Leesvaardigheid op BBC Def

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Leesvaardigheid bevorderen 

op het Berg en Bosch College

Bijeenkomst 

didactisch overleg

op 17 maart 2025

Vraag Didactisch Overleg

Leesvaardigheid ( ter info + besluitvorming, 15 minuten)

Inleiding: we zien landelijk dat de leesvaardigheid achterblijft, vooral onze doelgroep vindt het lastig om hoofd- en bijzaken te onderscheiden en om de juiste informatie uit een tekst te halen. 

Ter besluitvorming: wat willen wij hier komend schooljaar mee doen, zowel schoolbreed als in elke vakgroep? Welke acties zetten we daarvoor uit en welke besluiten vragen we of nemen we? Wat is hiervoor nodig?

1. Wat doen wij docenten Netl aan leesvaardigheid: kenmerken effectief onderwijs in begrijpend lezen.

2. Schoolbreed: zorg voor een motiverende leesomgeving.

3. Taalbeleid ontwikkelen: schoolbreed, doelgroep.

Internationale definitie van leesvaardigheid

 “Leesvaardigheid is het begrijpen van, gebruiken van, evalueren van, reflecteren op en omgaan met teksten om je doelen te bereiken, je kennis en potentieel te verruimen en deel te nemen aan de maatschappij.” (OECD of OESO, 2019).

1. Kenmerken effectief onderwijs in begrijpend lezen. Van der Borden et al (2020)

(fictie) lezen in de klas 

Zelfdeterminatietheorie (Ryan & Deci, 2000): intrinsieke motivatie neemt toe door autonomie (keuzevrijheid), 

competentie (vertrouwen dat de taak tot een goed einde wordt gebracht) en verbondenheid (leesactiviteiten worden gewaardeerd door relevante anderen).

De leescyclus: inspireren, kiezen, lezen, verdiepen (Kamp, Jong & Duivenboden (2019))

2. Hoe schoolbreed zorgen voor een motiverende leesomgeving?

De boeken (kast): aantrekkelijk, hedendaags, gevarieerd. 

Start met test Lezenvoordelijst.nl: reflectie op lezen.

Vaste leeslessen en/of leesmomenten, volhouden!

Docent leest ook, vertelt over (favoriete) boek. 

Lezen als sociaal gebeuren: praten over lezen, boekvlog, boekpresentatie, setjes boeken voor leesclubs.

Vast leesmoment? Minimaal 20 minuten. 

Een schoolbreed leesmoment?!

Vast leesmoment? Minimaal 20 minuten voor flow!

Leeshalfuur per week , wisselend tijdstip, hele school?

Dagstart met 25 minuten lezen? 

Lezen is verplicht. Boek vergeten? Jeugdboeken in ieder lokaal.

Tegemoetkomen aan voorkeuren voor non-fictie:  vakliteratuur/vaktijdschriften/strips/

3. Taalbeleid

Elke school is verplicht een taalbeleid te hebben. Dat wil zeggen dat is opgeschreven hoe er aandacht wordt besteed aan taal in de les (Bais, Faber & Megens, 2013).

Hajer (2022): ... school als lerende organisatie, waarbij veranderingen moeten aansluiten bij de kennis van docenten. 

Bulterman (2023) noemt dit .. ‘tacit knowledge’,

ofwel de kennis van hoofd, hart en handen, het vakmanschap van de docent (Bulterman, 2023).  

Taalbeleid inhoud 

Visie op taalbeleid

Analyse resultaten

Taalgericht vakonderwijs in alle vakken

Taalgericht vakonderwijs

Taaldoelen: formuleer voor iedere vakles naast vakdoelen ook expliciete taaldoelen, van DAT naar Cat.

Drie pijlers:  Taalsteun (gerichte steun bij het begrijpen en produceren van vaktaal), interactie (met elkaar in gesprek over de lesinhoud) en context  (lesinhoud koppelen aan de leef- en denkwereld van leerlingen en ‘vertaal’ de dagelijkse taal van de leerlingen naar de vaktaal van de les). (Hajer & Meestringa,2022)

Bronnen

Bulterman, J. (2023). Het lerarentekort Pleidooi voor vakmanschap. Amsterdam:

Amsterdam Univrsity Press.

Bolle, T., & Van Meelis, I. (2023).  Taalbewust beroepsonderwijs. Bussum: Coutinho.

Van Rijt (Red.) (2023) Vaardig met vakinhoud. Bussum: Coutinho.

Hajer, M., & Meestringa, T. (2022). Handboek taalgericht vakonderwijs. Bussum: Coutinho.

Kamp, Jong & Duivenboden (2019) Jeugdliteratuur en didactiek. Bussum: Coutinho.

Van der Borden, J., Jansen, R., & Lafleur, M. (2020). Syllabus Leesvaardigheid. Utrecht: Hogeschool Utrecht, Instituut Archimedes, Bachelor Opleiding Nederlands.

Zijn er vragen?

Ter besluitvorming:

 Wat willen wij hier komend schooljaar mee doen, zowel schoolbreed als in elke vakgroep? Welke acties zetten we daarvoor uit en welke besluiten vragen we of nemen we? Wat is hiervoor nodig?