6.3 licht op de Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Vandaag 6.3: Licht op de Verlichting.

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je:

1. Het nieuwe (revolutionaire) wetenschappelijke denken uitleggen aan de hand van voorbeelden.

2. Denkbeelden van de Verlichting op het gebied van politiek, godsdienst en sociale verhoudingen uitleggen.

3. De relatie tussen de toename van de invloed van het volk (en een parlementair stelsel) en het Verlichtingsdenken uitleggen.

Vertrouwen op je verstand

- Grote wetenschappelijke belangstelling. Veel mensen kwamen samen om het over de wetenschap te hebben.

- Voortzetting wetenschappelijk denken vanuit de Renaissance.

- Nu ook meer gericht op de samenleving. 

- Vertrouwen op de ratio: eigen gezond verstand. Niet meer zomaar luisteren naar de kerk en koning.

Verlichting

Wetenschappers vanaf 18e eeuw: samenleving is te verklaren zoals je zwaartekracht kunt verklaren.

- Mensen kunnen groeien en leren.

- Logica inzetten voor maatschappelijke problemen.

- Uitbreiding wetenschap op verschillende gebieden: Verlichting.

Kritiek op de kerk

- Wetenschappers vonden dat mensen dom en bang gehouden werden (duivel, hel, etc.). Invloed van geestelijken te groot.

- Balthasar Bekker: bekritiseerd openlijk bijgeloof. 

- Spinoza: God heeft aarde gemaakt, dus ook alle regels die de wetenschappers nu ontdekken (natuurwetten). Bestudeer deze wetten, dan ben je dichter bij God.

- Voltaire: God heeft de wereld geschapen, daarna handen los.

Bestuur samenleving

- Vooral kritiek op het absolutisme.

- John Locke: iedereen is vrij en gelijk geboren, ook dezelfde grondrechten dus. Koning moet deze rechten bewaken voor het volk, volgens Locke. Bij misbruik -> dag koning.

- Jean-Jacques Rousseau: macht bij volk, dus democratie.

- Montesquieu: driemachtenleer, scheiding der machten, Trias Politica. Wetgevende-, uitvoerende- en rechterlijke macht.

Huiswerk

Voor volgende week maandag.

Maken: 6.3: licht op de Verlichting.

Tip: maken samenvatting/mindmap bij 6.3.

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je:

1. Het nieuwe (revolutionaire) wetenschappelijke denken uitleggen aan de hand van voorbeelden.

2. Denkbeelden van de Verlichting op het gebied van politiek, godsdienst en sociale verhoudingen uitleggen.

3. De relatie tussen de toename van de invloed van het volk (en een parlementair stelsel) en het Verlichtingsdenken uitleggen.