Les 03 - Leesvaardigheid A5, Functiewoorden en verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom V2K

Programma

1. Nakijken??   opdracht 1 , 2, 4, 7 en 8 op pagina 36 
   
2. Doel benoemen
3. Uitleg
4. Zelf aan de slag
5. Afsluiting en vooruitblik

Lesdoel

Je leer wat verwijswoorden zijn en wat het nut ervan is

Functiewoorden en verbindingswoorden

In §B2 gaat het over functiewoorden en verbindingswoorden. 

Het gebruik van verbindingswoorden (ook wel signaalwoorden) behoort ook tot de toetsstof. 

Functiewoorden

Functiewoorden geven de functie van een alinea of tekstdeel aan. 

Een functiewoord staat soms letterlijk in de tekst, maar vaak ook niet; je kunt het over het algemeen wel uit de tekst halen. 

Op de toets kan gevraagd worden om functiewoorden aan de tekst toe te voegen. 

Voorbeelden van functiewoorden

Er zijn ontzettend veel functiewoorden. Voor de toets is het belangrijk dat we de volgende kennen: 

Inleiding, slot, aanleiding, voorbeeld, afweging, anekdote, argument, constatering, definitie, gevolg, nuancering, oplossing en verklaring. 

Quizje

Welk functiewoord past bij de volgende omschrijvingen?

Samenvattende omschrijving van de kenmerken van een begrip

1. Verklaring
2. Definitie
3. Constatering
4. Gevolg

De schrijver geeft een onderbouwing van zijn mening (standpunt of stelling).

1. Verklaring
2. Nuancering
3. Oplossing
4. Argument

Dat wat de schrijver tot het schrijven van de tekst aanzette.

1. Anekdote
2. Voorbeeld
3. Aanleiding
4. Afweging

De schrijver verduidelijkt iets door een concreet geval uit de praktijk te noemen.

1. Oplossing
2. Voorbeeld
3. Constatering
4. Argument

Verhaaltje dat de schrijver vertelt als illustratie bij het onderwerp van de tekst.

1. Aanleiding
2. Definitie
3. Anekdote
4. Nuancering

Vaststelling van een feit of verschijnsel

1. Definitie
2. Aanleiding
3. Nuancering
4. Constatering

De schrijver legt uit hoe een bepaald verschijnsel is ontstaan.

1. Verklaring
2. Nuancering
3. Constatering
4. Definitie

Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.

1. Oplossing
2. Definitie
3. Nuancering
4. Gevolg

Nadenken over wat het beste is.

1. Gevolg
2. Afweging
3. Definitie
4. Nuancering

Wat uit iets voortvloeit.

1. Oplossing
2. Afweging
3. Voorbeeld
4. Gevolg

Verwijswoorden

Bij het lezen, maar ook bij het luisteren, is het vervelend als de schrijver of spreker continu dezelfde woorden gebruikt. 

Daarom maken we vaak gebruik van verwijswoorden. 

Verwijswoorden zijn woorden die verwijzen naar een woord of woordgroep dat of die elders in de tekst voorkomt. 

Woordsoorten als verwijswoord

Verwijswoorden zijn meestal voornaamwoorden of bijwoorden.

Vooral persoonlijke, bezittelijke, aanwijzende en vragende voornaamwoorden worden als verwijswoord gebruikt. 

Daarnaast zijn bijwoorden als hier, daar, toen, erover, zo, waar en  wanneer ook te gebruiken als verwijswoord. 

Verwijswoorden zijn dus geen aparte woordsoort bij het taalkundig ontleden.

Verwijzen met zelfstandig naamwoord

Ook met zelfstandige naamwoorden kun je verwijzen naar woorden die in dezelfde of een andere zin staan. 

Als je dat doet zijn het geen verwijswoorden, maar toch weet je hierdoor over welk deel van de zin (of de andere zin) het gaat. 

Let op!

Als je verwijswoorden gebruikt, let dan op het geslacht en het getal van het woord waarnaar je verwijst. 

Doe je dit niet, dan kan het zijn dat je onjuiste verwijswoorden gebruikt. 

Aan de slag

Maken opdracht 1, 2,4,5 en 7a op pagina 38 t/m 41