les 6 Vervolg §2.3.

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H2. Rechtsstaat

§3 Hoe transparant moet de overheid zijn?

Lesopbouw

1. 20 Min HW maken. Klaar?
2. Lesdoelen
3. Terugblik §1-3
4. Toelichting §3

Aantekeningen!

2. Lesdoelen

1. Je kunt uitleggen hoe het legaliteitsbeginsel en de machtenscheiding bijdragen aan rechtszekerheid en een transparante overheid.

2. Je kunt verschillende rechtsbronnen noemen en uitleggen waarom deze toegankelijk moeten zijn in een rechtsstaat.

3. Je kunt aangeven welke actoren bedoeld worden met de 'vierde en vijfde macht' en je kunt uitleggen op welke manier schaduwmachten een bijdrage leveren aan de rechtsstaat.

Terugblik §1-3

Hoe hangen het legaliteitsbeginsel en de machtenscheiding met elkaar samen?

Kenmerken rechtsstaat

De aanwezigheid van grondrechten.
Grondrechten zijn niet absoluut. Beperking hiervan is dus mogelijk

De machtenscheiding of Trias Politica.
De macht is verdeeld in drie verschillende machten die elkaar controleren. In Nederland is van volledige machtenscheiding echter geen sprake.

Het legaliteitsbeginsel.
1) de overheid moet zich aan de rechtsregels houden
2) je kunt alleen gestraft worden voor iets dat in de wet strafbaar gesteld is ten tijde van de overtreding

Onafhankelijke rechtspraak. Rechters worden voor het leven benoemt. Ze baseren hun uitspraak onder andere op de vier rechtsbronnen (zie volgende slide).

Wat is het verschil tussen
klassieke en sociale grondrechten?

1. sociale grondrechten gaan over je relatie tot je medemens, klassieke grondrechten gaan over jezelf
2. sociale grondrechten zijn afdwingbaar, klassieke grondrechten niet.
3. klassieke grondrechten zijn afdwingbaar, sociale grondrechten niet.
4. de overheid heeft een inspanningsverplichting ten aanzien van de klassieke grondrechten.

Grondwet

De Nederlandse Grondwet

Wat zijn de vierde en de vijfde macht?

Hoe kan de grondwet gewijzigd worden?

§.2.3. Vervolg

Waarom is het (on)belangrijk om iets te weten over (jouw) rechten?

Rechtsbronnen

Plekken waar je het recht terug kunt vinden:

1. Grondwet
   
2. Wetten
3. (internationale) Verdragen
4. Rechtsspraak


5. Jurisprudentie: gerechtelijke uitspraken
6. Gewoonterecht 

Rechtszekerheid = voorspelbaarheid

rechtsbescherming | rechtshandhaving

Even terug naar H1...

Een minister zit...

1. in de regering
2. in het kabinet
3. in de regering en kabinet
4. in het parlement

Waarom past de
Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB)
in een rechtsstaat?

2. Lesdoelen

1. Je kunt uitleggen hoe het legaliteitsbeginsel en de machtenscheiding bijdragen aan rechtszekerheid en een transparante overheid.

2. Je kunt verschillende rechtsbronnen noemen en uitleggen waarom deze toegankelijk moeten zijn in een rechtsstaat.

3. Je kunt aangeven welke actoren bedoeld worden met de 'vierde en vijfde macht' en je kunt uitleggen op welke manier schaduwmachten een bijdrage leveren aan de rechtsstaat.

In hoeverre ken je nu de leerdoelen?
1. Je kunt uitleggen hoe het legaliteitsbeginsel en de machtenscheiding bijdragen aan rechtszekerheid en een transparante overheid.
2. Je kunt verschillende rechtsbronnen noemen en uitleggen waarom deze toegankelijk moeten zijn in een rechtsstaat.
3. Je kunt aangeven welke actoren bedoeld worden met de 'vierde en vijfde macht' en je kunt uitleggen op welke manier schaduwmachten een bijdrage leveren aan de rechtsstaat.

010