GS online circuitles: 'Lesontwerp - toepassen van vakdidactiek'

• geschiedenis (pabo)
• HBO
• Studiejaar 1

Circuitles online 

'Lesontwerp - toepassen van vakdidactiek '

Gesprek over 'huiswerk' 

Welke werkvormen/opdrachtvormen heb je in je overzicht staan?

Ingrediënten voor een goede geschiedenisles

• formulering lesdoelen
• motiverende opening - kern - afsluiting
• inzetten variatie aan beeldvormers
  
• inzetten van tijdbalk
  
• stimuleren van historisch redeneren 
  
• werkvormen / opdrachtvormen
  

Formulering lesdoelen

... doelen over hist. tijdsbesef - hist. kennis - hist. redeneren 

• lesdoelen op leerlingniveau -> globaal / zoals je het in de klas met de kinderen kort deelt
• lesdoelen op leerkrachtniveau -> nauwkeurige formulering / ook benoemen wat je precies wenst dat kinderen mbt kennis en vaardigheden aan einde van de les beheersen. Vermijd hier woordjes als: wat, waar, wanneer, hoe, waarom, e.d. 
• kortom: specifiek en realistisch formuleren!!

Voorbeelden lesdoelen

• de kinderen kunnen aan het einde van de les het tijdvak 'jagers en boeren' op een voorgedrukte tijdbalk inkleuren en duidelijk de periode in de balk markeren: 3000-3300 voor Chr. de periode  waarin het trechterbekervolk in het huidige Drenthe hun hunebedden bouwde.
  
• de kinderen kunnen aan het einde van de les verwoorden dat het trechterbekervolk grafmonumenten bouwde, zodat er grafgiften (zoals potten met voedsel, gereedschap, kleding, etc.) mee konden worden gegeven aan de overledene voor in het leven na de dood.  
• de kinderen kunnen aan het einde van de les in een tekening beredeneren/uitleggen  dat de eerste boeren in Drenthe met behulp van ossen, menskracht, houten stammetjes, gladde huiden en zand enorme stenen (draagstenen en dekstenen) op elkaar konden plaatsen waardoor een grafkamer ontstond.  

Beeldvormingschema

A: De werkelijkheid 

1. de schoolomgeving (dorp en stad, landschap, monument,  straatmeubilair) 

2. voorwerpen (museum) 

B: Afbeeldingen

1. schilderij, prent, tekening, foto, ansichtkaart en karikatuur 
2. dia, film, video/dvd, televisie/schooltelevisie, cd(-rom) 
3. wandplaat, poster en bordtekening 
4. prentenboek en strip 
5. model en maquette 
6. kaart (wandplaat en atlas) 

C: Het gesproken woord

1. het verhaal: vertellen en voorlezen 
2. de feiten: uitleggen, bespreken, verklaren en het gesprek 
3. de gastspreker 

4. het interview 
5. historisch en hedendaags geluid (radio) 

D: Het geschreven/gedrukte woord

1. verhalende teksten

2. informatieve teksten

3. schema's, tabellen en grafieken

4. informatieve bronnen (archief)

E: Doen

1. leven als...

2. spelen als...

3. spelen met...

4. schrijven, spreken, dichten en zingen

5. tekenen, bouwen, experimenteren

6. muurkrant en tentoonstelling

7. herdenken en vieren

opbouw van les

motiverende opening

1 - verrassen    

2 - activeren voorkennis 

3 - benoemen van lesdoel     

4 - schets verloop van de les

de kern en afsluiting

nieuwe leerstof tot je nemen en verwerken 

- docentgestuurd: vertellen, uitleggen, laten zien, (kring)gesprek, gastspreker, etc.

- leerlinggestuurd: onderzoeken, uitbeelden, knippen, plakken, tekenen, schrijven, etc.

checken in hoeverre de lesdoelen zijn bereikt

samenvatten, presenteren, tentoonstellen, etc.

Historisch redeneren

Redeneren over continuïteit en verandering, oorzaken en gevolgen, overeenkomsten en verschillen, waarbij aandacht is voor:

• stellen van historische vragen; 
  
• onderzoeken van historische bronnen; 
  
• contextualiseren (tijd- en standplaatsgebondenheid); 
  
• beweringen ondersteunen met argumenten; 
  
• gebruik maken van historische begrippen (bijv. farao, feodalisme, Verlichting); 
  
• gebruik maken van meta-historische begrippen (bijv. oorzaak, gevolg, verandering, aanleiding, continuïteit, tijd- en standplaatsgebondenheoid, etc.).
  

Opdracht

1.  vorm trio's
2. kies een onderwerp voor je les (zie Its)
3. ontwerp een geschiedenisles die ± 1 uur duurt
4. pas alle vakdidactiek toe!
5. zet ten minste twee werkvormen vanuit de circuitles in
6. zorg ervoor dat over 3 kwartier je les kunt presenteren in Teams.  

Vervolg

1.  Na drie kwartier kom je even terug naar Teams.
   
2. Twee kamers worden samengevoegd en de lessen worden aan elkaar gepresenteerd (om en om). 
   
3. Je geeft elkaar feedback.
   
4. De feedback verwerk je in een andere kleur in je lesopzet. 
   
5. Je bespreekt met elkaar welk onderdeel van de les je wilt delen met de hele klas. 
6. Na de presentaties kom je terug in Teams.  

Presentaties

Feedback

Geef feedback op:

1. Concreet geformuleerde doelen
2. De opbouw van de les (opening - kern - afsluiting)
3. De motiverende opening (4 stappen verwerkt)

4. Inzetten van vakdidactiek (tijdbalk, beeldvormers, historisch redeneren)
5. 2 werkvormen uit het circuit aanwezig