V4_T3_BS7

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

T3 Genetica

BS 7

4V

7-2-23

Heb jij jouw intelligentie van jouw ouders?

3.7 Opvoeding of aanleg

Leerdoelen:

• begrippen nature en nurture kennen en kunnen gebruiken
• het belang van tweelingonderzoek in de nature-nurture discussie kennen
• epigenetica kennen en weten wat de invloed op erfelijkheid is

Sleep het kenmerk naar nature of nurture.

Nature

Nurture

Haarkleur

Met bestek eten

Gluten-

allergie

Lengte

Kunnen schrijven

Nature / nurture

in biologie, psychologie en neurowetenschappen op zoek naar de oorzaak van eigenschappen:

Nature-nurture

Fenotype = milieu + genotype

Welke speelt een grotere rol?

Herhaling in generaties van: alcoholisme, huiselijkgeweld en misbruik.

Maar ook: creativiteit, verlegenheid, rekenvaardigheid.

Wat denk jij dat de grootste rol speelt bij het bepalen van eigenschappen?

1. Nature!
2. iets meer nurture dan nature
3. iets meer nature dan nurture
4. Nurture!

Nature vs. Nurture

- Nature: aanleg/erfelijkheid

- Nurture: omgeving/opvoeding

- Wolfskind

- Mowgly

de Lombroso-test

Wie 

is 

crimineel?

Waarom is onderzoek aan tweelingen zo interessant voor het nature/nurture debat?

Tweelingonderzoek

Bij zowel eeneiige als twee-eiige tweelingen zijn de leeftijd en de omgeving waarin ze opgroeien gelijk. Daarom zijn twee-eiige tweelingen ideaal als vergelijkingsmateriaal: 'gelijk genotype en gelijk milieu' V.S. 'verschillend genotype en gelijk milieu'

Voorbeeld

Wanneer eeneiige tweelingen, bijvoorbeeld door adoptie, van jongs af aan in verschillende gezinnen opgroeien, kun je te weten komen wat de invloed is van milieufactoren op het fenotype 

(gelijk genotype en ongelijk milieu)

Epigenetica

-allelen die onder invloed van milieu worden uitgeschakeld

Epigenetica

bestudeert het mechanisme dat allelen aan- en uitzet en de invloed van milieu hierop

Voorbeeld

Een westers voedingspatroon zet epigenetische mechanismen in werking

Het westers voedingspatroon blijkt tumoronderdrukkende genen te remmen, met een verhoogd risico op kanker tot gevolg

Invloed van omgeving

-Zelfs de omgeving van ouders kan invloed hebben op DNA nakomelingen!

-Voeding: stoffen zorgen voor binding aan DNA en blokkeert  óf versterkt delen.

Epigenetica

In je celkern liggen chromosomen. 
Chromosomen zijn opgerolde DNA strengen om eiwit heen

Epigenetica

Op dat DNA liggen genen die coderen voor eiwitten. 
Als dat gen ''aan'' staat, wordt het gemaakt via de eiwitsynthese route. We noemen dit gen-expressie.
Staat het gen uit. Dan is er 
Geen expressie. 

Genregulatie

-Methylering: toegevoegd molecuul op delen van DNA.

-Zorgen voor wel of niet aflezen gen.

-Ook versterking of zelfs blokkering mogelijk.(enhancing en silencing).

Huiswerk 

- Basisstof 3.7 : 75 t/m 80