OKA 4V1 Lessen module 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Module 4 

Het lezen van gedichten

Les 1

Maandag 8 mei 2023

Waar denk je aan bij gedichten?

Hoe herken je gedichten?

Ik-figuur & lyrisch-ik

• Ik-figuur -> de verteller/ focalisator
• lyrisch-ik -> ik-figuur die in een gedicht nadrukkelijk de eigen gevoelens verwoordt.

Pagina 122 t/m 124

ik-figuur of lyrisch-ik?

Heeft dit gedicht een ik-figuur of een lyrisch-ik? En aan welke versregel zie je dat?

Opdracht 4 en 5 op pagina 101 en 102 maken.

Huiswerk voor vrijdag 12 mei:

Opdracht 4 en 5 op pagina 101 en 102 

Opdracht 1 op pagina 97

Les 2

Vrijdag 12 mei + maandag 15 mei

Paragraaf 4.4 - Bouwstenen: versregels en strofen

Strofe -> een groepje bij elkaar horende versregels.

Strofevorm -> distichon, terzine, kwartijn, kwintet, sextet, septet, octaaf.

Enjambement -> versregel wordt dan afgebroken (nadrukleggen)

Enjambement 

Als een versregel wordt afgebroken op een plaats waar dat 'normaal' niet zou gebeuren. De woorden voor en na de afbreuk krijgen daardoor meer nadruk. 

Samenhang door herhaling 

In een gedicht ontstaat samenhang door herhaling. Herhaling kan op verschillende manieren ontstaan. Zo kan de inhoud van het gedicht zich herhalen, er kan rijm gebruikt worden en er zit vaak een metrum in gedichten. 

Tim Hofman

Samenhang: 

Inhoud: bepaalde woorden of situaties keren terug. In Tripolair zijn dat vormen en het 'anders zijn'. 

Rijm: herhaling van klanken. Je hebt verschillende vormen van rijm. In Tripolair zie je onder andere: gepest-rest, met-meer. 

Metrum: de vaste afwisseling van sterk en zwak beklemtoonde lettergrepen. Een metrum is regelmatig. Denk aan: Liesje leerde Lotje lopen langs de lange Lindelaan. Er zijn verschillende soorten metrum. Moderne gedichten hebben vaak geen metrum. Er is dan sprake van ritme: er zit geen regelmaat in de (on)beklemtoning van woorden. 

Rijm 

volrijm 

De beklemtoonde klinker en de daarop volgende medeklinker(s) klinken gelijk. Kinderen - hinderen, bloot - dood, gesprek - hek 

halfrijm 

• assonantie = beklemtoonde klinkers klinken gelijk. Behaarde - lichaam 
• alliteratie = beginmedeklinkers van beklemtoonde woorden zijn gelijk. Languit - liggend 

Zoek: 

1. Volrijm
2. Assonantie (klinkers)
3. Alliteratie (beginmedeklinker)

Rijm

Als de laatste woorden van van een versregel op elkaar rijmen, is er sprake van eindrijm. Als er eindrijm is, kan je een rijmschema opstellen. Je geeft dan de woorden die op elkaar rijmen dezelfde letter. 

Gekruisd rijm = abab

Gepaard rijm = aabb 

omarmend rijm = abba 

De hoeveelheid versregels binnen een strofe bepalen de strofevorm:  

• distichon (twee versregels)
  
• terzine (drie versregels)
  
• kwatrijn (vier versregels)
  
• kwintet (vijf versregels)
  
• sextet (zes versregels)
  
• septet (zeven versregels)
  
• octaaf (acht versregels) 

Les 3

Maandag 15 mei

Terugblik vorige lessen

Wat is enjambement?

Welke strofevormen zijn er?

Wat voor rijm heb je allemaal?

Welke rijmschema's heb je?

Wat is het metrum van een gedicht?

Welke verschillende soorten metrum heb je allemaal?

Antimetrie

Er wordt bewust van het gehanteerde metrum afgeweken.

De moeder de vrouw vs. 2.

Herhaling: Wie is er aan het woord?

Vaak is er een ik-figuur aanwezig in een gedicht. Dat is niet de dichter: je noemt deze verteller simpelweg 'ik-figuur'. 

Als je in een gedicht een ik-figuur treft die duidelijk voor jou zijn gevoels verwoord, dan noem je dat een lyrisch-ik. 

4.6 Vast of vrij

Vormvaste gedichten: vaste vorm volgens regels (vaste strofebouw - herkenbaar rijmschema en metrum)

Vrije versen: het tegenovergestelde 

4.9 Genres

Arcrostichon

Elegie

Ode en hymne

Sonnet

Shakespeare-sonnet

4.7 en 4.8

Veel overeenkomsten met verhaalanalyse. Lees de theorie en benoem welke overeenkomsten je kunt zien met proza-analyse.

Werken

Je mag in groepjes van maximaal drie personen werken.

Afmaken opdracht 6 en 11 op pagina 103 en 107

Opdracht 13 op pagina 111

Voor andere lessen

15 op pagina 111 en pagina 112 en 113

Opdracht 16 of 17 pagina 114 t/m 116

Dit is huiswerk voor maandag 22 mei 2023.