13. Grieks: bijv nw -ος, -η/-α, -ον en congruentie

Bijvoeglijk naamwoord en congruentie
- De rijtjes van ἀγαθος, ἀγαθη, ἀγαθον 
- De rijtjes van μακρος, μακρα, μακρον
- De rijtjes van πολυς  en  μεγας
- Congruentie: herkennen en toepassen
1 / 22
suivant
Slide 1: Diapositive
GrieksMiddelbare schoolvwoLeerjaar 2,3

Cette leçon contient 22 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

Éléments de cette leçon

Bijvoeglijk naamwoord en congruentie
- De rijtjes van ἀγαθος, ἀγαθη, ἀγαθον 
- De rijtjes van μακρος, μακρα, μακρον
- De rijtjes van πολυς  en  μεγας
- Congruentie: herkennen en toepassen

Slide 1 - Diapositive

Welk woord is een bijvoeglijk naamwoord?
A
de man
B
hij loopt
C
snelle
D
graag

Slide 2 - Quiz

Het bijvoeglijk naamwoord
Een bijvoeglijk naamwoord zegt altijd iets over een zelfstandig naamwoord. Bijvoorbeeld: de lieve hond

In het Grieks heeft een bijvoeglijk naamwoord een:
naamval, getal en geslacht

Voorbeeld: ὁ καλος ποταμος (de mooie rivier, nom ev m)
Of: τους καλους ποταμους (de mooie rivieren, acc mv m)
Of: την καλην νικην (de mooie overwinning, acc ev v)

Slide 3 - Diapositive

De rijtjes
mannelijk              vrouwelijk           vrouwelijk                    onzijdig
ἀγαθος                     ἀγαθη                    μακρα                             ἀγαθον
ἀγαθου                    ἀγατης                   μακρας                           ἀγαθου
ἀγαθῳ                      ἀγαθῃ                    μακρᾳ                             ἀγαθῳ
ἀγαθον                    ἀγαθην                   μακραν                           ἀγαθον

ἀγαθοι                     ἀγαθαι                    μακραι                            ἀγαθα
ἀγαθων                   ἀγαθων                   μακρων                          ἀγαθων
ἀγαθοις                   ἀγαθαις                  μακραις                          ἀγαθοις
ἀγαθους                  ἀγαθας                   μακρας                            ἀγαθα
Tip!
Kijk eens! De uitgangen zijn hetzelfde als bij ὁ δουλος, ἡ μαχη, το τεκνον. Als je die dus goed kent, dan ken je deze rijtjes ook!
De rei-regel
Het rijtje van μακρα is misschien een beetje afwijkend. Hier geldt de rei-regel: woorden die qua stam eindigen op een r, e of i (ρ, ε, ι), krijgen een α in plaats van een η. 

μακρα of ἀνδρεια bijvoorbeeld

Slide 4 - Diapositive

Congruentie
Congruentie betekent dat een znw en een bijv nw dezelfde naamval, getal (ev/mv) en geslacht (m/v/o) hebben 
Voorbeeld: του ἀγαθου δουλου (alles gen. ev m)

De uitgangen zijn in het voorbeeld hierboven hetzelfde, maar dat is niet altijd zo. Kijk maar:
της ἀγαθης γυναικος (alles gen ev v, maar ἡ γυνη gaat volgens het sinas-rijtje)

De woorden hebben niet dezelfde uitgang, maar congrueren toch. Kijk dus goed volgens welk rijtje een woord verbogen wordt!

Slide 5 - Diapositive

Welke hoort er niet bij? Woorden congrueren als ..., ... en ... gelijk zijn
A
naamval
B
tijd
C
getal
D
geslacht

Slide 6 - Quiz

Welke woordsoorten kunnen congrueren?

Slide 7 - Question ouverte

Congrueer de juiste woorden met elkaar
το δορυ
ταις γυναιξιν
οἱ ποδες
ὁ ἡγεμων
ἀσπιδι
καλῃ
ἀγαθος
μακρον
καλαις
καλοι

Slide 8 - Question de remorquage

Welke woorden congrueren NIET?
A
ὁ καλος δουλος
B
τῳ πλοιῳ ἀγαθῳ
C
αἱ ἀγαθας θυγατερες
D
ἡ χωρα μακρα

Slide 9 - Quiz

Congrueer de juiste woorden met elkaar
ὁ ἀνηρ
της μαχης
του δουλου
αἱ γυναικες
τα τεκνα
ἀγαθα
βαρβαραι
μακρας
ἀνδρειος
καλου

Slide 10 - Question de remorquage

nominativus
genitivus
dativus
accusativus
ἀγαθος ἡγεμων
ἀσπιδι καλῃ
καλοι ποδες
δορυ μακρον
καλαις γυναιξιν
ἡρωας ἀνδρειους
καλου δουλου
γυναικων ἀνδρειων

Slide 11 - Question de remorquage

Wat congrueert met γυναικα?
A
καλαι
B
ἀνδρεια
C
ἀγαθην
D
μακρους

Slide 12 - Quiz

Wat congrueert met ὀνομασιν?
A
ἀγαθοι
B
ἀγαθῳ
C
μακροις
D
μακρον

Slide 13 - Quiz

μεγας en πολυς
Uitleg
Deze rijtjes zijn onregelmatig. Je moet ze dus leren. Kijk goed naar hoeveel λ-en er in het woord zitten, hoe het woord ineens midden in het rijtje verandert, etc. 

Er zitten gelukkig ook veel overeenkomsten met de normale rijtjes in

Slide 14 - Diapositive

Wat congrueert met πολυ?
A
ἡ νυξ
B
τα ὁπλα
C
ἡ δικη
D
το ὑδωρ

Slide 15 - Quiz

Wat congrueert met μεγαν?
A
πετραν
B
γην
C
ἱππον
D
δικη

Slide 16 - Quiz

Wat congrueert met πολυς?
A
οἰνος
B
δορυ
C
γυναικος
D
τιμη

Slide 17 - Quiz

Plaatsing
  • Een bijvoeglijk naamwoord kan zonder lidwoord voorkomen: 
       ἀνδρειος ἡρως of ἀνδρειος ἡρως 

  • Of met een lidwoord:
      A) tussen lidwoord en znw: ὁ ἁνδρειος ἡρως
      B) erachter met herhaling van het lidwoord: ὁ ἡρως ὁ ἀνδρειος 

Slide 18 - Diapositive

Vertaal: ὁ μεγας ἡρως την τυχην ἀθλιαν οὐκ ἐφυγεν
Hint
ἡ τυχη betekent 'lot'
ἀθλιος betekent 'ongelukkig'

Slide 19 - Question ouverte

Congrueer de juiste woorden met elkaar
τους ἀνδρας
το δουλον
πραγματι
τας γυναικας
τεκνον
μεγα
βαρβαρας
μεγαν
ἀνδρειους
καλῳ

Slide 20 - Question de remorquage

WAAR
NIET WAAR
Woorden die congrueren hebben altijd dezelfde uitgang
Een vrouwelijk znw kan congrueren met een mannelijk bijv nw
Congruentie houdt in: naamval, getal en geslacht zijn gelijk
της γυναικος congrueert met μακρας

Slide 21 - Question de remorquage

Hoe goed beheers je dit onderdeel voor je gevoel? Druk uit in een cijfer van 1-10

Slide 22 - Question ouverte