Les 14. Evalueren - Schrijven

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Evalueren

Lesdoelen 

• Je kunt de betrouwbaarheid van informatie beoordelen.

• Je kunt controleren of aan de eisen van een goede tekst (= evalueren) wordt voldaan.

Evalueren van teksten

Bij het evalueren van teksten let je op:

• betrouwbaarheid
• samenhang

Betrouwbaarheid van een tekst

• Niet alles wat je leest is betrouwbaar.

• Een betrouwbare tekst heeft 

controleerbare feiten.

Betrouwbaarheid

Bij het evalueren van een tekst kijk je allereerst naar de betrouwbaarheid:

• de deskundigheid, onafhankelijkheid van de schrijver/spreker,

• het doel van de tekst,

• de publicatieplaats of het podium,

• de actualiteit en de gebruikte bronnen.

Deskundigheid/onafhankelijkheid van de schrijver of spreker

Wie heeft de tekst geschreven? Wie spreekt er? Wie heeft het filmpje gemaakt?

Een commentator uit Amsterdam die een voetbalwedstrijd van Ajax verslaat, ziet misschien andere overtredingen dan een verslaggever uit Rotterdam.

De actualiteit

Hoe actueel is de informatie uit de tekst of het filmpje?

Als een tekst tien jaar geleden is gepubliceerd, moet je eerst nagaan of de informatie nog steeds klopt. Misschien is de informatie inmiddels wel achterhaald.

Samenhang binnen teksten

Bij samenhang binnen een tekst wordt de samenhang tussen delen van een tekst bedoeld. Beoordeel dit door te kijken naar:

• samenhang tussen titel en tekst;

• samenhang tussen inleiding, kern en slot van de tekst;

• samenhang tussen meningen en argumenten;

• samenhang tussen tekstdoel en tekst.

Samenhang tussen titel en tekst

In de titel staat meestal het onderwerp van de tekst.

Over het algemeen maakt een titel de lezer nieuwsgierig.

Wordt het duidelijk waarom de tekst deze titel heeft, dan is er samenhang tussen titel en tekst.

Samenhang tussen titel en tekst

Bijvoorbeeld: Als er in de titel staat 'Drie tips om te stoppen met roken', dan verwacht je daarna ook dat je die drie tips om te stoppen met roken in de tekst terug vindt.

Samenhang tussen meningen en argumenten

In een betoog geeft de schrijver zijn mening over een onderwerp, hij probeert je te overtuigen.

Dan mag je verwachten dat de schrijver in de tekst argumenten geeft die zijn mening steunen.

Ook mag je verwachten dat de schrijver geen drogredenen gebruikt.

1.Bij online bronnen is het van minder belang om te weten wat de naam van de auteur is.

1. waar
2. niet waar

2. Het is beter om in mijn onderzoek wetenschappelijke bronnen te gebruiken, want daar staan de originele (primaire) data in.

1. waar
2. niet waar

3. Bronnen van voor 2000 zijn niet meer actueel en kan je beter niet gebruiken.

1. waar
2. niet waar

4. Als er een mening in de bron staat, is de bron niet meer betrouwbaar.

1. waar
2. niet waar

De slaaptabletten zijn veilig in het verkeer (uit een folder van samenwerkende apothekers)

1. Betrouwbaar
2. Niet betrouwbaar
3. A + B

Eucerin Sun biedt unieke drievoudige bescherming. (productfolder Eucerin Sun Protection)

1. Betrouwbaar
2. Onbetrouwbaar
3. A + B

Steeds meer mensen doen een beroep op schuldhulpverlening. (Centraal Bureau voor Statistiek)

1. Betrouwbaar
2. Onbetrouwbaar
3. A + B

Reorganisatie bij politie begint vruchten af te werpen. (minister van Binnenlandse Zaken in interview)

1. Betrouwbaar
2. Onbetrouwbaar
3. A + B

De geheime minnaar van Adèle. (weekblad Privé)

1. Betrouwbaar
2. Onbetrouwbaar
3. A + B

Meeste mbo'ers tevreden over hun opleiding (Koerzuesss op lezersforum NU.nl)

1. Betrouwbaar
2. Onbetrouwbaar
3. A + B

Een tekst met als titel "Red Bull is goed voor je". Geschreven door de directeur van Red Bull. Betrouwbaar of niet?

1. Betrouwbaar
2. Onbetrouwbaar
3. A + B

Dus ...

Let op bij:

• onvolledige informatie
  
• slordige informatie
• misleiding > liegen >> doel is winst voor bron
  
• voordelen wel, nadelen niet

Nepnieuws?

Hoe maak je nepnieuws?

Speel de game!

www.slechtnieuws.nl