Les 2 - mbo-Week van het geld 2025

• Mens & Maatschappij
• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1-4

Introduction

Dit is de tweede les van de lessenreeks voor de Week van het geld 2025. In deze les denken de studenten na over financiële keuzes. Wat zouden zij in een bepaalde situatie doen en waarom? Ze ervaren dat financiële keuzes invloed hebben op hun gelddroom. Ze bedenken manieren om extra geld te verdienen en stellen prioriteiten: als ik mijn gelddroom wil verwezenlijken, wat kan ik dan doen en wat kan ik beter niet doen? Ook denken ze na over verleidingen en bedenken ze hoe ze omgaan met tegenslagen.

Instructions

Handleiding - Les 2 - mbo-Week van het geld 2025

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Hoe maak jij je gelddromen waar?

24 t/m 28 maart 2025

First things first

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Les 2

First things first

7 minuten

Bekijk de video. Ga dan in gesprek over wat studenten gezien en gehoord hebben. Wat valt op? Wat is herkenbaar? Vragen die je kunt stellen:

• Op welke manieren verdien je geld?
• Wie houdt bij hoeveel geld er uitgaat en binnenkomt? Waarom wel/niet?
• Heb je weleens spijt gehad van een uitgave?

Bespreek wat de studenten hebben meegenomen uit de vorige les.

• Wie heeft er extra gelet op zijn/haar uitgaven?
• Zijn er dingen die je anders doet om dichter bij je gelddroom te komen?
• Wie heeft er extra geld gespaard?

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Les 2

Na deze les:

Wat zijn de doelen van deze les?

• Kan ik uitleggen welke financiële keuzes invloed hebben op mijn spaargeld
  
• Kan ik prioriteiten stellen om mijn gelddroom waar te maken

First things first

2 minuten

Bespreek de lesdoelen kort met de studenten. Kunnen de studenten de doelen uitleggen? Hoe kunnen financiële keuzes invloed hebben op je spaargeld? Wat betekent het stellen van prioriteiten? Waarom is dat soms lastig?

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Les 2

Wat zou jij doen?

Money moves

Wat is verstandig?

Deze aanbieding kan ik niet laten schieten!

Makkelijk verdiend!

Snel uitgegeven.

Peperduur!

Spotgoedkoop!

First things first

1 minuut

In de vorige les hebben de studenten hun gelddroom verwoord en hebben ze berekend hoeveel ze daarvoor moeten sparen. Nu gaan de studenten in gesprek over situaties die invloed hebben op hun spaargeld. Ze denken na over financiële keuzes en wat de invloed daarvan is op hun gelddroom.

Op de volgende slide worden verschillende situaties getoond. De studenten denken eerst voor zichzelf na en bespreken het antwoord vervolgens in een groepje van vier. Hierna bespreek je de vraag klassikaal en kun je de inhoud verdiepen door het stellen van extra vragen. Dit is een mooie kans om ervaringen en meningen uit te wisselen.

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Les 2

Money moves

• Denk eerst voor jezelf na
• Bespreek het antwoord in je groepje
• Bespreek de vraag klassikaal

First things first

1 minuut

Vertel dat de studenten straks nadenken over financiële keuzes en wat de invloed daarvan is op hun gelddroom. Op de volgende slides worden verschillende situaties getoond. De studenten denken eerst voor zichzelf na en bespreken het antwoord vervolgens in een groepje van vier. Hierna bespreek je de vraag klassikaal en kun je de inhoud verdiepen door het stellen van extra vragen.

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Hoe zou jij dit aanpakken?

Les 2

Het lijkt alsof iedereen iets van je wil. De een vraagt of je meegaat naar de film, de ander wil een weekendje weg. En dan krijg je ook nog de vraag wie er mee wil op een surfreis naar Spanje. Je wilt het allemaal doen, maar daar heb je niet genoeg geld voor.

• Wat zou jij doen?
  

First things first

Wist je dat ...

Wist je dat uit onderzoek is gebleken dat 42% van de mbo-studenten geen belastingaangifte doet en daardoor belastingteruggave misloopt. Dat is nog eens een makkelijke manier om geld (terug) te verdienen. 45% van de jongeren geeft aan rijk te willen worden. Om geld te verdienen zien veel jongeren beleggen, een eigen onderneming starten en handelen in crypto’s als een effectieve manier om hun doel te bereiken.

