11.2 Transportvaten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

www.bioplek.org

De bloedsomloop zorgt voor het transport van ...

1. Zuurstof en koolstofdioxide
2. Voedingsstoffen en afvalstoffen
3. Hormonen en antistoffen
4. Warmte en bloedcellen

Tot welk deel van de bloedsomloop behoren kransaders en kransslagaders?

1. kleine bloedsomloop
2. grote bloedsomloop

Is het hartminuutvolume van de kleine bloedsomloop gelijk aan die van de grote bloedsomloop?

1. Nee
2. Alleen in rust
3. Ja
4. Geen idee

Bij een dubbele bloedsomloop gaat een rode bloedcel van voet naar hersenen, ? keer door het hart?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 0

Twee leerlingen doen een bewering over de dubbele bloedsomloop.

Liane: ‘Per omloop gaat het bloed twee keer door het hart.’
Jason: ‘Er stroomt alleen maar zuurstofrijk bloed door de grote bloedsomloop.’

Wie heeft/hebben gelijk?

1. Liane heeft gelijk
2. Jason heeft gelijk
3. Liane en Jason hebben gelijk
4. Liane en Jason hebben geen gelijk

Vissen hebben een enkelvoudige bloedsomloop. Zoogdieren redden het daarmee niet. Waarom niet?

1. Vissen bewegen weinig en hebben dus niet zoveel zuurstof nodig
2. Het hart van vissen pompt krachtiger, waardoor een tweede keer niet nodig is
3. Zoogdieren zijn warmbloedig en verbruiken meer energie en zuurstof
4. Zoogdieren hebben longen en geen kieuwen. Dat werkt minder efficiënt.

Tijdens een operatie is een patiënt aangesloten op een hart-longmachine. Stroomt het bloed dan door de kleine bloedsomloop? En stroomt het bloed dan door de grote bloedsomloop?

1. Alleen door de kleine bloedsomloop
2. Alleen door de grote bloedsomloop
3. Zowel door de kleine als de grote bloedsomloop
4. Geen enkele bloedsomloop

Bloedvat 1 bevat meer zuurstof dan bloedvat 2 en 3, bloedvat 2 bevat meer glucose dan bloedvat 1 en 3. Zet de bloedvaten op de juiste plek.

Lever

1

2

3

Leverslagader

Leverader

Poortader

Haarvaten

Aders

Welke kenmerken horen bij welk bloedvat? 

Sleep de juiste woorden naar de bloedvaten.

Slagaders

Kleppen

Hoge bloeddruk

Liggen dieper in het lichaam

De wand is één cellaag dik

De wand is dik, stevig en elastisch

Bloed stroomt van de organen weg naar het hart toe

Voedingsstoffen en zuurstof, maar ook koolstofdioxide en andere afvalstoffen gaan erdoorheen, 

Welk bloedvat is zuurstofarm

zuurstofarme bloedvaten

Aorta

Longader

Longslagader

Holle ader

Poortader

Nierslagader

weefsel in het blad (dwarsdoorsnede) 

https://www.bioplek.org/animaties%20onderbouw/fotosyntheseonderb/bladonderbouwx.html 

Het blad (bron 4)

Transport van stoffen (houtvaten en bastvaten)

Houtvaten 

• voor water en mineralen
• van de wortel omhoog

Bastvaten

•  voor voedingsstoffen
• vanuit de bladeren naar de rest van de plant

Planten hebben twee typen vaten om stoffen door wortel, stengel en bladeren te vervoeren: hout- en bastvaten.

Welk van deze typen vaten boren bladluizen aan om aan energierijke stoffen te komen? Zijn dit dan anorganische of organische stoffen?

1. bastvaten, anorganisch
2. bastvaten, organisch
3. houtvaten, anorganisch
4. houtvaten, organisch

Waardoor ontstaat 'worteldruk'?

1. Doordat de houtvaten een klein volume hebben
2. door osmose in endodermiscellen
3. door verdamping in blad
4. door osmose in bastvaten

Waar vind je altijd het cambium/ delingsweefsel in stengels en takjes?

1. Tussen de bastvaten en de sclerenchymkap
2. Tussen de hout- en bastvaten
3. Tussen het mergparenchym en de houtvaten
4. In de buurt van de buitenrand

Wat is juist?

A

B

C

1. A: Houtvaten B: Bastvaten C: Parenchym
2. A: Bastvaten B: Parenchym C: Houtvaten
3. A: Houtvaten B: Parenchym C: Bastvaten
4. A: Bastvaten B: Houtvaten C: Parenchym

Als een wortel in het voorjaar zijn eerste bladeren krijgt. Hoe wordt suiker dan vervoerd?

1. via de houtvaten omlaag
2. via de bastvaten omlaag
3. via de houtvaten omhoog
4. via de bastvaten omhoog

een wortelhaar is ...

1. een soort epidermiscel tegen waterverlies
2. een voortzetting van een houtvat
3. een soort epidermiscel voor opname van mineralen
4. een voortzetting van een bastvat

Houtvaten

Bastvaten

Anorganische sapstroom

Organische sapstroom

water en mineralen

water en suikers

opwaartse sapstroom

multidirectionele sapstroom

worteldruk

capillaire werking