4.4 samenleven

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Aangeboren of Aangeleerd?

Hoofdstuk 4    Gedrag

S.O.   gedrag

Eerste 10 minuten geen vragen!

Alleen inhoudelijke vragen!

De S.O. telt 1 keer mee op som.

maximaal aantal punten is 36.

Ik kijk meestal

binnen 2 weken na.

Klaar  ?           lezen of tekenen.

Programma

• S.O.
  
• lesdoelen

• terugblik

• verwondersessie, uitleg: Samenleven
    Week 12
• workshopsessie: werkdoelen maken § 4.4
• communicatiesessie

                                 Terugblik:

Twee soorten reclame

Lay-out

Terugblik

De rode kleur in de bek van het koekoeksjong is 

een ........... voor de heggenmus om het koekoeksjong te voeren.

1. sleutelprikkel
2. signaal
3. prikkel
4. supranormale prikkel

Welke handeling hoort niet thuis in een ethogram van een konijn?

1. Hooi eten
2. Met de achterpoot slaan
3. Schattig kijken
4. Met de neus wippen

Lichaamstaal is:

1. Alle communicatie behalve praten
2. Alleen bewegen om te communiceren
3. Hetzelfde als non-verbaal gedrag
4. geen gedrag

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan ik:

• voordelen van het leven in groepen benoemen;
• uitleggen wat rangorde is;
  
• uitleggen hoe taakverdeling kan werken;
• balts (voortplantingsgedrag) verklaren;
  
• uitleggen wat een territorium is en hoe en waarom een dier dat kan afbakenen.

Aangeboren of Aangeleerd?

Paragraaf 4.4 samenleven

samenleven

bijvoorbeeld om:

• dreiging te voorkomen
  
  
• voedsel te verkrijgen
  
  
• voortplanting te verzekeren
  

Spreeuwen

vliegen samen om aanvallen van roofvogels te voorkomen

Dolfijnen 

jagen samen op vis

Ganzencreche:

Ganzen zorgen voor elkaars jongen

regels

Als dieren in groepen leven zijn er patronen te zien. 

Er is vaak:

• een taakverdeling
• een rangorde (pikorde)`

Daarbij hoort ook bepaald gedrag.

Zoals:

• taakgebonden gedrag
  
• dominant en onderdanig gedrag
  

Mieren:

hebben verschillende rollen èn een daarbij passend uiterlijk.

Wolven:

wolvenroedels hebben een duidelijke rangorde

voortplantingsgedrag

Balts, versieren, hof maken of

paringsdans gaat vooraf aan het

paren. Dan komen er als het goed is jongen.

Het uitbroeden van en / of verzorgen van de jongen, 

heet broedzorg.

Bij zeepaardjes draagt het mannetje de eieren en zorgt

voor de jongen.

territorium

   Een gebied waarin een dier of groep dieren leeft (bijv. een roedel wolven)

bijvoorbeeld vanwege:

• voedselaanbod
• nestgelegenheid

geluid

geur

vechten

voorkomt

Territorium gedrag

Aanvalsgedrag: Ter verdediging van eigen territorium

baltsgedrag: om een partner aan te trekken

Vluchtgedrag: Vaak vlucht de uitdager, of de verliezer van het gevecht

Dreiggedrag: gedrag dat vaak wordt laten zien bij de grens van een territorium

Overspronggedrag

Niet-gepast gedrag bijvoorbeeld wanneer dieren in geval van een ruzie geen vlucht-, dreig- of aanvalsgedrag laten zien, maar iets heel anders. Noemen we dit oversprong gedrag.

Voorbeeld: Een hond gaat zich krabben.

Ik heb het begrepen en kan aan de slag.

😒🙁😐🙂😃

websites

• vogelbeschermingcamera's
• gedrag op biologiepagina.nl
• meester Spoor
• biojuf
  

Workshop-sessie

Je maakt werkdoelen
van week 11:

• 4.4 opdracht 1 - 22

Wat niet af is, is huiswerk