5.3 Stamboomonderzoek (2)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Vandaag

Bespreken van opdracht 2

Uitleg 5.3 deel 2

Maken oefenopdrachten (zelf oefenen en samen oefenen) 

Letale allelen

Soms zijn allelen zo afwijkend dat een individu die twee (recessief) of zelfs maar één (dominant) van deze allelen heeft niet levensvatbaar is.

Dit noem je letale allelen.

Letale = dodelijke.

Dit zie je aan afwijkende percentages bij nakomelingen

Monohybride kruisingen

- 'Gewoon' =  autosomale overerving

- X-chromosomale overerving

- Intermediair fenotype (autosomaal)

- Multipele allelen met codominantie (autosomaal)

- Letale allelen (autosomaal)

Intermediaire overerving

Er is geen sprake van een dominant en een recessief allel. De allelen zijn onvolledig dominant. Beide allelen hebben evenveel invloed op het fenotype. Beide allelen 'hoor' je even goed.

Notatie BR en BW waarbij R de ene variant van eigenschap B is en W de andere variant.

Bijvoorbeeld bloemkleur rood en wit.

Multipele allelen

Voor sommige eigenschappen zijn er meer dan 2 allelen: multipele allelen.

Er kan dan sprake zijn van co-dominantie van 2 van de drie allelen, de ander is dan recessief.

Verschil tussen intermediair en co-dominatie?

Bij intermediair is er géén recessief allel, bij co-dominantie wel.

Bij co-dominantie zie je beide dominante allelen in het fenotype terug, bij intermediair is het heterozygote fenotype een 'mengsel'. 

Co-dominante overerving

Belangrijk voorbeeld: bloedgroepen.

Voor bloedgroepen zijn er 3 allelen.

IA, IB en i

IA en IB zijn beide dominant over i

IA en IB zijn even sterk (co-dominant)

Bloedgroepen

3 allelen waarvan 2 dominant

Notatie:

IA, IB, i

I A I A	Bloedgroep A
I A i	Bloedgroep A
I B I B	Bloedgroep B
I B i	Bloedgroep B
I A I B	Bloedgroep AB
ii	Bloedgroep nul

Oefenen bloedgroepen (3)

Twee grootmoeders behoren elk tot bloedgroep O en de beide grootvaders behoren elk tot
bloedgroep AB. 

Hoe groot is de kans dat hun kleinkind bloedgroep B zal hebben?

Oefenen bloedgroepen (3)

5/16

Nu en huiswerk (voor maandag) 

Aan het werk met:

-Maak van opgaves monohybride opdracht 3, 4 en 5

-Maak van opgaves bloedgroepen opdracht 1 t/m 3

-Maak van opgaves X-chromosomaal opdracht 1 t/m 5