7.7 met of zonder n

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Pak je leesboek 

en ga lekker lezen!

Deze les

Met of zonder -n

Aan het eind van de les:

• weet je wanneer je een meervouds-n moet gebruiken bij bijvoeglijke naamwoorden en zelfstandig gebruikte telwoorden.

Herhaling tussenletter
Schrijf het woord: zon + aanbidder

Herhaling tussenletter
Schrijf het woord: boord + vol

Herhaling tussenletter
Schrijf het woord: beer + goed

Herhaling aan elkaar of los
Schrijf het woord: daar + boven

Herhaling aan elkaar of los
Schrijf het woord: zes + duizend

Herhaling aan elkaar of los
Schrijf het woord: tuin + kabouter + mutsje

Herhaling aan elkaar of los
Schrijf het woord: hoge toren

Herhaling koppelteken / trema
Schrijf het woord goed: piano + examen

Herhaling koppelteken / trema
Schrijf het woord goed: mee + eten

Herhaling koppelteken / trema
Schrijf het woord goed: dvd + speler

Herhaling koppelteken / trema
Schrijf het woord goed: niet + roker

Nieuwe stof: 

Wat zijn telwoorden?

Met of zonder -n?

Twee groepen:

1. telwoorden

2. zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden

Met of zonder -n?

1. Telwoorden worden soms zelfstandig gebruikt. In dat geval spel je ze soms met een -n op het eind.

Telwoorden --> je geeft er een hoeveelheid mee aan

bijvoorbeeld: vele, sommige, enkele (en ook getallen)

Check 1: gaat het over mensen?

Je kunt alleen een -n bij het telwoord krijgen als het over mensen gaat. 

bv: 

- Velen wilden me wel een middagje komen helpen met het verzorgen van de paarden op de manege. 

- Ik heb de paarden gevoerd. Enkele hadden hun brokken binnen een minuut op.

Check 2: is het zelfstandig gebruikt? 

Zelfstandig betekent: er staat geen zelfstandig naamwoord achter én er kan ook geen zelfstandig naamwoord achter (omdat het niet al ergens anders in de zin staat).

bv: 

- Velen hadden hun boeken de eerste dag nog niet binnen.

- Vele leerlingen hadden hun boeken niet op de eerste dag.

• Het gaat over mensen
  
• Het is zelfstandig gebruikt
  

Slechts weinigen zijn daarvan op de hoogte.

• Het gaat NIET over mensen bijvoorbeeld Vele (diersoorten) worden bedreigd.

• Het is bijvoeglijk gebruikt
  

enkele leerlingen

Telwoorden met -en

Telwoorden met -e

Uitzondering

• tientallen, honderden, duizenden, miljoenen schrijf je altijd met een -n. 
  

Er wonen miljoenen mensen in Nederland.

Hoeveel dieren daar leven? Ik denk miljarden.

Met of zonder -n

2. Zelfstandig gebruikte bijvoeglijke naamwoorden

bv: jongere mensen / oudere mensen / rijke mensen 

Zelfstandig gebruiken?

bv: jongeren, ouderen, rijken

Sommige/Sommigen leerlingen leren nooit voor een s.o.

1. sommige
2. sommigen

Op Texel zag ik veel verschillende vogels; wel honderde/honderden.

1. honderde
2. honderden

Vele/velen hebben een voldoende gehaald voor hun toets.

1. vele
2. velen

Van die struiken wil ik er wel enkele/enkelen in mijn tuin.

1. enkele
2. enkelen

Die broers maken altijd ruzie en meestal hebben ze beide/beiden schuld

1. beide
2. beiden

De kippen waren alle/allen ontsnapt.

1. alle
2. allen

Hans had twee foto's gemaakt. Ze zijn beide/beiden mislukt.

1. beide
2. beiden

Opdracht deze les

Maak de volgende opdrachten:

• Cursus 7
• paragraaf 7: Met of zonder n?
• Opdracht 1 tot en met 5

Klaar?

Lezen in je leesboek, vat de theorie samen.

Slotopdracht: wissel uit

Schrijf twee zinnen op een briefje (in willekeurige volgorde):

1. een zin met een telwoord dat met -n moet

2. een zin met een telwoord dat zonder -n moet

Noteer het zo: 

Ik wil dat je ............... (beide / beiden) zinnen opschrijft op een briefje. 

Slotopdracht: wissel uit

1. Wissel de briefjes met degene naast je.
2. Vul het antwoord in.
3. Bespreek de zinnen.