Wind, zeestromen en klimaat 1 & 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Wind, zeestromen en klimaat 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de atmosferische circulatie werkt.
• Je kunt uitleggen hoe de oceanische circulatie werkt.
• Je kunt uitleggen hoe moessons ontstaan.
• Je kunt kenmerken van de klimaten volgens het Köppensysteem beschrijven en hun voorkomen verklaren. 

Gevolg?

Luchtdruk verschillen en daardoor wind

Onderwerp 1: luchtdruk en wind

Wind

• Wind is de verplaatsing van lucht.
  
• Dat gebeurt door verschillen in luchtdruk. 

Onthouden: 

• evenaar = warm = stijgende lucht (L) 

• H = droog en dalend
  
• L = nat en stijgend
  

• lucht gaat altijd van een hoge druk gebied naar een lage drukgebied!
  

Lucht

Waar de lucht wordt verwarmd door de zon, stijgt de lucht en neemt de luchtdruk aan het aardoppervlak af

Lucht

Hier ontstaan een lagedrukgebied of minimum

Lucht

Vanuit de omgeving, waar de luchtdruk hoger is, stroomt er lucht over het aardoppervlak naar het lageluchtdrukgebied toe

Lucht

Hoog in de atmosfeer stroomt de lucht in tegengestelde richting en gaat dalen...

Zo ontstaat een luchtcirculatie waarbij op de ene plaats lucht opstijgt en op de andere plaats lucht daalt

Lucht

In het gebied met dalende lucht neemt de luchtdruk toe en ontstaat er een hogeluchtdrukgebied of maximum.
Het ontstaan van luchtcirculatie in de atmosfeer.

Ligging van de hoge- en lagedrukgebieden met bijbehorende winden

Ligging van de hoge- en lagedrukgebieden met bijbehorende winden

Tropisch minimum

Onderwerp 2: corioliseffect

Begrippen: coriolis effect

Coriolis effect

• Aarde draait van west naar oost, het snelst bij de evenaar
• Hierdoor stroomt wind die naar de polen waait, sneller dan wind die vanuit de polen komt.
  

Animatie

Corioliseffect

Corioliseffect

NH: rechts

ZH: links

Onderwerp 3:  Atmosferische circulatie

Begrippen: Atmosferische circulatie, wet van Buys Ballot en pasaatwinden

Atmosferische circulatie

Op wereldschaal vormen de beschreven processen min of meer permanente zones van hoge en lage luchtdruk

Hierdoor de wind gehele jaar door uit dezelfde richtingen

Atmosferische circulatie:

De verplaatsing van lucht in de atmosfeer (grote windsystemen). Heet ook mondiaal windsysteem.

Toepassen coriolis effect bij mondiale winden gebruiken we de Wet van Buys Ballot:

lucht altijd beweegt van H naar L

Wind in de rug: 

NH afwijking naar rechts & ZH afwijking naar links links.

De winden die het hele jaar uit oostelijke richting van de subtropische hogedrukgebieden naar de evenaar waaien

= Passaatwinden

Oefening baart kunst

Maak van §3.2 opdrachten 2, 3 en 4

Onderwerp 4: De ITCZ

De zon staat niet altijd loodrecht op de evenaar, maar beweegt door de schuine stand van de aardas in een jaar heen en weer tussen de keerkringen (23,5˚ N.B. en Z.B.)

Het tropisch minimum dat door de loodrechte zoninvalshoek ontstaat, beweegt mee.

Ook wel ITCZ genoemd:

Zone met lage luchtdruk op en nabij de evenaar

Ligging tropisch minimum

Onderwerp 5: De Moesson

Het gevolg van de verschuiving van de ICTZ en het mondiale luchtdruk- en windsysteem zijn de halfjaarlijks wisselende winden = moesson

Daarom een regen en droogseizoen!

Onderwerp 6: Zeestromen

De overheersende winden zijn de belangrijkste reden voor het ontstaan van de oceanische circulatie of zeestromen

De zeestromen zijn samen met het windsysteem verantwoordelijk voor een herverdeling van zonne-energie over de aarde. 

Net als bij de wind hebben de bolvorm en de draaiing van de aarde invloed op het patroon van de zeestromen.

Warme en koude zeestromen 

Twee soorten zeestromen: warme zeestromen brengen warm water naar de polen en koude zeestromen brengen koud water naar lagere breedtes

 

‘warm’ en ‘koud’ betekent dat watertemperatuur hoger of lager is dan je zou verwachten op bepaalde breedtegraad

Aan de slag

Maak van §3.2 opdrachten 2, 3c, 5, 6, 7abde en 8. Maak deze opdrachten om te oefenen met de leerstof.