1. Ik moet kiezen, dus dat doe ik ook.
2. Ik zeg overal ja op en zie vanzelf hoe ik dat geld bij elkaar ga krijgen.

5 minuten

Bespreek de situatie, wat zouden de studenten doen en waarom? Welke afweging hebben ze gemaakt? Stel vragen als:

• Als je besluit het allemaal te doen, dan heb je waarschijnlijk extra geld nodig. Hoe kun je extra geld verdienen? Denk out of the box!
• Wat voor soorten baantjes hebben de studenten gehad?
• Welke manieren om geld te besparen hebben de studenten ooit uitgeprobeerd?
• Hoe heeft jouw keuze invloed op je gelddroom?

Wist je dat uit onderzoek is gebleken dat 42% van de mbo-studenten geen belastingaangifte doet en daardoor belastingteruggave misloopt? Dat is nog eens een makkelijke manier om geld (terug) te verdienen! 45% van de jongeren geeft aan rijk te willen worden. Ze zien beleggen, een eigen onderneming starten en handelen in crypto’s als een effectieve manier om dit doel te bereiken. 

Hoe is dat voor de studenten in jouw klas? Weten ze waar je op moet letten en welke risico’s dit met zich mee kan brengen? Neem eens een kijkje op deze site.

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Hoe zou jij dit aanpakken?

Les 2

Je hebt schulden bij je beste vriend en op je spaarrekening staat niets. Je telefoon gaat stuk en je wilt vandaag nog een nieuwe kopen.

• Wat zou jij doen?
  

First things first

Wist je dat ...

Wist je dat 49% van de studenten weleens geld uitleent aan vrienden of vriendinnen. Het terugbetalen gaat lang niet altijd goed: 39% van de studenten betaalt op tijd terug, de rest komt soms iets te laat! Ook geeft 34% van de studenten aan het soms of altijd lastig te vinden om geld terug te vragen.

1. Ik heb toch al schulden, een paar honderd euro meer of minder maakt nu ook niet meer uit.
2. Ik heb geen geld, dus ik koop geen nieuwe telefoon. 

5 minuten

Bespreek de situatie, wat zouden de studenten doen en waarom? Welke afweging hebben ze gemaakt? Stel vragen als:

• Wie zou er nog een lening aangaan? Bij wie en wat zijn de risico’s hiervan?
• Welke oorzaken kun je bedenken voor het ontstaan van schulden bij jongeren? (Denk aan AfterPay, het afsluiten van abonnementen, crypto, beleggen, druk voelen om mee te gaan in de nieuwste trends, het aangaan van een lening (bij vrienden), het moeten betalen van een verzekering voor je scooter, reiskosten en gokken.)
• Waar let je op bij het kopen van een nieuwe telefoon? Moet het van een bepaald merk zijn? Is een tweedehands of refurbished telefoon ook goed? Welke afweging maak jij?
• Hoe heeft jouw keuze invloed op je gelddroom?

Wist je dat 49% van de studenten weleens geld uitleent aan vrienden of vriendinnen? Het terugbetalen gaat lang niet altijd goed: 39% van de studenten betaalt op tijd terug, de rest komt soms iets te laat! Ook geeft 34% van de studenten aan het soms of altijd lastig te vinden om geld terug te vragen. Hoe is dat voor de studenten in jouw klas? Bron.

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Hoe zou jij dit aanpakken?

Les 2

Iedereen draagt de nieuwste sneakers. Zelfs je tijdlijn staat vol influencers die ze promoten. De sneakers zijn nu ook nog te koop met twintig procent korting.

• Wat zou jij doen?

First things first

Wist je dat ...

Wist je dat veel jongeren zich laten beïnvloeden door influencers bij het nemen van financiële beslissingen? Dit pakt niet altijd slecht uit hoor! 39% van de jongeren heeft hier geld mee verdiend, 46% geld bespaard en 29% heeft geld verloren.

1. Ik ben niet gevoelig voor trends en kortingen. Ik koop ze niet.
2. Dit is het moment, ze zijn nog nooit zo goedkoop geweest. Natuurlijk koop ik ze!

5 minuten

Bespreek de situatie, wat zouden de studenten doen en waarom? Welke afweging hebben ze gemaakt? Stel vragen als:

• Wie heeft er weleens iets gekocht na het bekijken van een video op social media?
• Wat is er nodig om jou een product te laten kopen?
• Hoe kun je advertenties op social media herkennen?
• Reclamemakers zijn uit op jouw geld! Ze proberen je te verleiden. Wie kan er een voorbeeld noemen of een reclame laten zien waar jij echt gevoelig voor was?
• Hoe kun je achterhalen of een webshop echt is?
• Hoe heeft jouw keuze invloed op je gelddroom?

