4.3 Veilig werken met stoffen en 4.4 Chemische reacties

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

4.3 Veilig werken met stoffen

Lesdoel: 

• Je kunt uitleggen welke Informatie op etiketten kunnen staan
• Aan de hand van veiligheidspictogrammen kun je veiliger met stoffen omgaan.
• Milieubewust werken

Veiligheidskaart

H- en P- Zinnen

H - Hazard 

oftewel gevaar

P - Precaution

voorzorgsmaatregel

Klein chemisch afval (KCA)

KCA is huishoudelijk afval waar chemische stoffen in zitten die schadelijk zijn voor de gezondheid en voor het milieu. 

Het moet apart worden ingeleverd bij de chemokar.

Kwik

• Enige metaal dat vloeibaar is bij KT
• Bij morsen => kleine druppeltjes => verdampen snel
• Kwikdampen zijn GIFTIG => tast longen en hersenen aan
• In milieu wordt het omgezet tot het nog giftiger methylkwik
• sinds 2003 zijn kwikhoudende producten verboden te maken/verkopen

4.4 "Chemische reacties"

Chemische reactie

Bij elke chemische reactie verdwijnt er minstens 1 stof. Er ontstaat ook minstens 1 stof.

Een chemische reactie is ook niet terug te draaien. Als je een eitje bakt, kun je hem niet meer terug in zijn originele vorm krijgen. Een ijsklontje kun je steeds opnieuw bevriezen en smelten. Dit is een faseovergang.

Verschillende soorten chemische reacties

•    ontleden
•    verbranden
•    Synthese

  

Ontledingsreactie 

Bij een ontleding wordt de stof uit elkaar gehaald

Één beginstof en meer eindstoffen? 

dan is het een ontleding

water  --> waterstof  + zuurstof 

Verbrandingsreactie

Verbranding

= Reactie met zuurstof

Brandstof + Zuurstof --> ... oxide

Synthese

Een andere naam is vormingsreactie

Meerdere beginstoffen, één eindstof

De synthese van Ammoniak:

Stikstof (g) + Waterstof (g) -> Ammoniak (g)

Chemische reacties weergeven

Chemische reactie: beginstoffen verdwijnen én nieuwe stoffen 
                                                                                 (reactieproducten) worden gevormd.

Chemische reactie in een reactieschema:

                                      beginstoffen -> reactieproducten

voorbeelden Reactieschema's

Het reageren van ijzer met water

IJzer + water -> roest

Carbidschieten:

calciumcarbide + water -> ethyn + calciumhydroxide

Ethyn + zuurstof -> koolstofdioxide + water

Hier komt in korte tijd veel warmte vrij => explosie

Wel of geen chemische reactie?

Geef aan welk proces een chemische reactie is en waarom:

1. Een ei bakken in de koekenpan.

2. Chocolade au-bain-marie verwarmen.

3. Met een beslagen bril, in de winter, de kamer binnen komen.

4. Wasgoed in de zon, aan de waslijn, laten drogen.

5. Een kaars laten branden