkaar horen.

• De woorden van een (1) zinsdeel kunnen niet uit elkaar gehaald worden. Zo ja, dan zijn het aparte zinsdelen.

• Voor de persoonsvorm staat een (1) zinsdeel.

Zinsdelen

• Alle woorden in een zin zijn onderdeel van een zinsdeel. 

• Er blijven geen woorden over die geen zinsdeel zijn. (behalve voegwoorden: want, omdat, en, of enz)

Zinsdelen hebben een betekenis )(een functie (rollen) binnen een zin.

Hoe verdeel je een zin in zinsdelen?

1.Zoek eerst de persoonsvorm (pv). tijdproef/getalproef

2. Zet pv tussen twee strepen.

Je / mag / nooit  van die rode besjes eten.

Hoe verdeel je een zin in zinsdelen?

Andere werkwoorden in de zin. Zet een streep vóór en achter.

Je / mag / nooit van die rode besjes / eten.

Alle werkwoorden samen vormen het  gezegde (GZ)

Werkwoordelijk gezegde (doen) / naamwoordelijk gezegde (zijn)

Wij werken alleen met het werkwoordelijk gezegde (doen) .

Hoe verdeel je een zin in zinsdelen?

Zet woorden vóór de pv , ze vormen één zinsdeel.

Hij / bakte / snel / een paar pannenkoeken.

Snel / bakte / hij / een paar pannenkoeken.

Een paar pannenkoeken / bakte / hij / snel.

De zin moet blijven kloppen: betekenis hetzelfde - geen woorden toevoegen.  De zinsdelen geven antwoord op W  en H-vragen.

Hoe verdeel je een zin in zinsdelen?

 Gisteren / hebben / we / bij tante Natasha /gegeten.

 Bij tante Natasha / hebben / we / Gisteren /gegeten.

 We / hebben / Gisteren / bij tante Natasha /gegeten.

Hoe verdeel je een zin in zinsdelen?

Een zin geeft antwoord op W en H-vragen.

Hij / bakte / snel / een paar pannenkoeken.            Wie bakte? 

Snel / bakte / hij / een paar pannenkoeken.             Wat bakte hij?

Overige W- en H- vragen

Een paar pannenkoeken / bakte / hij / snel.             Hoe bakte hij?

Maak met de zinsdelen een goede zin

bracht

een goed boek

voor mij

Gisteren

mee

ze

Volgende stap: zinsdelen benoemen.

ALTIJD AANWEZIG IN ZIN:

1. PV - WERKWOORD DAT VERANDERT 

2. OW - IETS/IEMAND

3. GEZEGDE - ALLE WERKWOORDEN: WERKWOORDELIJK (doen) /NAAMWOORDELIJK (zijn)

NIET ALTIJD AANWEZIG IN ZIN

4. LV -  LIJDEND VOORWERP 

5. MV - MEEWERKEND VOORWERP

6. BWB - BIJWOORDELIJKE BEPALING

1. Persoonsvorm

Altijd een werkwoord

2. Zin in een andere tijd zetten

Jan gaat morgen kamperen.

Jan ging morgen kamperen.

Gezegde

Alle werkwoorden in de zin

Jan gaat morgen kamperen.

Werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in de zin

Doe woorden:  onderwerp DOET iets.

Jan gaat morgen kamperen.

Naamwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in de zin

Zijn woorden:  onderwerp IS  iets.

onderwerp heeft een eigenschap of kenmerk

Jan is een fanatieke kampeerder. 

Onderwerp

WIE + gezegde

WIE + gaat kamperen?

Jan gaat morgen kamperen.

Lijdend voorwerp

WAT + gezegde+ onderwerp?

WAT + eet + Linda?

Linda eet een ijsje bij de ijssalon.

Meewerkend voorwerp

Iets of iemand waar je "VOOR of AAN"  vóór
kunt zetten. Of: weglaten.

AAN/VOOR WIE + gezegde + onderwerp+ lijdend voorwerp?

AAN/VOOR WIE + gaf + Klaas + een ijsje ?

Klaas gaf haar een ijsje.

Bijwoordelijke bepaling

Alle woorden, die te maken hebben met:   1. Tijd (WANNEER)
                                                                                              2. Plaats (WAAR)
                                                                                               3. Gevoel (HOE) 

1. Gisteren, vandaag, morgen, nu,…..enz.
2. Hier, daar, Arnhem, ginds, Nederland.
3. Lief, aardig, nieuwsgierig, verdrietig.

En: Alle kleine woordjes uit de zin, die over blijven:
Bijv.: er, erg, ook,  toch, nog, al, iets……enz.

Benoem de zinsdelen

PV =

Gz = 

OW = 

LV = 

De kinderen

hebben

goede resultaten

behaald..

Mijn moeder is gisteren naar het tuincentrum gefietst.
Persoonsvorm?

1. mijn moeder
2. is
3. gefietst

Mijn moeder is gisteren naar het tuincentrum gefietst.
Gezegde?

1. is gefietst
2. gefietst
3. naar het tuincentrum

Mijn moeder is gisteren naar het tuincentrum gefietst.
Onderwerp?

1. het tuincentrum
2. is
3. mijn moeder

Marieke geeft Alex een cadeau.

Wat is het lijdend voorwerp?

1. Marieke
2. geeft
3. Alex
4. een cadeau

Wat is het meewerkend voorwerp?

Wil jij die rommel voor mij opruimen?

1. die rommel
2. jij
3. opruimen
4. voor mij

Mijn moeder is gisteren naar het tuincentrum gefietst.
Bijwoordelijke bepaling?

1. gisteren
2. naar het tuincentrum
3. gefietst

Volg de stappen! 

Zoek de...

1. pv (tijd veranderen)

2. gez (alle ww in een zin)

3. ow (wie of wat + gez)

4. lv (wie of wat + gez + ow) 

5. mw (aan/voor wie + gez + ow (+ lv)) 

6. bwp (plaats, tijd, richting, manier). 

-> 4,5,6 zitten niet altijd in een zin.