Les 5: Intro H2 + De aarde als systeem

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Welkom terug bij Aardrijkskunde! 

Startklaar:

• Jas uit, tas op de grond
• telefoon en oortjes weg
• pen op tafel

Programma vandaag

1. SO terug
2. Introductie hoofdstuk 2
3. Uitleg + Aantekeningen maken
4. Quiz 

SO Hoofdstuk 1 

H1 Interne systeem aarde
H2 Externe systeem aarde
H3 Landschap en landdegradatie
H4 Middellandse Zeegebied

Overzicht 

 . 

Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 2

H2 Afbraak en vorming van landschappen

Afbraak en verandering van landschappen door exogene processen
om dit te begrijpen moet je meer weten over 

• de sferen op aarde
•  klimaten, zij bepalen voor een groot deel erosie en verwering

Tot slot passen we dit toe op twee rivieren (Colorado & Donau) . 

Wat weet je al / nog?

Ga naar socrative.student en log in met de klascode JWDAK

H1 Interne systeem aarde
H2 Externe systeem aarde
H3 Landschap en landdegradatie
H4 Middellandse Zeegebied

Overzicht 

LEZEN 10 min

Lezen

https://www.nu.nl/klimaat/6303415/al-een-jaar-recordtemperaturen-in-oceanen-tekenen-dat-opwarming-versnelt.html?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

www.knmi.nl

     Lesdoel

Aan het einde van de les...

• ken je de vier sferen waaruit systeem aarde is opgebouwd 
• kan je de hydrologische kringloop uitleggen 
• kan je uitleggen hoe energie van de zon over de aarde wordt verdeeld

Paragraaf 2.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. Je weet dat aardrijkskunde over de aarde als geheel gaat

2. Je kent 1 van de sferen van de aarde: lithosfeer

Wat zouden andere sferen kunnen zijn?

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Systeem aarde

• Aarde als een dynamisch geheel
  van verschillende sferen die
  met elkaar interacteren. 
  
  
• Elke sfeer bestaat uit 
  verschillende factoren
  Geofactoren

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Systeem aarde

• Lithosfeer: Vaste buitenste laag van de aarde.
• Hydrosfeer: Alle vormen van water op aarde.
• Biosfeer: Alle levende organismen.
• Atmosfeer: Luchtlaag rond de aarde.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Kringlopen

• Spelen en belangrijke rol bij de vormgeving van de aarde 
• Kringlopen vinden niet alleen in 1 sfeer plaats, maar hebben relaties met andere sferen

Hoe speelt water een rol in de gesteentekringloop?

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Hydrologische kringloop

Belangrijke stappen: 

• Verdamping van water uit oceanen en
  andere waterbronnen.
  
  
• Condensatie van waterdamp tot wolken.
  
  
• Neerslag in de vorm van regen, sneeuw, etc.
  
  
• Afvoer van water via rivieren en grondwater
  terug naar zee.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Stralingsbalans

Twee motoren achter de kringlopen en sferen zijn de zon & de interne hitte van de aarde

• De zon verwarmt de aarde, maar de hoeveelheid
  energie die elke plek ontvangt verschilt.
• Rond de evenaar valt de zonnestraling directer in,
  wat zorgt voor meer warmte.
• Bij de polen valt de zonnestraling schuiner in,
  wat leidt tot minder energie en lagere temperaturen.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Stralingsbalans

Gevolgen ongelijke verdeling warmte over de aarde: 

• Luchtstromen en oceaanstromen worden
  veroorzaakt door deze verschillen in temperatuur.
  
  
• De atmosfeer (wind) en hydrosfeer (zeestromen)
  helpen de warmte te verspreiden door de aarde,
  wat zorgt voor verschillende klimaatzones.

Hier gaan we mee verder in de volgende paragraaf!

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Oefenen 

Heeft iedereen kladpapier?

Werk alleen of in een tweetal

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

Oefenen 1

Beantwoord de vragen:

• Noem de vier sferen van Systeem Aarde en geef bij elke sfeer 1 voorbeeld
• Leg uit wat de belangrijkste stappen zijn in de hydrologische kringloop
• Waarom krijgt de evenaar meer zonne-energie dan de polen en hoe beïnvloedt dit het klimaat?

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

Oefenen 1

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

Oefenen 2

Hoe staan de 4 sferen met elkaar in verbinding?

1. lithosfeer en hydrosfeer
2. Biosfeer, atmosfeer en hydrosfeer? 

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

Oefenen 2

Lithosfeer + Hydrosfeer:

• Water (hydrosfeer) is essentieel voor processen in de lithosfeer, zoals erosie en sedimentatie 
  
  
• Vulkanische activiteit (lithosfeer) kan leiden tot de vorming van meren, terwijl bewegingen van de aardkorst (bijv. aardbevingen) kunnen zorgen voor veranderingen in de ligging van waterlichamen.

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

Oefenen 2

Biosfeer, atmosfeer en hydrosfeer:

• planten en dieren wisselen gassen uit met de atmosfeer, hebben water nodig uit de hydrosfeer, en dragen via processen zoals fotosynthese en transpiratie bij aan de kringlopen.

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

Oefenen 3

Kunnen jullie de belangrijkste begrippen van deze les uitleggen?

lithosfeer

hydrosfeer

biosfeer

atmosfeer

verdamping

condensatie

neerslag

evenaar

polen

luchtstromen

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

     Lesdoel

Aan het einde van de les...

• ken je de vier sferen waaruit systeem aarde is opgebouwd 
• kan je de hydrologische kringloop uitleggen 
• kan je uitleggen hoe energie van de zon over de aarde wordt verdeeld

Paragraaf 2.1

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Begrippen oefenen

https://quizlet.com/join/3pNVra7Rf?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

Tot de volgende les!