Achtergrondinformatie

Influencers zijn mensen die invloed hebben op hun volgers op sociale media, zoals YouTube, TikTok, Snapchat en Instagram, doordat ze hun mening of aanbevelingen volgen. Reclame, vooral via influencers, is vaak subtieler dan traditionele reclame. In plaats van een directe advertentie, is de boodschap verweven in de content die mensen toch al graag bekijken. Dit maakt het moeilijker om het verschil te zien tussen reclame en 'echte' inhoud. Influencers spelen vaak in op psychologische technieken zoals sociale bewijskracht (iedereen koopt het, dus het moet wel goed zijn) en schaarste (beperkte aanbiedingen). Dit kan ervoor zorgen dat mensen iets kopen dat ze eigenlijk niet nodig hebben.

Ook het algoritme speelt een grote rol in welke reclames je te zien krijgt. In je feed zie je vooral mensen die op jou lijken en producten die jij ook graag zou willen hebben. Deze reclame op maat maakt de verleiding nog groter.

Het is belangrijk dat consumenten, zoals jongeren, leren om kritisch te kijken naar reclame en de invloed van influencers. Dit houdt in dat ze zich bewust moeten zijn van de technieken die gebruikt worden om hen te verleiden iets te kopen en dat ze moeten nadenken over wat ze echt nodig hebben versus wat hen wordt aangepraat.

Wist je dat veel jongeren zich laten beïnvloeden door influencers bij het nemen van financiële beslissingen? Dit pakt niet altijd slecht uit hoor! 39% van de jongeren heeft hier geld mee verdiend, 46% geld bespaard en 29% heeft geld verloren. Hoe is dat voor de studenten in jouw klas?

Jongeren die (een deel van) hun geld zelf verdienen, denken dat ze zich beter kunnen weren tegen de invloed van influencers. Hoe denken de studenten in jouw klas hierover? Bron.

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Hoe zou jij dit aanpakken?

Les 2

Je hebt een lange dag gehad en snakt naar een blikje frisdrank. Je hebt jezelf beloofd geen onnodige uitgaven te doen, omdat je wilt sparen voor je gelddroom, maar een blikje fris is wel heel lekker nu.

• Wat zou jij doen?

First things first

Wist je dat ...

Wist je dat 30% van de jongeren het lastig vindt om zich te wapenen tegen impulsaankopen en dat online aankopen sneller worden gedaan dan in een fysieke winkel. Van impulsaankopen heb je vaker spijt dan van geld dat je aan een gelddroom hebt uitgegeven. 83% van de jongeren heeft weleens spijt van iets dat ze gekocht hebben

1. Ik houd me aan mijn afspraak. Ik doe het niet.
2. Ik vind dat ik het echt verdiend heb en één blikje kan toch geen kwaad? Ik koopt het én dan kan er ook nog wel een snack bij.

5 minuten

Bespreek de situatie, wat zouden de studenten doen en waarom? Welke afweging hebben ze gemaakt? Stel vragen als:

• Heb jij bepaalde gewoontes waar je elke maand geld aan uitgeeft?
• Heb je weleens iets gekocht waar je later spijt van had? Iets dat je niet nodig had of nooit hebt gebruikt? Hoe zou je kunnen voorkomen dat je zulke aankopen doet?
• Hoe heeft deze keuze invloed op je gelddroom?

Achtergrondinformatie

Vraag of iemand weet wat de ‘latte-factor’ is. Vertel: latte is een soort koffie met melk die overal ‘to go’ verkocht wordt. Met de ‘latte-factor’ wordt bedoeld dat als je geld wilt besparen, je naar al je kleine, soms onnodige, uitgaven moet kijken. Als je het geld waar je dagelijks een latte to go voor koopt op je spaarrekening zet, dan kan dit op lange termijn een groot bedrag worden. Niet alleen omdat je het geld spaart, maar ook doordat je rente op rente krijgt. Wat valt bij de studenten onder hun ‘latte-factor’? Hoeveel zou je per jaar kunnen besparen als je je meer bewust bent van deze uitgaven? Is dat meer of minder dan je verwacht had?

Wist je dat 30% van de jongeren het lastig vindt om zich te wapenen tegen impulsaankopen en dat online aankopen sneller worden gedaan dan in een fysieke winkel. Geldt dat ook voor de leerlingen in jouw klas? 

Van impulsaankopen heb je vaker spijt dan van geld dat je aan een gelddroom hebt uitgegeven. 83% van de jongeren heeft weleens spijt van iets dat ze gekocht hebben. Ligt dit percentage in jouw klas hoger, lager of komt het overeen? Bron.

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Hoe zou jij dit aanpakken?

Les 2

Je ouders vinden het belangrijk dat je je bewust bent van de vaste lasten die zij elke maand hebben. Ze vinden dat je erg lang doucht. Een douchebeurt kost gemiddeld € 0,51. Ze besluiten dat jij dit bedrag per douchebeurt naar hen moet overmaken.

