2.2 De landbouwrevolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Speerpunt van vuursteen

Versierd bot van een bizon

Laatste IJstijd 

115.000-10.000 

Na de laatste IJstijd

• Temperatuur steeg ⮕ zeespiegel stijgt 

• Meer voedsel te vinden 

• Mensen blijven langer op één plek 

• Jagers-Verzamelaars hadden contact met elkaar

2.2 De landbouwrevolutie

2.2 De landbouwrevolutie

- Je kunt het ontstaan van de landbouw in het Midden- Oosten en de verspreiding hiervan naar Europa beschrijven.

- Je kunt beschrijven welke gevolgen de landbouwrevolutie had voor de leefwijze van prehistorische mensen.

Wat weten we nog van de jager- verzamelaars?

Mensen die niet op 1 plek wonen, maar rondreizen noemen we:

1. Nomaden
2. Jager- verzamelaars
3. Zwervers
4. Jagers en Boeren

Jager- verzamelaars konden al aardig wat dingen maken, wat maakten ze zoal?

Waarvan werden de meeste werktuigen gemaakt in de prehistorie?

Stenen monumenten

Lees zelfstandig (in stilte) 5 minuten de tekst: "stenen monumenten" op blz. 24 van je tekstboek.

Ben je klaar voordat de 5minuten op zijn? Verder lezen!

Akkerbouw en Veeteelt

Landbouw = akkerbouw + Veeteelt.

10.000 v. Chr.: Akkerbouw werd 'uitgevonden' in Midden- Oosten

Ook dieren houden bleek mogelijk = Veeteelt.

Oorzaak: Klimaatverandering! 

Droger + Kouder = minder

wilde granen, zelf verbouwen bleek de oplossing.

Filmpje! (vanaf 4:30)

KIJKVRAGEN:

1. Waar werd landbouw het eerst 'uitgevonden'?
2. Hoe noemen we de overgang van jagen- verzamelen naar landbouw? 
   
3. Waar ontstond in Nederland voor het eerst landbouw?
4. Hoe woonden de eerste boeren?
5. Waar werden aardewerken potten voor gebruikt?
6. Hoe staat de cultuur van de eerste boeren in NL bekend?
7. Wat was een groot nadeel van landbouw t.o.v. jagen/ verzamelen?

Waar werd landbouw het eerst 'uitgevonden'?

Hoe noemen we de overgang van jagen- verzamelen naar landbouw?

Waar ontstond in Nederland voor het eerst landbouw?

Hoe woonden de eerste boeren?

Waar werden aardewerken potten voor gebruikt?

Hoe staat de cultuur van de eerste boeren in NL bekend?

Wat was een groot nadeel van landbouw t.o.v. jagen/ verzamelen?

Zelf lezen

Lees de tekst: "Grote gevolgen" in je leerboek.

Noem 5 grote gevolgen van de landbouwrevolutie. Schrijf ze op in je schrift.

Grote gevolgen

• Boeren gingen op een vaste plek wonen, er ontstaan dorpen.
• Mensen bouwden steviger 'huizen' i.p.v. eenvoudige hutten/ tenten.
• Boeren bouwden ook tempels/ grafmonumenten (denk aan Hunebedden).
• Boeren gebruikten andere werktuigen, bijv. de ploeg/ aardewerken potten.
• Boeren hadden meer bezit, ze hoefden niet meer alles mee te nemen

Eerste boeren in NL

• Tussen 6000 - 5000 v. Chr.: eerste landbouw in Europa.
• 5300 v. Chr. ontstond in Zuid-Limburg de eerste landbouwsamenleving.
• Cultuur: bandkeramiekers
• 3500 v. Chr. ook boeren in het Noorden.
• Cultuur: Trechterbekercultuur (bekend van Hunebedden)

- Je kunt uitleggen welke gevolgen de landbouwrevolutie had voor de leefwijze van prehistorische mensen

Noem de 5 gevolgen van de landbouwrevolutie

Hoe noem je de boeren die de hunebedden bouwden?

1. Trechterbekercultuur
2. Bandkeramiekers
3. Bronstijders
4. Otziners

Elite en hiërarchie 

• Bij de boeren kreeg de ene boer meer macht en invloed dan de ander = hiërarchie. 
• Mensen die het hoogst in de hiërarchie zitten = elite. 
• Vanaf 2000 v.Chr. gereedschap + wapens van koper, tin en brons --> voor elite! = bronstijd
• 1000 v. Chr. = ijzertijd.

Hoe was het mogelijk dat hiërarchie ontstond?

Maken

Lees de tekst: "Elite" in je leerboek op blz. 27

Maak opdracht 9, 10, 11 en 12

Wat hebben we tijdens deze les geleerd?