13.2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Ademhaling

Leerdoelen

- Je kan uitleggen hoe insecten ademen

- Je kan vertellen hoe vissen ademen 

- Je kan vertellen hoe planten aan zuurstof komen

Hoe ademen insecten?

- Net als ons zuurstof nodig

- Tracheeën: vertakte buizen met lucht (ademhalingsorganen)

- Stigmata: Kleine gaatjes aan de zijkant 

van het lijf, hierdoor komt lucht 

in tracheeën.

Diffusie

- Ademhaling loopt via diffusie

• Stoffen stromen van een hoge naar een lage concentratie

- Zuurstof: 

Tracheeën (hoog) --> Cel (laag)

- Koolstofdioxide: 

   Tracheeën (laag) <-- Cel (hoog)

Tracheeën -  Cel                              Tracheeën -  Cel

Zuurstof

Ademhaling insecten

Uitademen

- Spieren trekken samen en lijf wordt korter

- Tracheeën worden nauwer 

- Lucht uit lichaam geperst via stigma

Inademen

- Spieren ontspannen en lijf langer

- Tracheeën gaan open

- Lucht stroom naar binnen via stigma

Hoe heten de openingen waardoor lucht het lichaam binnenkomt

1. Tracheeën
2. Stigma
3. Zuurstof
4. Diffusie

Wat is diffusie?

Ademhaling vis

Ademhaling vis

- Nemen zuurstof op uit water via de kieuwen

- Een vis heeft aan beide zijdes kieuwholtes

• Worden afgesloten met kieuwdeksels

- Kieuw bestaat uit

• Kieuwboog met een dubbele rij kieuwplaatjes
• Kieuwplaatjes bestaan uit nog kleinere 

lamellen

Gaswisseling

- Wanden van lamellen zijn heel dun. Hierlangs vind gaswisseling plaats.

- Water heeft een veel hoger zuurstofgehalte dan er in het bloed zit dus er ontstaat diffusie.

- Tegenstroomprincipe: Bloed stroomt in 

tegenovergestelde richting als het water

• Zorgt voor groter concentratie verschil
• Snellere diffusie

Waardoor worden de kieuwholtes afgesloten. Ze gaan pas open als de bek van de vis dichtgaat wanneer die vol zit met water.

1. Kieuwdeksel
2. Kieuwplaat
3. Lamellen
4. Kieuwboog

De kieuwen bestaan uit een kieuwboog. Die bestaan weer uit dubbele kieuwplaatjes en die weer uit nog kleinere.....

Waarom is het tegenstroomprincipe zo handig?

Vragen

Maak de volgende vragen

- Hoe heten de ademhalingsonderdelen van een insect

- Geef de route waarlangs water stroomt bij een vis. begin bij de mond.

- Wanneer stoffen van een hoge naar een lage concentratie gaan                                                                   noemen wij dit?

- Beschrijf het tegenstroomprincipe

Wat

- Aan de slag met de vragen

Hoe

- Alleen of samen

Tijd

- 10min

Uitkomst

- Samen bespreken

Ademhaling

Leerdoelen

- Je kan uitleggen hoe insecten ademen

- Je kan vertellen hoe vissen ademen 

- Je kan vertellen hoe planten aan zuurstof komen

Planten en zuurstof

Waar hebben ze zuurstof voor nodig?

- En hoe komen ze aan zuurstof?

Waar hebben ze zuurstof voor nodig?

- Planten doen net als ons aan Verbranding van glucose

- Planten maken zelf zuurstof via Fotosynthese 

- Gaswisseling van de plant gaat via de huidmondjes

Gaswisseling plant hangt af van de hoeveelheid licht

Licht: 

- Veel Fotosynthese (veel zuurstof)

- Hoge concentratie zuurstof / lage concentratie koolstofdioxide

- Diffusie?

Donker: 

- Geen fotosynthese en huidmondjes dicht (geen diffusie)

- Wel verbranding

Via welk onderdeel wisselen planten gassen uit (gaswisseling)

1. Bladeren
2. Wortels
3. Bladgroenkorrels
4. Huidmondjes

Waar hebben planten zuurstof voor nodig?

Doen planten s' avonds aan fotosynthese

1. Ja
2. Nee

Leerdoelen

- Je kan vertellen hoe insecten ademen

- Je kan vertellen hoe vissen ademen 

- Je kan vertellen hoe planten aan zuurstof komen

Opdracht: Fantasie dier