• Wat zou jij doen?
  

First things first

1. Dit ga ik dus echt niet doen! Ik ga in gesprek.
2. Ik begrijp de keuze van mijn ouders. Ik ga het geld naar ze overmaken.

5 minuten

Bespreek de situatie, wat zouden de studenten doen en waarom? Welke afweging hebben ze gemaakt? Stel vragen als:

• Welke vaste lasten hebben je ouders, of jijzelf? Denk aan kosten voor water, huur of hypotheek en elektriciteit.
• Welke vaste lasten hebben de studenten per maand? Is er een manier om deze te verlagen? Denk aan het afsluiten van een goedkoper abonnement of abonnementen die je niet gebruikt opzeggen, het laten checken of je niet te veel huur betaalt, of buiten sporten in plaats van naar de sportschool gaan.
• Wie kan zich vinden in de keuze van de ouders om een bijdrage per douchebeurt te vragen? Zou je per douchebeurt betalen of liever een groter bedrag vooruitbetalen? Waarom?
• Wie moet er thuis kostgeld betalen? Wat vind je daarvan?
• Hoe heeft deze keuze invloed op je gelddroom?

Wat is het gevolg?

Les 2

-

+

Kleine spontane uitgaven zoals naar de film of een drankje in de stad kunnen best.

Een lening aangaan bij een vriend. Why not?! Ik betaal hem later terug.

Als iets in de aanbieding is, mag ik het best kopen. Het is dan tenslotte goedkoper.

4. Gewoontes zijn lastig af te leren, maar je gaat je best doen! 

Ik kijk kritisch naar mijn vaste lasten, misschien valt hier winst te behalen.

First things first

5 minuten

De situaties van net staan weergegeven op het bord. De studenten slepen de kaartjes naar een plek op de lijn. Waar past het kaartje het best volgens hen? De lijn loopt van ‘negatieve invloed op het bereiken van je gelddroom’ tot ‘positieve invloed op het bereiken van je gelddroom’.

Geef de studenten als tip dat ze de stelling die de meest negatieve invloed heeft op hun gelddroom als eerste op de lijn plaatsen. Anders kunnen er mogelijk wat problemen binnen het programma ontstaan.

Bekijk samen de lijnen die de studenten hebben neergelegd. Komt de volgorde van de kaartjes overeen of zijn er grote verschillen? Stel vragen als:

• Oranje. Ga in op de frequentie van bepaalde uitgaven. Stel, je gaat elke week naar de film, zou je het kaartje dan op een andere plek zetten?
• Geel. Aan hoeveel geld denk je bij een lening? Is er een verschil tussen een lening van € 100 of € 50?
• Blauw. Kennen de studenten onlogische redeneringen die soms bij geld uitgeven horen? Zoals: ‘Ik bestel meer, want dan hoef ik geen verzendkosten te betalen’ of ‘Ik heb € 10 korting in de supermarkt, dus van die tien euro kan ik nu iets anders kopen. Dat is dan gratis’. Wie herkent deze creatieve, maar onlogische berekeningen?
• Roze. Welke afweging maak je in je hoofd als je iets wel of niet koopt? Bij wie gaan uitgaven soms spontaan, zonder er echt over na te denken?
• Paars. Kijk terug in je rekeningoverzicht, waar geef je elke maand een vast bedrag aan uit? Is dat echt nodig?

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Les 2

Wat zou jij doen?

Wijze lessen?

Wat is verstandig?

(Extra) geld 

verdienen?

Hoe dan?

Verleid?!

Moet ik (extra) besparen?

First things first

Schulden?

Social 

media

5 minuten

Bespreek de dilemma's van de vorige slides kort na. Stel vragen als:

• Hoe zou jij extra geld kunnen verdienen? Waar zou je dat geld dan voor willen gebruiken?
• Hoe kun je omgaan met groepsdruk?
• Wat voor effect hebben reclames en influencers op jou?

Laat de studenten met deze bril nog eens naar hun maandoverzicht kijken. Zouden ze, met de kennis van nu, volgende maand iets anders doen? Wat voor effect heeft dat op hun spaarplan?

Vertel dat de studenten in de volgende les een begroting gaan maken. Dat geeft inzicht in hoeveel er binnenkomt en hoeveel geld je hebt om uit te geven. In een begroting beschrijf je waar je je geld aan uit wilt geven. Begroten helpt je om keuzes te maken.

Hoe maak jij je gelddromen waar?

Succes!

First things first

Les 2

1 minuut

Laat de studenten nadenken over wat ze echt willen realiseren en welke keuzes ze moeten maken om dat doel te bereiken.